Διπολική Διαταραχή

ΟΡΙΣΜΟΣ
Υποτροπιάζοντα μανιακά επεισόδια (10% των περιπτώσεων) είτε εναλλαγή τους με μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια (90%).


ΔΙΑΓΝΩΣΗ
DSM IV: απαιτεί τουλάχιστον ένα μανιακό επεισόδιο (περιλαμβάνει το μικτό και τα υπομανιακό)
ICD 10: απαιτεί τουλάχιστον 2 επεισόδια: ένα μανιακό και ένα μείζον καταθλιπτικό. Υπάρχει η δυνατότητα διάγνωσης «Μοναδικό μανιακό επεισόδιο», για το πρώτο επεισόδιο συναισθηματικής δ/χής, αν αυτό είναι μανιακό.
Και στα δυο η νόσος θεωρείται ‘διπολική’ ακόμα και με ύπαρξη μόνο μανιακών επεισοδίων. Σύμφωνα με την κρατούσα άποψη η παρουσία ή μη καταθλιπτικών επεισοδίων δεν τροποποιεί τα βασικά χαρακτηριστικά της νόσου.


ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ
Δια βίου επιπολασμός: 1% για Διπολική Ι, 0,4% – 5% για Διπολική II
Φύλο:​♂ = ♀: Διπολική Ι
♂ < ♀: Διπολική II,διπολική με ταχεία εναλλαγή φάσεων, διπολική με άτυπα, μικτά ή εποχιακά καταθλιπτικά επεισόδια

ΤΥΠΟΙ ΔΙΠΟΛΙΚΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ
1. Διπολική Ι: εναλλαγή μανιακών ή μικτών επεισοδίων με μανιακά, μικτά, υπομανιακά ή μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια, ακολουθούμενα από περιόδους νορμοθυμίας.
Παραλλαγές (θεωρούνται δυσκολότερες στην αντιμετώπιση):
• με ταχεία εναλλαγή φάσεων
- >4 επεισόδια/ έτος.
- Συμβαίνει στο 15%, αλλά στους περισσότερους μόνο για μια μικρή χρονική περίοδο
- Πολύ σπάνια η εναλλαγή φάσεων γίνεται σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση, αλλά ίσως πρόκειται για μικτά επεισόδια.
• με μικτά επεισόδια
• με απότομες μεταπτώσεις, χωρίς περίοδο νορμοθυμίας (προσοχή: τα αντικαταθλιπτικά επάγουν ευκολότερα μανία και τα αντιμανιακά, κατάθλιψη)
2. Διπολική ΙΙ: ιστορικό τουλάχιστον ενός μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου και τουλάχιστον ενός υπομανιακού, χωρίς ποτέ να έχει προκύψει μανιακό ή μικτό επεισόδιο.
Κυκλοθυμία (ηπιότερη μορφή ΔΔ ΙΙ):
• Εναλλαγή πολλών και συνεχόμενων επεισοδίων υπομανίας με ήπια (όχι μείζονα) καταθλιπτικά επεισόδια για τουλάχιστον 2 χρόνια
• Στην προαναφερθείσα περίοδο, ασθενής δεν υπήρξε ασυμπτωματικός για πάνω από 2 μήνες
3. Διπολική ΙΙΙ: εναλλαγή μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου με φαρμακοεπαγόμενο επεισόδιο υπομανίας.
Η Διπολική ΙΙ και ΙΙΙ υποδηλώνουν βιολογική προδιάθεση για διπολική διαταραχή και θα πρέπει να δοκιμάζουμε τη συγχορήγηση σταθεροποιητικού μαζί με αντικαταθλιπτικό, λόγω κινδύνου πυροδότησης μανίας


ΠΟΡΕΙΑ
Έναρξη:
• Συνήθως στη 2η δεκαετία της ζωής, αλλά μπορεί να εμφανιστεί οποτεδήποτε (εφηβεία → τρίτη ηλικία)
• Συνήθως προηγούνται ≥1 καταθλιπτικά επεισόδια στα ⅔ – ¾ των περιπτώσεων, συχνά όμως παραβλέπονται, ειδικά στην πρώιμη ενήλικη ζωή.
Εξέλιξη:
• Μετά την αποδρομή των επεισοδίων ακολουθεί περίοδος νορμοθυμίας, η οποία όλο και μικραίνει μέχρι να σταθεροποιηθεί κατόπιν λίγων ετών.
• Κλασικός συνδυασμός: 2-6 μήνες επεισόδιο, 6-10 μήνες νορμοθυμία (μάλλον χωρίς αγωγή)
• Η πορεία είναι χρόνια


ΠΡΟΓΝΩΣΗ
• Η παρουσία ή μη καταθλιπτικών επεισοδίων δεν επηρεάζει την πρόγνωση.
• Εναλλαγή των φάσεων σε όλη τη ζωή. Σπανίως μπορεί να υποχωρήσει σε μεγάλες ηλικίες
• Δεν υπάρχει προϊούσα έκπτωση ανώτερων νοητικών διαταραχών, όπως συμβαίνει στη σχιζοφρένεια. Μερικοί ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν ωστόσο ήπιες γνωσιακές δυσλειτουργίες.
• Μόνιμη έκπτωση λειτουργικότητας στο 1/3 των ασθενών, κυρίως ως συνέπεια του αντίκτυπου των υποτροπών
• Αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας σε διπολικούς με καταθλιπτικό επεισόδιο (15%)