Τί είναι παραληρητική διαταραχή;

Είναι λίγο πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Ο επιπολασμός είναι 0,3-0,7% και η επίπτωση 24-30/100.000. Η μέση ηλικία έναρξης είναι από τα 35 έως τα 45 (μέση ηλικία), αλλά μπορεί να συμβεί από τα 18 έως και τα 80 έτη. Να σημειωθεί πως η παραληρητική διαταραχή δεν αποτελεί υπότυπο, ούτε πρόδρομο στάδιο της σχιζοφρένειας και μάλιστα ο κίνδυνος εκδήλωσης σχιζοφρένειας δεν είναι αυξημένος σε συγγενείς Α βαθμού ατόμων με παραληρητική διαταραχή. Στην παραληρητική διαταραχή (παράνοια), το βασικό κλινικό χαρακτηριστικό της νόσου είναι παραληρητικές ιδέες, οι οποίες χρονολογούνται επί μακρού. Η παραληρητική ιδέα είναι μία ή περισσότερες, συναφείς, όμως, μεταξύ τους. Στις μισές περίπου περιπτώσεις οι παραληρητικές ιδέες διαρκούν για όλη τη ζωή του ατόμου. Οι παραληρητικές ιδέες είανι καλά οργανωμένες και δεν είναι αλλόκοτες, διαρκούν τουλάχιστον 1 μήνα και συχνά ο εξεταστής αναρωτιέται για το εαν ο ασθενής λέει αλήθεια. Πιο συχνά οι παραληρητικές ιδέες είναι διωκτικού (δηλητηρίασης, παρακολούθησης, σεξουαλικής υφής) περιεχομένου, συχνά επίσης είναι ζηλοτυπικού, ερωτομανιακού, μεγαλομανιακού (ειδικές ικανότητες) και σωματικού χαρακτήρα (σωματικό ελάττωμα ή νόσο) Δεν υπάρχει έντονη διαταραχή στη λειτουργικότητα και τη συμπεριφορά. Όταν παρουσιάζεται διαταραχή της συμπεριφοράς, αυτό σχετίζεται πάντα με την παραληρητική ιδέα, η οποία δεν ανταποκρίνεται φυσικά σε κριτικά αντεπιχειρήματα. Συχνά ο ασθενής είναι αποκρυπτικός όταν ερωτάται. Όταν αμφισβητείται γίνεται επιθετικός και εκνευρίζεται. Η παραληρηική ιδέα οδηγεί σε συμπεριφορά διαφορετική από τη συνηθισμένη του ατόμου και του δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα. Συχνότερα πάντως οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση λόγω του ότι οι ασθενείς είναι υπερευαίσθητοι και σε υπερεγρήγορση. Από την άλλη, οι υψηλού επιπέδου ικανότητές τους δεν αμφισβητούνται.