Τί είναι το ντελίριο ;

Ντελίριο

Επίπτωση σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικό νοσοκομείο: ενήλικες: 10-20%, υπερήλικες: 30-40%

Διάγνωση DSM IV:
. Διαταραχή συνείδησης με μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετατόπισης της προσοχής.
. Αλλαγές της γνωσιακής λειτουργίας (έκπτωση μνήμης, αποπροσανατολισμός, διαταραχές λόγου) ή εμφάνιση αντιληπτικής διαταραχής, που δε μπορεί να αποδοθεί σε προϋπάρχουσα, εγκατεστημένη ή εξελισσόμενη άνοια.
. Η διαταραχή αναπτύσσεται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (ώρες ή μέρες) και τείνει να παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας.
. Υπάρχουν ενδείξεις από το ιστορικό, την φυσική εξέταση ή τα εργαστηριακά ευρήματα, ότι η διαταραχή οφείλεται στις άμεσες παθοφυσιολογικές συνέπειες μιας γενικής σωματικής κατάστασης.

Παθοφυσιολογία:
• Νευρομεταβιβαστικό σύστημα: Χολινεργικό (μείωση χολινεργικής μεταβίβασης από φάρμακα με αντιχολινεργικές ιδιότητες)
• Νευροανατομική περιοχή: δικτυωτός σχηματισμός
• Νευρομεταβιβαστική οδός: ραχιαία καλυπτρική (δικτυωτός σχηματισμός – τετράδυμο, θάλαμος)

Συχνότερα αίτια
• ΚΝΣ: επιληψία, εγκεφαλίτιδα, εγκεφαλικό τραύμα, όγκος, αιμορραγία, απόστημα, ΑΕΕ
• Ενδοκρινολογικές: Υπερθυρεοειδισμός, παραθυρεοειδοπάθειες, κρίση υπεραλδοστερονισμού, επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
• Μεταβολικές διαταραχές: Διαταραχές ηλεκτρολυτών, υπερ- ή υπογλυκαιμία, αφυδάτωση ή φόρτωση υγρών, διαταραχή οξεοβασικής ισορροπίας
• Αιματολογικές: αναιμία, λευχαιμία
• Καρδιολογικές: έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμία, καρδιοχειρουργική επέμβαση
• Αναπνευστικές: ΧΑΠ, υποξία
• Ηπατικές: ηπατική ανεπάρκεια
• Νεφρικές: Νεφρική ανεπάρκεια, ουραιμία, SIADH,
• Νεοπλάσματα: κυρίως εγκεφαλικά, παρανεοπλασματικό σύνδρομο
• Λοιμώξεις (AIDS, σύφιλη, νόσος Lyme, ερυσίπελας, αποστήματα),
• Φάρμακα: αντιχολινεργικά, αναλγητικά, στεροειδή, αντιβιοτικά, αναισθησία, καρδιολογικά και αντιυπερτασικά, αντινεοπλασματικά. Ουσιαστικά, οποιαδήποτε ουσία έχει λάβει ή έχει διακόψει πρόσφατα ο ασθενής
• Ουσίες: τοξίκωση και στερητικό σύνδρομο
• Ψυχιατρικά: κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο, κακόηθες σεροτονινεργικό σύνδρομο,
• Έκθεση σε περιβαλλοντικές συνθήκες: Τραυματισμοί, εγκαύματα, θερμοπληξία, αυξημένο υψόμετρο

Χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημεία:
1. Διαταραχή συνείδησης (θόλωση συνείδησης)
2. Διαταραχές γνωσιακών λειτουργιών:
a. διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης (εστίασης, διατήρησης και μετακίνησης της προσοχής)
b. διαταραχές μνήμης
c. διαταραχές προσανατολισμού
3. Διαταραχές αντίληψης: ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις
4. Εισβολή μέσα σε ώρες ή ημέρες και τάση για διακύμανση στη διάρκεια της ημέρας

Πρόδρομα συμπτώματα (λίγες μέρες πριν):
1. Άγχος, ανησυχία
2. Υπνηλία ή αϋπνία, εφιάλτες
3. Παροδικές ψευδαισθήσεις
Προσοχή επί εμφάνισής τους σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και με ιστορικό παρόμοιου επεισοδίου στο παρελθόν

Ψυχοπαθολογία:
1. Διαταραχές συνείδησης: διακυμαίνεται μεταξύ εγρήγορσης και θόλωσης. Κατακερματισμός συνοχής και οργάνωσης βιωμάτων. Χειροτερεύει συνήθως το βράδυ
2. Διαταραχές προσοχής: μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετακίνησής της
3. Διαταραχές προσανατολισμού: στο χρόνο (κυρίως), στον τόπο και στα πρόσωπα (σε σοβαρές περιπτώσεις)
4. Διαταραχές μνήμης: πρόσφατη και απώτερη
5. Διαταραχές αντίληψης:
• Ψευδαισθήσεις: οπτικές ή ακουστικές (συχνότερα), απτικές ή οσφρητικές (σπανιότερα), λιλιπούτειες οπτικές στο τρομώδες παραλήρημα
• Παραισθήσεις: αλλοίωση του μεγέθους ή της έντασης του χρώματος αντικειμένων (LSD)
6. Σκέψη: αποδιοργάνωση, ασυναρτησία, υπερτιμημένες ιδέες.
7. Συναίσθημα: διακυμάνσεις μεταξύ απάθειας, τρόμου, λύπης, διάθεσης για αστεϊσμούς
8. Ψυχοκινητικότητα: ανησυχία, διέγερση.

Διαφορική διάγνωση:
Ψύχωση: άθικτες νοητικές λειτουργίες (συνείδηση, προσανατολισμός, μνήμη)
Άνοια: χρόνια έκπτωση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών

Συνήθης εργαστηριακή διερεύνηση:
• Γεν. αίματος, βιοχημικά (ηλεκτρολύτες ή γλυκόζη), ΤΚΕ, CRP, Β12, Φυλλικό, Τ3, Τ4, TSH,
• Γεν. ούρων και έλεγχος για ουσίες
• Έλεγχος για σύφιλη, AIDS, καλλιέργεια ούρων, αίματος, ΕΝΥ (αν χρειαστεί)
• ΗΚΓ, Rö θώρακος , CT ή MRI εγκεφάλου

Πορεία και πρόγνωση:
• Με την επιτυχή αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου, υποχωρεί μέσα σε 3-7 μέρες (σπανιότερα 2 εβδομάδες)
• Ετήσιο ποσοστό θνησιμότητας έως 50%