Υποστηρικτική Ψυχοθεραπεία - Συμβουλευτική -Συμβουλευτική Ψυχοσεξουαλικών δ/χών -Άγχους, κρίσεων πανικού,φοβιών,καταναγκασμών -Συναισθηματικών δ/χών όπως κατάθλιψη,διπολική δ/χη -Ψυχωτικών δ/χών όπως σχιζοφρένεια -Δ/χών συμπεριφοράς όπως επιθετικότητα -Δ/χών μνήμης,ύπνου -Αναπτυξιακών δ/χών στην ενήλικη ζωή -Συμβουλευτική για απεξάρτηση εξαρτημένων από το αλκοόλ
Τρίτη 30 Απριλίου 2013
Τί είναι η Δυσθυμία ;
Η κατάσταση κατά την οποία υπάρχει καταθλιπτικό συναίσθημα μικρότερης έντασης από αυτό που απαιτείται για τη διάγνωση του μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου. Το καταθλιπτικό συναίσθημα μπορεί να παρουσιάζει διακυμάνσεις στην έντασή του, ενώ υπάρχει και ικανή αντιδραστικότητα σε ευχάριστα ερεθίσματα. Επίσης δεν απαιτείται η καθημερινή παρουσία του. Η διάγνωση στηρίζεται σε υποκειμενικά κυρίως ενοχλήματα.
Είναι σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της εξαιτίας του υψηλού ρίσκου συννοσηρότητας :
-με τοξικές ουσίες ( συχνότερα αλκοόλ),
-με κατάθλιψη ( και ανάπτυξη της λεγόμενης διπλής κατάθλιψης)
- ή και μετεξέλιξής της σε διπολική κατάθλιψη
Σάββατο 27 Απριλίου 2013
Ποια είναι η αιτιολογία της κατάθλιψης?
Η αιτιολογία είναι πολυπαραγοντική:
-γενετικοί παράγοντες (ο σχετικός κίνδυνος ανάπτυξης κατάθλιψης είναι 2-10 % σε συγγενείς διπολικού και 1,5-2,5 % σε συγγενείς καταθλιπτικού, κληρονομησιμότητα 30-40% σε μονοζυγωτικούς διδύμους),
-νευροχημικοί παράγοντες,
-νευροενδοκρινικοί παράγοντες,
-προσωπικότητα,
-οικογενειακοί παράγοντες,
-ψυχοπιεστικά γεγονότα (ανεργία, διαζύγιο, πένθος, κακή οικονομική κατάσταση και διάφορες άλλες δυσμενείς συνθήκες προηγούνται συχνά της εμφάνισης μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου).
Η νόσος αργότερα μοιάζει να αυτονομείται (θεωρία της αναδαύλισης). Προδιαθεσικές καταστάσεις για τη ανάπτυξη κατάθλιψης είναι:
-η απώλεια γονέα πριν τα 12 χρόνια,
- η σεξουαλική κακοποίηση σε παιδική ηλικία,
-τα σωματικά νοσήματα και
-ψυχολογικοί παράγοντες.
Παρασκευή 26 Απριλίου 2013
Εξάρτηση από καφείνη και νικοτίνη
Η καφείνη ανευρίσκεται σε καφέ, τσάι, σοκολάτα, κακάο, ποτά τύπου κόλα ή άλλα διεγερτικά ποτά, στο εμπόριο χωρίς ιατρική συνταγή.
Διεγείρει το νευρικό σύστημα και σε μικρές ποσότητες προκαλεί αύξηση ενεργητικότητας, μείωση κόπωσης και αναστέλλει την ανάγκη για ύπνο
Προκαλεί ανοχή κ εξάρτηση. Η τοξίκωση προκαλεί ανησυχία, νευρικότητα, αϋπνία, πολυουρία, ταχυκαρδία και ψυχοκινητική διέγερση.
Τα συμπτώματα στέρησης παρουσιάζονται μετά από συχνή κατανάλωση (περίπου τεσσάρων φλιτζανιών) για μεγάλο διάστημα, ενώ κόπωση και ευερεθιστότητα μπορούν να εμφανιστούν σε άτομο που δεν ήπιε τον πρωινό καφέ του. Χαρακτηριστική είναι η κεφαλαλγία σε περιπτώσεις στέρησης, η οποία μπορεί να διαρκέσει και 4 ημέρες. Η νικοτίνη είναι η συχνότερη και πλέον θανατηφόρα εξάρτηση, η οποία πραγματοποιείται με το κάπνισμα ή τη μάσηση καπνού, που περιέχουν πάνω από 1200 διαφορετικές χημικές ουσίες, από τις οποίες το 5% είναι το μονοξείδιο του άνθρακα.
Όλο το μονοξείδιο του άνθρακα, 90% της νικοτίνης και 70% της πίσσας κατακρατείται στους πνεύμονες με το κάπνισμα.
Η στέρηση της νικοτίνης χαρακτηρίζεται από έντονη και δυσβάστακτη επιθυμία για λήψη της ουσίας, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση όρεξης, θυμό και άγχος, που διαρκούν αρκετές εβδομάδες.
Το κάπνισμα συνδέεται με στεφανιαία νόσο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και καρκίνο.
Διεγείρει το νευρικό σύστημα και σε μικρές ποσότητες προκαλεί αύξηση ενεργητικότητας, μείωση κόπωσης και αναστέλλει την ανάγκη για ύπνο
Προκαλεί ανοχή κ εξάρτηση. Η τοξίκωση προκαλεί ανησυχία, νευρικότητα, αϋπνία, πολυουρία, ταχυκαρδία και ψυχοκινητική διέγερση.
Τα συμπτώματα στέρησης παρουσιάζονται μετά από συχνή κατανάλωση (περίπου τεσσάρων φλιτζανιών) για μεγάλο διάστημα, ενώ κόπωση και ευερεθιστότητα μπορούν να εμφανιστούν σε άτομο που δεν ήπιε τον πρωινό καφέ του. Χαρακτηριστική είναι η κεφαλαλγία σε περιπτώσεις στέρησης, η οποία μπορεί να διαρκέσει και 4 ημέρες. Η νικοτίνη είναι η συχνότερη και πλέον θανατηφόρα εξάρτηση, η οποία πραγματοποιείται με το κάπνισμα ή τη μάσηση καπνού, που περιέχουν πάνω από 1200 διαφορετικές χημικές ουσίες, από τις οποίες το 5% είναι το μονοξείδιο του άνθρακα.
Όλο το μονοξείδιο του άνθρακα, 90% της νικοτίνης και 70% της πίσσας κατακρατείται στους πνεύμονες με το κάπνισμα.
Η στέρηση της νικοτίνης χαρακτηρίζεται από έντονη και δυσβάστακτη επιθυμία για λήψη της ουσίας, ευερεθιστότητα, δυσκολία συγκέντρωσης, αύξηση όρεξης, θυμό και άγχος, που διαρκούν αρκετές εβδομάδες.
Το κάπνισμα συνδέεται με στεφανιαία νόσο, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και καρκίνο.
Τετάρτη 24 Απριλίου 2013
Ποιοι άνθρωποι γίνονται συχνότερα βίαιοι και γιατί ; Μπορούμε να προβλέψουμε μία βίαιη συμπεριφορά ;
Οι ισχυρότεροι προβλεπτικοί παράγοντες εκτίμησης κινδύνου βίαιης συμπεριφοράς είναι οι ακόλουθοι :
η αυτοκτονική και βίαιη συμπεριφορά στο παρελθόν,
η αντικοινωνική προσωπικότητα (και λιγότερο η μεθοριακή και η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας),
η κατάχρηση ουσιών,
και γενικά η οικογενειακή δυσλειτουργία. Ακόμη: κακή συμμόρφωση στην ψυχιατρική φροντίδα, πρόσφατη διακοπή φαρμακευτικής αγωγής ,ο κοινωνικός αποκλεισμός (λίγες σχέσεις, ανεργία, συχνές αλλαγές σπιτιού),το κοινωνικό περιβάλλον που ευνοεί τη βίαιη συμπεριφορά, πρόσφατο stress σχετικά με απώλεια ή απειλή απώλειας,οι ιδέες ελέγχου σκέψης ή σώματος από άλλους, οι ιδέες παθητικής επίδρασης,η εκτόξευση απειλών, η πρόσβαση στο θύμα, η πρόσφατη αλλαγή της ψυχικής κατάστασης.
Συναισθήματα που σχετίζονται με βία, όπως η καχυποψία, ο θυμός, η ευερεθιστότητα και η εχθρότητα. Τέλος, σφιγμένες γροθιές και δόντια, οι επίμονες ακουστικές ψευδαισθήσεις, το έντονο άγχος και η ανησυχία. Πιο συχνά βίαιοι είναι οι άντρες, χαμηλού κοινωνικό-οικονομικού επιπέδου και χαμηλού νοητικού επιπέδου. Ένα ποσοστό ΜΟΝΟ 30-50% των ατόμων που πραγματοποιούν βίαιες πράξεις εμφανίζουν άλλοτε άλλου βαθμού ψυχικές διαταραχές με πρώτη τη σχιζοφρένεια (ιδιαίτερα κατατονικού και παρανοειδούς τύπου με διωκτικό παραλήρημα), η βραχεία αντιδραστική ψύχωση, η συναισθηματική διαταραψή (μανία και κατάθλιψη, ιδιαίτερα με ψυχωτικά στοιχεία), η επιλόχεια κατάθλιψη (όπου η επιθετικότητα στρέφεται προς το παιδί), τα οργανικά εγκεφαλικά σύνδρομα, οι διαταραχές προσωπικότητας (ιδιαίτερα η αντικοινωνική, η παρανοειδής και ημεθοριακή), η κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων τοξικών ουσιών.
η αυτοκτονική και βίαιη συμπεριφορά στο παρελθόν,
η αντικοινωνική προσωπικότητα (και λιγότερο η μεθοριακή και η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας),
η κατάχρηση ουσιών,
και γενικά η οικογενειακή δυσλειτουργία. Ακόμη: κακή συμμόρφωση στην ψυχιατρική φροντίδα, πρόσφατη διακοπή φαρμακευτικής αγωγής ,ο κοινωνικός αποκλεισμός (λίγες σχέσεις, ανεργία, συχνές αλλαγές σπιτιού),το κοινωνικό περιβάλλον που ευνοεί τη βίαιη συμπεριφορά, πρόσφατο stress σχετικά με απώλεια ή απειλή απώλειας,οι ιδέες ελέγχου σκέψης ή σώματος από άλλους, οι ιδέες παθητικής επίδρασης,η εκτόξευση απειλών, η πρόσβαση στο θύμα, η πρόσφατη αλλαγή της ψυχικής κατάστασης.
Συναισθήματα που σχετίζονται με βία, όπως η καχυποψία, ο θυμός, η ευερεθιστότητα και η εχθρότητα. Τέλος, σφιγμένες γροθιές και δόντια, οι επίμονες ακουστικές ψευδαισθήσεις, το έντονο άγχος και η ανησυχία. Πιο συχνά βίαιοι είναι οι άντρες, χαμηλού κοινωνικό-οικονομικού επιπέδου και χαμηλού νοητικού επιπέδου. Ένα ποσοστό ΜΟΝΟ 30-50% των ατόμων που πραγματοποιούν βίαιες πράξεις εμφανίζουν άλλοτε άλλου βαθμού ψυχικές διαταραχές με πρώτη τη σχιζοφρένεια (ιδιαίτερα κατατονικού και παρανοειδούς τύπου με διωκτικό παραλήρημα), η βραχεία αντιδραστική ψύχωση, η συναισθηματική διαταραψή (μανία και κατάθλιψη, ιδιαίτερα με ψυχωτικά στοιχεία), η επιλόχεια κατάθλιψη (όπου η επιθετικότητα στρέφεται προς το παιδί), τα οργανικά εγκεφαλικά σύνδρομα, οι διαταραχές προσωπικότητας (ιδιαίτερα η αντικοινωνική, η παρανοειδής και ημεθοριακή), η κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων τοξικών ουσιών.
Κοινωνική φοβία
Η κοινωνικη φοβία χαρακτηρίζεται από έκδηλο, επίμονο φόβο ταπείνωσης ή ενδεχόμενης αμηχανίας σε καταστάσεις
• κοινωνικές
• όπου το άτομο καλείται να ενεργήσει παρουσία αγνώστων
• αυξημένης επιτήρησης κ ελέγχου
Η έκθεση στο φοβικό ερέθισμα προκαλεί άμεση απάντηση άγχους ή πανικού ενώ το άτομο αναγνωρίζει ότι ο φόβος είναι υπερβολικός κ παράλογος.
Η φοβική κατάσταση είτε αποφεύγεται είτε υπομένεται με έντονο άγχος ή δυσφορία. Η αποφυγή, η αγχώδης πρόβλεψη ή η δυσφορία από τις φοβικές καταστάσεις προκαλούν σημαντική έκπτωση λειτουργικότητας ή έκδηλη ενόχληση για την ύπαρξη της φοβίας.
Για να πληρούνται τα κριτήρια διάγνωσης της κοινωνικής φοβίας, η παραπάνω εικόνα δεν πρέπει να οφείλεται σε
• ουσίες
• γενική σωματική κατάσταση
• διαταραχή πανικού
• αγοραφοβία
• σωματοδυσμορφική διαταραχή
• σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας
• διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή
Υπότυποι κοινωνικής φοβίας:
1. Γενικευμένη μορφή: οι φόβοι αφορούν τις περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις (να ξεκινά ή να διατηρεί συζητήσεις, να συμμετέχει σε μικρές ομάδες, να βγαίνει ραντεβού, να τρώει σε δημόσιο χώρο, κλπ)
2. Περιορισμένη μορφή: οι φόβοι αφορούν συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις (πχ να δώσει εξετάσεις ή συναυλία, να προσεγγίσει το άλλο φύλο)
Για να πληρούνται τα κριτήρια διάγνωσης απαιτείται η διάρκεια της διαταραχής να είναι μεγαλύτερη των 6 μηνών.
• κοινωνικές
• όπου το άτομο καλείται να ενεργήσει παρουσία αγνώστων
• αυξημένης επιτήρησης κ ελέγχου
Η έκθεση στο φοβικό ερέθισμα προκαλεί άμεση απάντηση άγχους ή πανικού ενώ το άτομο αναγνωρίζει ότι ο φόβος είναι υπερβολικός κ παράλογος.
Η φοβική κατάσταση είτε αποφεύγεται είτε υπομένεται με έντονο άγχος ή δυσφορία. Η αποφυγή, η αγχώδης πρόβλεψη ή η δυσφορία από τις φοβικές καταστάσεις προκαλούν σημαντική έκπτωση λειτουργικότητας ή έκδηλη ενόχληση για την ύπαρξη της φοβίας.
Για να πληρούνται τα κριτήρια διάγνωσης της κοινωνικής φοβίας, η παραπάνω εικόνα δεν πρέπει να οφείλεται σε
• ουσίες
• γενική σωματική κατάσταση
• διαταραχή πανικού
• αγοραφοβία
• σωματοδυσμορφική διαταραχή
• σχιζοειδή διαταραχή προσωπικότητας
• διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή
Υπότυποι κοινωνικής φοβίας:
1. Γενικευμένη μορφή: οι φόβοι αφορούν τις περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις (να ξεκινά ή να διατηρεί συζητήσεις, να συμμετέχει σε μικρές ομάδες, να βγαίνει ραντεβού, να τρώει σε δημόσιο χώρο, κλπ)
2. Περιορισμένη μορφή: οι φόβοι αφορούν συγκεκριμένες κοινωνικές καταστάσεις (πχ να δώσει εξετάσεις ή συναυλία, να προσεγγίσει το άλλο φύλο)
Για να πληρούνται τα κριτήρια διάγνωσης απαιτείται η διάρκεια της διαταραχής να είναι μεγαλύτερη των 6 μηνών.
Τρίτη 23 Απριλίου 2013
Υπότυποι της Σχιζοφρένειας
Ι. Παρανοϊκός τύπος :
α. Έντονη ενασχόλη με μία ή περισσότερες παραληρητικές ιδέες ή συχνές ακουστικές ψευδαισθήσεις.
β. Δεν προεξάρχει κανένα από τα ακόλουθα : αποδιοργανωμένος λόγος, αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά, επίπεδο ή απρόσφορο συναίσθημα.
ΙΙ. Αποδιοργανωμένος τύπος :
α. Αποδιοργανωμένος λόγος
β. Αποδιοργανωμένη συμπεριφορά
γ. Επίπεδο ή απρόσφορο συναίσθημα
ΙΙΙ. Κατατονικός τύπος :
Στην κλινική εικόνα κυριαρχούν τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα συμπτώματα :
α. Κινητική ακαμψία
β. Υπέρμετρη κινητικότητα ή δραστηριότητα ( η οποία είναι εμφανώς άσκοπη και δεν επηρεάζεται από εξωτερικά ερεθίσματα).
γ. Υπερβολικός αρνητισμός ( αντίσταση με προφανή έλλειψη κινήτρων σε όλες τις οδηγίες ή διατήρηση μιας άκαμπτης στάσης ενάντια σε προσπάθειες να κινηθεί) ή βωβότητα.
δ. Ιδιορρυθμίες των εκούσιων κινήσεων που εμφανίζονται με αλλόκοτες στάσεις, στερεότυπες κινήσεις, χαρακτηριστικούς μανιερισμούς ή μορφασμούς.
ΙV. Αδιαφοροποίητος τύπος :
Είναι παρόντα τα συμπτώματα που πληρούν το κριτήριο Α., αλλά δεν πληρούνται τα κριτήρια του Παρανοϊκού, του Αποδιοργανωμένου ή του Κατατονικού τύπου.
V. Υπολειμματικός τύπος :
α. Απουσιάζουν προεξάρχουσες παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις, αποδιοργανωμένος λόγος και έντονα αποδιοργανωμένη ή κατατονική συμπεριφορά.
β. Υπάρχουν συνεχιζόμενες ενδείξεις της διαταραχής, όπως φαίνεται από την παρουσία αρνητικών συμπτωμάτων ή δύο ή περισσότερων συμπτωμάτων που συγκαταλέγονται στο κριτήριο Α., τα οποία είναι παρόντα σε πιο εξασθενημένη μορφή.
Τί είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή ;
Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από ιδεοληψίες, δηλαδή ιδέες, σκέψεις, εικόνες ή παρορμήσεις αιφνίδιας εισβολής, επίμονες και επαναλαμβανόμενες που, συνήθως βιώνονται από τον ασθενή σαν παρείσακτες, ανεπιθύμητες, παράλογες, απαράδεκτες και βασανιστικές. Συνήθως, οδηγούν σε ψυχαναγκασμούς, δηλαδή επαναλαμβανόμενες σκόπιμες συμπεριφορές ή νοητικές δραστηριότητες με τελετουργικό χαρακτήρα, που αποσκοπούν στην ακύρωση των ιδεοληψιών και στη μείωση του άγχους που προκαλούν οι ιδεοληψίες.
Συχνότερα θέματα ιδεοληψιών κατά σειρά συχνότητας: μόλυνσης, ελέγχου, ταξινόμησης, βιαιότητας, κοινωνικά απαράδεκτης συμπεριφοράς, παθολογικής αμφιβολίας. Στο 60% των περιπτώσεων υπάρχουν πολλαπλές ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμοί. Το 75% των περιπτώσεων εμφανίζουν ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, ενώ οι υπόλοιποι μόνο ψυχαναγκασμούς ή σπανιότερα μόνο ιδεοληψίες. Για παράδειγμα, μπορεί να αναρωτιέται αν έσβησε την κουζίνα (ιδεοληψία) και να ελέγχει πολλές φορές, συχνά με τελετουργικό τρόπο, το διακόπτη. Αναγνωρίζει ότι η συμπεριφορά του είναι υπερβολική ή μη ρεαλιστική αλλά δεν μπορεί να την σταματήσει.
Αρχικά, προσπαθεί να αντισταθεί στις ιδεοληψίες και τους ψυχαναγκασμούς, αλλά καθώς η νόσος εξελίσσεται χαλαρώνει την αντίδρασή του και μετά από χρόνια είναι απολύτως παραδομένος σε ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς. Η επίγνωση του νοσηρού, παρότι θεωρείται σημαντική για τη διάγνωση, συχνά είναι ατελής, ιδίως σε περιόδους που οι ιδεοληψίες είναι έντονες. Πολλοί εμφανίζουν τα συμπτώματα μόνο σε συγκεκριμένο περιβάλλον, για πχ 30% μόνο κατ’ οίκον. Περίπου 5%, κυρίως άντρες εμφανίζουν ψυχαναγκαστική βραδύτητα, κάνοντας τα πάντα βασανιστικά αργά.
Πυρηνικά χαρακτηριστικά της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής : α) η παθολογική εκτίμηση κινδύνου, εδώ ανήκει και η παθολογική εκτίμηση επικινδυνότητας της σκέψης, β) η παθολογική αμφιβολία , που διερευνά πιθανά και απίθανα εναλλακτικά σενάρια μιας υπόθεσης (ή αδυναμία ολοκλήρωσης) και γ) το αίσθημα του ατέλειωτου, δηλαδή όλα πρέπει να γίνουν όπως πρέπει. (Η Τριάδα των χαρακτηριστικών της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής ABC A=alarm, B=beliefs and bothersome thoughts, C= coping strategies)
Συχνότερα θέματα ιδεοληψιών κατά σειρά συχνότητας: μόλυνσης, ελέγχου, ταξινόμησης, βιαιότητας, κοινωνικά απαράδεκτης συμπεριφοράς, παθολογικής αμφιβολίας. Στο 60% των περιπτώσεων υπάρχουν πολλαπλές ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμοί. Το 75% των περιπτώσεων εμφανίζουν ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς, ενώ οι υπόλοιποι μόνο ψυχαναγκασμούς ή σπανιότερα μόνο ιδεοληψίες. Για παράδειγμα, μπορεί να αναρωτιέται αν έσβησε την κουζίνα (ιδεοληψία) και να ελέγχει πολλές φορές, συχνά με τελετουργικό τρόπο, το διακόπτη. Αναγνωρίζει ότι η συμπεριφορά του είναι υπερβολική ή μη ρεαλιστική αλλά δεν μπορεί να την σταματήσει.
Αρχικά, προσπαθεί να αντισταθεί στις ιδεοληψίες και τους ψυχαναγκασμούς, αλλά καθώς η νόσος εξελίσσεται χαλαρώνει την αντίδρασή του και μετά από χρόνια είναι απολύτως παραδομένος σε ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμούς. Η επίγνωση του νοσηρού, παρότι θεωρείται σημαντική για τη διάγνωση, συχνά είναι ατελής, ιδίως σε περιόδους που οι ιδεοληψίες είναι έντονες. Πολλοί εμφανίζουν τα συμπτώματα μόνο σε συγκεκριμένο περιβάλλον, για πχ 30% μόνο κατ’ οίκον. Περίπου 5%, κυρίως άντρες εμφανίζουν ψυχαναγκαστική βραδύτητα, κάνοντας τα πάντα βασανιστικά αργά.
Πυρηνικά χαρακτηριστικά της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής : α) η παθολογική εκτίμηση κινδύνου, εδώ ανήκει και η παθολογική εκτίμηση επικινδυνότητας της σκέψης, β) η παθολογική αμφιβολία , που διερευνά πιθανά και απίθανα εναλλακτικά σενάρια μιας υπόθεσης (ή αδυναμία ολοκλήρωσης) και γ) το αίσθημα του ατέλειωτου, δηλαδή όλα πρέπει να γίνουν όπως πρέπει. (Η Τριάδα των χαρακτηριστικών της Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής ABC A=alarm, B=beliefs and bothersome thoughts, C= coping strategies)
Τί είναι το Σύνδρομο De Clerambault ;
Ψυχιατρικό σύνδρομο που αναφέρεται στο Ερωτομανιακό παραλήρημα.
Ονομάστηκε De Clerambault από τον Γάλλο ψυχίατρο που το 1921 δημοσίευσε ένα πολύ καλό review πάνω στο θέμα.
Αφορά παραληρητικές ιδέες στις οποίες ένα άλλο άτομο, συνήθως υψηλότερης κοινωνικοοικονομικής θέσης, είναι ερωτευμένο μαζί του.
Μπορεί να συσχετίζεται με σχιζοφρένεια , χρόνια παραληρητική διαταραχή ή και διπολική διαταραχή σε μανιακή φάση.
Ποιες είναι οι διαταραχές συναισθήματος που συμβαίνουν στη σχιζοφρένεια;
Εδώ υπάγονται κυρίως η αμφιθυμία, η συναισθηματική δυσαρμονία (και απροσφορότητα), η συναισθηματική έκπτωση, καθώς και άλλες συναισθηματικές διαταραχές.
Η αμφιθυμία αποτελεί βασικό σύμπτωμα της σχιζοφρένειας. Ο ασθενής κυριαρχείται την ίδια στιγμή από αντιθετικά μεταξύ τους συναισθήματα. Για παράδειγμα, αγαπάει και μισεί την ίδια στιγμή το ίδιο άτομο με την ίδια ένταση.
Η συναισθηματική δυσαρμονία υποδηλώνει τη διάσταση μεταξύ της βαρύτητας και του μεγέθους του συγκινησιακού ερεθίσματος και της συναισθηματικής ανταπόκρισης του ασθενούς. Για παράδειγμα, ο ασθενής μπορεί να έχει υπερβολική αντίδραση για ασήμαντα συμβάντα, ενώ από την άλλη να αντιδράσει ελάχιστα στο άκουσμα της είδησης του θανάτου ενός συγγενούς. Σε περίπτωση που προκαλείται η εκ διαμέτρου αντίθετη συναισθηματική ανταπόκριση, για παράδειγμα γέλια στο άκουσμα της είδησης του θανάτου ενός συγγενούς, τότε μιλάμε για συναισθηματική απροσφορότητα.
Η συναισθηματική έκπτωση (αδιαφορία, απάθεια), μαζί με τις δύο προαναφερθείσες διαταραχές αποτελούν το χαρακτηριστικό τρίπτυχο των συναισθηματικών σχιζοφρενικών συμπτωμάτων. Πρόκειται για προοδευτική συρρίκνωση του εύρους του κραδασμού του συναισθήματος. Το άτομο αποστασιοποιείται συναισθηματικά από το περιβάλλον του, γίνεται απαθής και το συναίσθημα είναι ρηχό και αμβλύ (επιπέδωση του συναισθήματος).
Άλλες συναισθηματικές διαταραχές των σχιζοφρενών είναι η κατάθλιψη και η ευφορία (συνήθως άτυπες και αβαθείς), το άγχος, η αμηχανία, η συναισθηματική ακαμψία και τα αποπροσωποποιητικά /αποπραγματοποιητικά βιώματα. Η ανηδονία, δηλαδή η υποκειμενική αίσθηση της απώλειας της ικανότητας άντλησης ευχαρίστησης, ικανοποίησης ή ηδονής από το περιβάλλον, ανήκει στις διαταραχές της βούλησης, εκδηλούμενη ως αντικειμενική απώλεια ενδιαφέροντος για σεξ, φίλους, οικογενειακή ζωή κ.λπ.
Η αμφιθυμία αποτελεί βασικό σύμπτωμα της σχιζοφρένειας. Ο ασθενής κυριαρχείται την ίδια στιγμή από αντιθετικά μεταξύ τους συναισθήματα. Για παράδειγμα, αγαπάει και μισεί την ίδια στιγμή το ίδιο άτομο με την ίδια ένταση.
Η συναισθηματική δυσαρμονία υποδηλώνει τη διάσταση μεταξύ της βαρύτητας και του μεγέθους του συγκινησιακού ερεθίσματος και της συναισθηματικής ανταπόκρισης του ασθενούς. Για παράδειγμα, ο ασθενής μπορεί να έχει υπερβολική αντίδραση για ασήμαντα συμβάντα, ενώ από την άλλη να αντιδράσει ελάχιστα στο άκουσμα της είδησης του θανάτου ενός συγγενούς. Σε περίπτωση που προκαλείται η εκ διαμέτρου αντίθετη συναισθηματική ανταπόκριση, για παράδειγμα γέλια στο άκουσμα της είδησης του θανάτου ενός συγγενούς, τότε μιλάμε για συναισθηματική απροσφορότητα.
Η συναισθηματική έκπτωση (αδιαφορία, απάθεια), μαζί με τις δύο προαναφερθείσες διαταραχές αποτελούν το χαρακτηριστικό τρίπτυχο των συναισθηματικών σχιζοφρενικών συμπτωμάτων. Πρόκειται για προοδευτική συρρίκνωση του εύρους του κραδασμού του συναισθήματος. Το άτομο αποστασιοποιείται συναισθηματικά από το περιβάλλον του, γίνεται απαθής και το συναίσθημα είναι ρηχό και αμβλύ (επιπέδωση του συναισθήματος).
Άλλες συναισθηματικές διαταραχές των σχιζοφρενών είναι η κατάθλιψη και η ευφορία (συνήθως άτυπες και αβαθείς), το άγχος, η αμηχανία, η συναισθηματική ακαμψία και τα αποπροσωποποιητικά /αποπραγματοποιητικά βιώματα. Η ανηδονία, δηλαδή η υποκειμενική αίσθηση της απώλειας της ικανότητας άντλησης ευχαρίστησης, ικανοποίησης ή ηδονής από το περιβάλλον, ανήκει στις διαταραχές της βούλησης, εκδηλούμενη ως αντικειμενική απώλεια ενδιαφέροντος για σεξ, φίλους, οικογενειακή ζωή κ.λπ.
Κυριακή 21 Απριλίου 2013
Ποιες είναι οι αντιληπτικές διαταραχές;
Ποσοτικές αντιληπτικές διαταραχές: Οι υπεραισθησίες συνίστανται σε αύξηση της έντασης των αντιληπτικών βιωμάτων, τα οποία συμβαίνουν σε επεισόδιο μανίας (γενικευμένη υπεραισθησία χρωμάτων), ενώ αντίθετα υπαισθησίες (άμβλυνση των αντιληπτικών βιωμάτων) παρατηρούνται στη μείζονα κατάθλιψη.
Ποιοτικές αντιληπτικές διαταραχές: Περιλαμβάνουν τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις
Παραισθήσεις: Συνιστούν στρεβλωμένα αντιληπτικά βιώματα υπαρκτών αντικειμένων της αντίληψης. Η επέλευσή τους ευοδώνεται από τη συναισθηματική κατάσταση του υποκειμένου τους, κακός και από εξωτερικές συνθήκες (κακός φωτισμός, θόρυβοι κ.λπ.).Είναι συχνές σε όλους τους ανθρώπους (κυρίως οπτικού τύπου) εν είδει βραχέων επεισοδίων, ακολουθούμενων από την αναγνώριση της αντιληπτικής πλάνης. Όταν διαρκούν, χωρίς αναγνώριση της αντιληπτικής πλάνης είναι παθολογικές (π.χ. στην άνοια ή στην ημικρανία) και συνιστούν παραληρητικές παραγνωρίσεις.
Ψευδαισθήσεις: Συνιστούν αντιληπτικά βιώματα επί απουσίας αντικειμενικής πηγής εκπομπής ερεθισμάτων. Οι ασθενείς είναι απολύτως βέβαιοι για την ύπαρξή τους, τα αντιληπτικά τους βιώματα δεν επηρεάζονται από κριτικά αντεπιχειρήματα ή αναιρετική τους εμπειρική μαρτυρία και οι ίδιοι οι ασθενείς βρίσκονται στο επίκεντρο του θεματικού περιεχομένου των ψευδαισθητικών τους βιωμάτων. Το γεγονός πως οι ψευδαισθήσεις δεν επηρεάζονται από κριτικά αντεπιχειρήματα τις διαφοροποιεί από τις ψευδο-ψευδαισθήσεις, που απαντώνται σε ασθενείς με επιληψία κροταφικού τύπου ή σε φυσιολογικά άτομα σε συνθήκες πλήρους αισθητηριακής αποστέρησης. Ως προς την αισθητηριακή λειτουργία την οποία αφορούν, οι ψευδαισθήσεις διακρίνονται σε ακουστικές, οπτικές, οσφρητικές, απτικές, γευστικές και κιναισθητικές. Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις αποτελούν το συχνότερο τύπο ψευδαισθήσεων και διακρίνονται σε μη λεκτικές και λεκτικές. Οι πρώτες περιλαμβάνουν ακουστικά βιώματα ήχων ή θορύβων, οι δεύτερες λέξεων , φράσεων ή συνεχούς ομιλίας. Οι ψευδαισθητικές φωνές ενδέχεται να απευθύνονται στους ασθενείς στο δεύτερο ή το τρίτο πρόσωπο, ενώ συχνά συνομιλούν μεταξύ τους γι’ αυτούς. Κατά κανόνα το περιεχόμενο είναι υβριστικό, απειλητικό ή επικριτικό για τους ασθενείς, σπανιότερα είναι φιλικό, εξυψωτικό ή υποστηρικτικό. Συνήθως ακουστικές ψευδαισθήσεις παρατηρούνται στις σχιζοφρενικές διαταραχές, δίχως να αποκλείεται επέλευσή τους στη μείζονα κατάθλιψη ή τη μανία, όπου το περιεχόμενο είναι συνήθως εναρμονισμένο με τη διάθεση (επικριτικό στην πρώτη και εξυψωτικό στη δεύτερη).
Οι οπτικές ψευδαισθήσεις διακρίνονται σε απλές ή στοιχειώδεις και σύνθετες. Οι απλές περιλαμβάνουν σκιές, λάμψεις, χρώματα, φώτα κ.λπ. Οι σύνθετες περιλαμβάνουν μορφές ανθρώπων, νάνων (λιλιπούτειες οπτικές ψευδαισθήσεις, συχνές στο τρομώδες παραλήρημα των χρόνιων αλκοολικών), ζώων, εικόνων αγίων ή δαιμονικών πνευμάτων. Ιδιαίτερα είδη οπτικών ψευδαισθήσεων αποτελούν η εαυτοσκοπία (το άτομο βλέπει τον εαυτό του), οι φωτογραφικές (στατικές ψευδαισθητικές εικόνες) και οι σκηνικές ή κινηματογραφικές (μεταβολή των εικόνων εν είδει σκηνικών επεισοδίων).
Οι οσφρητικές και γευστικές ψευδαισθήσεις, αν και μπορεί να παρουσιαστούν στο πλαίσιο μια σχιζοφρενικής διαταραχής και μείζονος κατάθλιψης, συνήθως συναντάται σε δευτερογενείς ψυχωτικές διαταραχές, όπως η επιληψία και το οργανικό ψυχοσύνδρομο. Συνίστανται σε δυσοσμίες που αναδίδουν υποτιθέμενα σάπια ή δηλητηριασμένα τρόφιμα, αποσυντιθέμενα σώματα άλλων ή του ίδιου του ασθενή και δηλητηριώδη αέρια στον αέρα. Παρομοίως, οι γευστικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν δυσάρεστες γεύσεις που προκαλούνται από τα παραπάνω.
Οι απτικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν αισθήματα νυγμών, τριβής, πίεσης ή κρούσεων στο δέρμα των ασθενών, καθώς και αισθήματα ερπυστικών κινήσεων ζωυφίων σε αυτό, ιδιαίτερα συχνό σε χρόνια κατάχρηση κοκαΐνης.
Τέλος, οι κιναισθητικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν βιώματα μεταβολής της θέσης, του μεγέθους, του σχήματος ή της λειτουργίας εσωτερικών οργάνων των ασθενών, απόφραξης, στένωσης, τρώσης ή νέκρωσής τους, παρουσίας ξένων σωμάτων ή ηλεκτρικών εκκενώσεων στο εσωτερικό του σώματος. Στις κιναισθητικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνονται οι αιθουσαίες ψευδαισθήσεις (βιώματα περιστροφής, ανύψωσης, πτώσης του σώματος) και οι κιναισθητικές ψευδαισθήσεις με αίσθημα ακούσιας κίνησης μελών του σώματος.
Απτικές και κιναισθητικές ψευδαισθήσεις είναι συχνές στις ψυχωτικές διαταραχές, πρωτογενείς ή δευτερογενείς. Η διάκριση μεταξύ τους είναι δυσχερής, αλλά το πιο δύσκολο είναι η διάκρισή τους από αντίστοιχες σωματικές ή υποχονδριακές παραληρητικές ιδέες, χωρίς να αποκλείεται η συνύπαρξή τους.
Ποιοτικές αντιληπτικές διαταραχές: Περιλαμβάνουν τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις
Παραισθήσεις: Συνιστούν στρεβλωμένα αντιληπτικά βιώματα υπαρκτών αντικειμένων της αντίληψης. Η επέλευσή τους ευοδώνεται από τη συναισθηματική κατάσταση του υποκειμένου τους, κακός και από εξωτερικές συνθήκες (κακός φωτισμός, θόρυβοι κ.λπ.).Είναι συχνές σε όλους τους ανθρώπους (κυρίως οπτικού τύπου) εν είδει βραχέων επεισοδίων, ακολουθούμενων από την αναγνώριση της αντιληπτικής πλάνης. Όταν διαρκούν, χωρίς αναγνώριση της αντιληπτικής πλάνης είναι παθολογικές (π.χ. στην άνοια ή στην ημικρανία) και συνιστούν παραληρητικές παραγνωρίσεις.
Ψευδαισθήσεις: Συνιστούν αντιληπτικά βιώματα επί απουσίας αντικειμενικής πηγής εκπομπής ερεθισμάτων. Οι ασθενείς είναι απολύτως βέβαιοι για την ύπαρξή τους, τα αντιληπτικά τους βιώματα δεν επηρεάζονται από κριτικά αντεπιχειρήματα ή αναιρετική τους εμπειρική μαρτυρία και οι ίδιοι οι ασθενείς βρίσκονται στο επίκεντρο του θεματικού περιεχομένου των ψευδαισθητικών τους βιωμάτων. Το γεγονός πως οι ψευδαισθήσεις δεν επηρεάζονται από κριτικά αντεπιχειρήματα τις διαφοροποιεί από τις ψευδο-ψευδαισθήσεις, που απαντώνται σε ασθενείς με επιληψία κροταφικού τύπου ή σε φυσιολογικά άτομα σε συνθήκες πλήρους αισθητηριακής αποστέρησης. Ως προς την αισθητηριακή λειτουργία την οποία αφορούν, οι ψευδαισθήσεις διακρίνονται σε ακουστικές, οπτικές, οσφρητικές, απτικές, γευστικές και κιναισθητικές. Οι ακουστικές ψευδαισθήσεις αποτελούν το συχνότερο τύπο ψευδαισθήσεων και διακρίνονται σε μη λεκτικές και λεκτικές. Οι πρώτες περιλαμβάνουν ακουστικά βιώματα ήχων ή θορύβων, οι δεύτερες λέξεων , φράσεων ή συνεχούς ομιλίας. Οι ψευδαισθητικές φωνές ενδέχεται να απευθύνονται στους ασθενείς στο δεύτερο ή το τρίτο πρόσωπο, ενώ συχνά συνομιλούν μεταξύ τους γι’ αυτούς. Κατά κανόνα το περιεχόμενο είναι υβριστικό, απειλητικό ή επικριτικό για τους ασθενείς, σπανιότερα είναι φιλικό, εξυψωτικό ή υποστηρικτικό. Συνήθως ακουστικές ψευδαισθήσεις παρατηρούνται στις σχιζοφρενικές διαταραχές, δίχως να αποκλείεται επέλευσή τους στη μείζονα κατάθλιψη ή τη μανία, όπου το περιεχόμενο είναι συνήθως εναρμονισμένο με τη διάθεση (επικριτικό στην πρώτη και εξυψωτικό στη δεύτερη).
Οι οπτικές ψευδαισθήσεις διακρίνονται σε απλές ή στοιχειώδεις και σύνθετες. Οι απλές περιλαμβάνουν σκιές, λάμψεις, χρώματα, φώτα κ.λπ. Οι σύνθετες περιλαμβάνουν μορφές ανθρώπων, νάνων (λιλιπούτειες οπτικές ψευδαισθήσεις, συχνές στο τρομώδες παραλήρημα των χρόνιων αλκοολικών), ζώων, εικόνων αγίων ή δαιμονικών πνευμάτων. Ιδιαίτερα είδη οπτικών ψευδαισθήσεων αποτελούν η εαυτοσκοπία (το άτομο βλέπει τον εαυτό του), οι φωτογραφικές (στατικές ψευδαισθητικές εικόνες) και οι σκηνικές ή κινηματογραφικές (μεταβολή των εικόνων εν είδει σκηνικών επεισοδίων).
Οι οσφρητικές και γευστικές ψευδαισθήσεις, αν και μπορεί να παρουσιαστούν στο πλαίσιο μια σχιζοφρενικής διαταραχής και μείζονος κατάθλιψης, συνήθως συναντάται σε δευτερογενείς ψυχωτικές διαταραχές, όπως η επιληψία και το οργανικό ψυχοσύνδρομο. Συνίστανται σε δυσοσμίες που αναδίδουν υποτιθέμενα σάπια ή δηλητηριασμένα τρόφιμα, αποσυντιθέμενα σώματα άλλων ή του ίδιου του ασθενή και δηλητηριώδη αέρια στον αέρα. Παρομοίως, οι γευστικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν δυσάρεστες γεύσεις που προκαλούνται από τα παραπάνω.
Οι απτικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν αισθήματα νυγμών, τριβής, πίεσης ή κρούσεων στο δέρμα των ασθενών, καθώς και αισθήματα ερπυστικών κινήσεων ζωυφίων σε αυτό, ιδιαίτερα συχνό σε χρόνια κατάχρηση κοκαΐνης.
Τέλος, οι κιναισθητικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνουν βιώματα μεταβολής της θέσης, του μεγέθους, του σχήματος ή της λειτουργίας εσωτερικών οργάνων των ασθενών, απόφραξης, στένωσης, τρώσης ή νέκρωσής τους, παρουσίας ξένων σωμάτων ή ηλεκτρικών εκκενώσεων στο εσωτερικό του σώματος. Στις κιναισθητικές ψευδαισθήσεις περιλαμβάνονται οι αιθουσαίες ψευδαισθήσεις (βιώματα περιστροφής, ανύψωσης, πτώσης του σώματος) και οι κιναισθητικές ψευδαισθήσεις με αίσθημα ακούσιας κίνησης μελών του σώματος.
Απτικές και κιναισθητικές ψευδαισθήσεις είναι συχνές στις ψυχωτικές διαταραχές, πρωτογενείς ή δευτερογενείς. Η διάκριση μεταξύ τους είναι δυσχερής, αλλά το πιο δύσκολο είναι η διάκρισή τους από αντίστοιχες σωματικές ή υποχονδριακές παραληρητικές ιδέες, χωρίς να αποκλείεται η συνύπαρξή τους.
Ποιος ο ρόλος σεροτονίνης στη σχιζοφρένεια
Θεωρία: Σεροτονινεργική υπερδραστηριότητα επάγει θετικά και αρνητικά συμπτώματα. Πιο συγκεκριμένα, αυξημένη σεροτονίνη στον προμετωπιαίο λοβό προκαλεί μείωση της ντοπαμίνης στον μετωπιαίο λοβό και συνακόλουθη αύξηση της ντοπαμίνης στα άλλα κυκλώματα. Το LSD είναι μερικός αγωνιστής μετασυναπτικών 5ΗΤ2 με παραισθησιογόνο δράση, ενώ τα άτυπα αντιψυχωτικά που έχουν μεγαλύτερη συγγένεια σύνδεσης για τον 5ΗΤ2Α υποδοχέα σε σχέση με τους D2.
Σάββατο 20 Απριλίου 2013
Βλέπουμε κάποιον να αυνανίζεται δημόσια. Θα μπορούσε να πάσχει από κάποια ψυχική νόσο; και αν ναι από ποιά;
Συνήθως διαταραχές όπως η Άνοια (συχνότερα μετωποκροταφική) ή υπολειμματική σχιζοφρένεια ή επιπωματική ψύχωση ή Νοητική Υστέρηση , μπορεί να παρουσιάσουν τέτοια εικόνα. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρόκειται για κάποιον που πάσχει από κάποιας μορφής σεξουαλική διαταραχή .
Ποιος είναι ο ορισμός της ψυχικής υγείας;
Κατάσταση ευεξίας δίνει στο άτομο τη δυνατότητα να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες του, να ανταπεξέλθει με επιτυχία στις δυσκολίες της ζωής, να εργάζεται παραγωγικά και αποδοτικά και να συμβάλει στην πρόοδο της κοινωνίας στην οποία ανήκει.
Παρασκευή 19 Απριλίου 2013
Θεραπεία Διπολικής Διαταραχής ( θεραπευτικό Πλάνο )
Μανιακό επεισόδιο:
• κλασσική ευφορική μανία: Κουετιαπίνη, Ολανζαπίνη, Βαλπροϊκό, Λίθιο
• διεγερτική μανία: άτυπα ή βαλπροϊκό
• βαρύ μανιακό επεισόδιο με ψυχωτικά συμπτώματα: άτυπο + Βαλπροϊκό ή Λίθιο
Διπολική κατάθλιψη:
• ελαφρύ επεισόδιο: Συμπεριφορική θεραπεία + Λίθιο ή Κουετιαπίνη
• μέτριας βαρύτητας και σοβαρό επεισόδιο: Κουετιαπίνη, Λίθιο + SSRI ή Βουπροπιόνη
Μικτό επεισόδιο:
• άτυπα ή λαμοτριγίνη ή συνδυασμός σταθεροποιητών
• το λίθιο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό εδώ
Ταχεία εναλλαγή φάσεων:
Κουετιαπίνη, Ολανζαπίνη, Λαμοτριγίνη (ειδικά επί υπεροχής καταθλιπτικών επεισοδίων)
Θεραπεία προφύλαξης:
• Βαλπροϊκό, ειδικά αν υπάρχουν περισσότερα επεισόδια στο ιστορικό
• Λίθιο, ειδικά αν υπάρχουν λιγότερα από 3 επεισόδια
• Ολανζαπίνη
• Κουετιαπίνη
• Αριπιπραζόλη
• κλασσική ευφορική μανία: Κουετιαπίνη, Ολανζαπίνη, Βαλπροϊκό, Λίθιο
• διεγερτική μανία: άτυπα ή βαλπροϊκό
• βαρύ μανιακό επεισόδιο με ψυχωτικά συμπτώματα: άτυπο + Βαλπροϊκό ή Λίθιο
Διπολική κατάθλιψη:
• ελαφρύ επεισόδιο: Συμπεριφορική θεραπεία + Λίθιο ή Κουετιαπίνη
• μέτριας βαρύτητας και σοβαρό επεισόδιο: Κουετιαπίνη, Λίθιο + SSRI ή Βουπροπιόνη
Μικτό επεισόδιο:
• άτυπα ή λαμοτριγίνη ή συνδυασμός σταθεροποιητών
• το λίθιο δεν είναι τόσο αποτελεσματικό εδώ
Ταχεία εναλλαγή φάσεων:
Κουετιαπίνη, Ολανζαπίνη, Λαμοτριγίνη (ειδικά επί υπεροχής καταθλιπτικών επεισοδίων)
Θεραπεία προφύλαξης:
• Βαλπροϊκό, ειδικά αν υπάρχουν περισσότερα επεισόδια στο ιστορικό
• Λίθιο, ειδικά αν υπάρχουν λιγότερα από 3 επεισόδια
• Ολανζαπίνη
• Κουετιαπίνη
• Αριπιπραζόλη
Γκαμπαπεντίνη (Neurontin)
Γκαμπαπεντίνη (Neurontin)
Δοσολογία: 1800 – 3600 mg/d
Τιτλοποίηση: σχετικά γρήγορη (λίγες μέρες)
Ενδείξεις:
1. 2η επιλογή στη διπολική διαταραχή
2. Παρορμητικότητα/ επιθετικότητα στα πλαίσια ψυχοπαθολογικών καταστάσεων
3. Ανησυχία συνδρόμου στέρησης βενζοδιαζεπινών, αλκοόλ και άλλων ουσιών
4. Νευροπαθητικός πόνος
Δοσολογία: 1800 – 3600 mg/d
Τιτλοποίηση: σχετικά γρήγορη (λίγες μέρες)
Ενδείξεις:
1. 2η επιλογή στη διπολική διαταραχή
2. Παρορμητικότητα/ επιθετικότητα στα πλαίσια ψυχοπαθολογικών καταστάσεων
3. Ανησυχία συνδρόμου στέρησης βενζοδιαζεπινών, αλκοόλ και άλλων ουσιών
4. Νευροπαθητικός πόνος
Τοπιραμάτη (Topamac)
Τοπιραμάτη (Topamac)
Δοσολογία: 200-400mg/d
Τιτλοποίηση: αργή, μέσα σε 6-8 εβδομάδες (κίνδυνος έντονης υπνηλίας και έκπτωσης γνωσιακών λειτουργιών)
Ενδείξεις:
1. 2η επιλογή στη διπολική διαταραχή
2. Προφύλαξη από τις κρίσεις ημικρανίας
3. Αντιμετώπιση παχυσαρκίας σε άτομα που την εμφάνισαν υπό αγωγή με Κλοζαπίνη, Ολανζαπίνη
Σημαντικότερη παρενέργεια: Νεφρολιθίαση. Συνιστάται αυξημένη πρόσληψη νερού.
Δοσολογία: 200-400mg/d
Τιτλοποίηση: αργή, μέσα σε 6-8 εβδομάδες (κίνδυνος έντονης υπνηλίας και έκπτωσης γνωσιακών λειτουργιών)
Ενδείξεις:
1. 2η επιλογή στη διπολική διαταραχή
2. Προφύλαξη από τις κρίσεις ημικρανίας
3. Αντιμετώπιση παχυσαρκίας σε άτομα που την εμφάνισαν υπό αγωγή με Κλοζαπίνη, Ολανζαπίνη
Σημαντικότερη παρενέργεια: Νεφρολιθίαση. Συνιστάται αυξημένη πρόσληψη νερού.
Λαμοτριγίνη (Lamictal)
Λαμοτριγίνη (Lamictal)
Δοσολογία: 200-400mg/d (με Βαλπροϊκό: x 1/2, με Καρβαμαζεπίνη x2: )
Τιτλοποίηση: αργή, μέσα σε 6-8 εβδομάδες (κίνδυνος Stevens-Johnson)
Ενδείξεις:
1. καταθλιπτικό επεισόδιο διπολικής διαταραχής
2. προφύλαξη από υποτροπή κυρίως καταθλιπτικού επεισοδίου
3. θεραπεία ενίσχυσης στην ανθεκτική κατάθλιψη
4. ψυχωτική συμπτωματολογία επιληψίας
5. Νευροπαθητικός πόνος
Σημαντικότερη παρενέργεια: Stevens-Johnson, κυρίως σε παιδιά και εφήβους, και σε υψηλές δόσεις. Άμεση διακοπή επί εμφάνισης εξανθήματος τους πρώτους 2 μήνες.
Αλληλεπιδράσεις: Με Βαλπροϊκό και Σερτραλίνη χρειάζεται μείωση της δόσης και αυξημένη προσοχή για εξάνθημα
Δοσολογία: 200-400mg/d (με Βαλπροϊκό: x 1/2, με Καρβαμαζεπίνη x2: )
Τιτλοποίηση: αργή, μέσα σε 6-8 εβδομάδες (κίνδυνος Stevens-Johnson)
Ενδείξεις:
1. καταθλιπτικό επεισόδιο διπολικής διαταραχής
2. προφύλαξη από υποτροπή κυρίως καταθλιπτικού επεισοδίου
3. θεραπεία ενίσχυσης στην ανθεκτική κατάθλιψη
4. ψυχωτική συμπτωματολογία επιληψίας
5. Νευροπαθητικός πόνος
Σημαντικότερη παρενέργεια: Stevens-Johnson, κυρίως σε παιδιά και εφήβους, και σε υψηλές δόσεις. Άμεση διακοπή επί εμφάνισης εξανθήματος τους πρώτους 2 μήνες.
Αλληλεπιδράσεις: Με Βαλπροϊκό και Σερτραλίνη χρειάζεται μείωση της δόσης και αυξημένη προσοχή για εξάνθημα
Καρβαμαζεπίνη (Tegretol)
Καρβαμαζεπίνη (Tegretol)
Ενδείξεις:
Θεραπεία 2η επιλογής (κυρίως λόγω περισσότερων και σοβαρότερων παρενεργειών):
1. Προφύλαξη από υποτροπές διπολικής διαταραχής (όχι τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο
3. Κατάθλιψη: ήπια αντικαταθλιπτική δράση ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτικά
4. Σχιζοφρένεια: αντιμετώπιση θετικής συμπτωματολογίας και επιθετικότητας
5. Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων (έλεγχος επιθετικής συμπεριφοράς)
6. Συμπληρωματικά στο σύνδρομο στέρησης από αλκοόλ
Δοσολογία: 600 – 1200 mg/d
• Έναρξη: 200mg με το γεύμα → αύξηση κατά 200mg ανά 2-7 ημέρες
• Κύηση: αυξημένος κίνδυνος τερατογένεσης
• Θηλασμός: σχετικά ασφαλής
• Θεραπευτική συγκέντρωση: 4-12μg/ml, ωστόσο >9μg/ml→ περισσότερες παρενέργειες
Εργαστηριακός έλεγχος
• Πριν την έναρξη: Γενική αίματος, Ηπατικά ένζυμα, ηλεκτρολύτες, ΗΚΓ
• Καθ’ όλη τη διάρκεια χορήγησης: συχνός αιματολογικός έλεγχος
• Επίπεδα, αρχικά ανά μήνα, μετά από τον 6ο μήνα ανά τρίμηνο, μετά από μακρά περίοδο σταθεροποίησης ανά εξάμηνο
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Υπνηλία, καταστολή
• Επίδραση στην ταχύτητα αγωγής μυοκαρδίου
• Ηπατική ανεπάρκεια
• Υπονατριαιμία
• Απλαστική αναιμία
• Εξάνθημα (πιθανή εξέλιξη σε σύνδρομο Stevens-Johnson)
• Ακοκκιοκυτταραιμία (να μη συγχορηγείται με Κλοζαπίνη)
Αλληλεπιδράσεις:
• Επάγει πολλά ηπατικά ενζυμικά συστήματα: CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19,CYP3A4, Γλυκουρονυλική τρανσφεράση.
• Αυτεπαγωγή
• Με κλοζαπίνη αυξημένος κίνδυνος ακοκκιοκυτταραιμίας
• Με λίθιο αυξημένος κίνδυνος νευροτοξικότητας
• Η Φλουοξετίνη και η Φλουβοξαμίνη αυξάνουν τα επίπεδα της Καρβαμαζεπίνης (CYP3A4)
Ενδείξεις:
Θεραπεία 2η επιλογής (κυρίως λόγω περισσότερων και σοβαρότερων παρενεργειών):
1. Προφύλαξη από υποτροπές διπολικής διαταραχής (όχι τεκμηριωμένη αποτελεσματικότητα)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο
3. Κατάθλιψη: ήπια αντικαταθλιπτική δράση ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμό με αντικαταθλιπτικά
4. Σχιζοφρένεια: αντιμετώπιση θετικής συμπτωματολογίας και επιθετικότητας
5. Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων (έλεγχος επιθετικής συμπεριφοράς)
6. Συμπληρωματικά στο σύνδρομο στέρησης από αλκοόλ
Δοσολογία: 600 – 1200 mg/d
• Έναρξη: 200mg με το γεύμα → αύξηση κατά 200mg ανά 2-7 ημέρες
• Κύηση: αυξημένος κίνδυνος τερατογένεσης
• Θηλασμός: σχετικά ασφαλής
• Θεραπευτική συγκέντρωση: 4-12μg/ml, ωστόσο >9μg/ml→ περισσότερες παρενέργειες
Εργαστηριακός έλεγχος
• Πριν την έναρξη: Γενική αίματος, Ηπατικά ένζυμα, ηλεκτρολύτες, ΗΚΓ
• Καθ’ όλη τη διάρκεια χορήγησης: συχνός αιματολογικός έλεγχος
• Επίπεδα, αρχικά ανά μήνα, μετά από τον 6ο μήνα ανά τρίμηνο, μετά από μακρά περίοδο σταθεροποίησης ανά εξάμηνο
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
• Γαστρεντερικές διαταραχές
• Υπνηλία, καταστολή
• Επίδραση στην ταχύτητα αγωγής μυοκαρδίου
• Ηπατική ανεπάρκεια
• Υπονατριαιμία
• Απλαστική αναιμία
• Εξάνθημα (πιθανή εξέλιξη σε σύνδρομο Stevens-Johnson)
• Ακοκκιοκυτταραιμία (να μη συγχορηγείται με Κλοζαπίνη)
Αλληλεπιδράσεις:
• Επάγει πολλά ηπατικά ενζυμικά συστήματα: CYP1A2, CYP2C9, CYP2C19,CYP3A4, Γλυκουρονυλική τρανσφεράση.
• Αυτεπαγωγή
• Με κλοζαπίνη αυξημένος κίνδυνος ακοκκιοκυτταραιμίας
• Με λίθιο αυξημένος κίνδυνος νευροτοξικότητας
• Η Φλουοξετίνη και η Φλουβοξαμίνη αυξάνουν τα επίπεδα της Καρβαμαζεπίνης (CYP3A4)
Βαλπροϊκό (Depakine)
Βαλπροϊκό (Depakine)
Ενδείξεις:
1. Προφύλαξη υποτροπών διπολικής διαταραχής (ισοδύναμη ισχύς με λίθιο)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο
3. Επιθετική συμπεριφορά διαφόρων αιτιών (άνοια, οριακή προσωπικότητα, ΟΨΣ)
4. Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων
Θεραπεία ενίσχυσης:
1. Σχιζοφρένεια
2. Αγχώδεις διαταραχές
3. Ψυχογενής βουλιμία
4. Σύνδρομο στέρησης από αλκοόλ και άλλες ουσίες
Έναντι του Λιθίου υπερτερεί σε:
1. Rapid cycling
2. Μικτή μανία
3. Οργανικής αιτιολογίας μανιακά επεισόδια
4. Διπολική διαταραχή με συνοδό διαταραχή πανικού
5. Διπολική διαταραχή με παράλληλη κατάχρηση ουσιών
Δοσολογία: 1000-2000 mg/d
• Έναρξη με 200mg με το γεύμα (λόγω γαστρικής δυσφορίας) και αύξηση κατά 200mg/3d. Από τα 800mg /d και μετά: αλλαγή σε Depakine chrono. 500 1-0-1
• Κύηση: Να αποφεύγεται (10% τερατογενετικές βλάβες νευρικού σωλήνα κατά το πρώτο τρίμηνο), ή να συγχορηγείται φυλλικό οξύ από 1 τρίμηνο πριν την κύηση.
• Θηλασμός: Μικρή ποσότητα περνά στο μητρικό γάλα
• Θεραπευτικά επίπεδα: 50-100μg/ml
Εργαστηριακός έλεγχος
• Τρανσαμινάσες , γενική αίματος, έλεγχος πηκτικότητας, αμυλάση
• Επίπεδα, αρχικά ανά μήνα, μετά από τον 6ο μήνα ανά τρίμηνο, μετά από μακρά περίοδο σταθεροποίησης ανά εξάμηνο
Ενδείξεις:
1. Προφύλαξη υποτροπών διπολικής διαταραχής (ισοδύναμη ισχύς με λίθιο)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο
3. Επιθετική συμπεριφορά διαφόρων αιτιών (άνοια, οριακή προσωπικότητα, ΟΨΣ)
4. Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων
Θεραπεία ενίσχυσης:
1. Σχιζοφρένεια
2. Αγχώδεις διαταραχές
3. Ψυχογενής βουλιμία
4. Σύνδρομο στέρησης από αλκοόλ και άλλες ουσίες
Έναντι του Λιθίου υπερτερεί σε:
1. Rapid cycling
2. Μικτή μανία
3. Οργανικής αιτιολογίας μανιακά επεισόδια
4. Διπολική διαταραχή με συνοδό διαταραχή πανικού
5. Διπολική διαταραχή με παράλληλη κατάχρηση ουσιών
Δοσολογία: 1000-2000 mg/d
• Έναρξη με 200mg με το γεύμα (λόγω γαστρικής δυσφορίας) και αύξηση κατά 200mg/3d. Από τα 800mg /d και μετά: αλλαγή σε Depakine chrono. 500 1-0-1
• Κύηση: Να αποφεύγεται (10% τερατογενετικές βλάβες νευρικού σωλήνα κατά το πρώτο τρίμηνο), ή να συγχορηγείται φυλλικό οξύ από 1 τρίμηνο πριν την κύηση.
• Θηλασμός: Μικρή ποσότητα περνά στο μητρικό γάλα
• Θεραπευτικά επίπεδα: 50-100μg/ml
Εργαστηριακός έλεγχος
• Τρανσαμινάσες , γενική αίματος, έλεγχος πηκτικότητας, αμυλάση
• Επίπεδα, αρχικά ανά μήνα, μετά από τον 6ο μήνα ανά τρίμηνο, μετά από μακρά περίοδο σταθεροποίησης ανά εξάμηνο
Λίθιο
Λίθιο (Milithin, Lithiofor)
Ενδείξεις:
1. Διπολική Ι, ΙΙ (αποτρέπει την υποτροπή στο 75% των ασθενών)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο (έναρξη δράσης μετά από 1 εβδομάδα)
3. Κυκλοθυμική διαταραχή
4. Υποτροπιάζουσα κατάθλιψη (λιγότερο ισχυρές ενδείξεις)
5. Ανθεκτική κατάθλιψη (θεραπεία ενίσχυσης)
6. Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
Φαρμακοκινητική και μεταβολισμός
Δε μεταβολίζεται. Απεκκρίνεται αυτούσιο από τους νεφρούς (πολύ μικρή ποσότητα στον ιδρώτα, κόπρανα, γάλα). Η απέκκριση επηρεάζεται από:
• Λήψη μεγάλης ποσότητας αεριούχων αναψυκτικών (αυξάνουν τη νεφρική κάθαρση)
• Αλάτι (κατάχρηση ή αποφυγή), κατανάλωση νερού, έκθεση στη ζέστη (απώλεια υγρών)
• Διουρητικά, αναστολείς αγγειοτενσίνης
Obesity may alter lithium kinetics, as indicated by the observation that clearance was almost 50 percent higher in obese patients than in normal-weight volunteers.
Lithium enters and leaves the central nervous system (CNS) slowly, which may explain why acute overdoses with relatively high blood levels are sometimes well tolerated and why clinical manifestations of chronic intoxications often persist long after blood levels have decreased.
Θεραπευτικά επίπεδα
0,4-1,2 mmol/L
ενδείξεις για χαμηλή αποτελεσματικότητα στα <0,6 mmol/L
σε μακροχρόνια χορήγηση, αλλά και σαν θεραπεία ενίσχυσης όχι > 0,8 mmol/L
στην οξεία φάση συνιστώνται δόσεις (0,9 – 1,4 mmol/L), οι οποίες γίνονται γενικά καλά ανεκτές
Δοσολογία: 600 – 1200 mg/d σε 2-3 δόσεις
• Lithium therapy is initiated in divided doses. Once a patient is stabilized, single-daily dosing is sometimes convenient.
• Έναρξη με 900 mg/d
• Ηλικιωμένοι: ↓ δόσεις, λόγω ↓ νεφρικής κάθαρσης (έναρξη με 600mg)
• Παιδιά και έφηβοι: χρειάζονται υψηλότερες συγκεντρώσεις στο πλάσμα
• Κύηση: ↑ απέκκριση κατά την κύηση, ↓↓↓ κατά τον τοκετό και λοχεία (άμεση διακοπή με την έναρξη του τοκετού). Προκαλεί καρδιολογικές βλάβες στο έμβρυο (ανωμαλία Ebstein).
Εργαστηριακός έλεγχος πριν την έναρξη χορήγησης
• Γενική αίματος, Creat, Κ, Na, Τ3, Τ4, TSH
• ΗΚΓ, ΗΕΓ
• Δοκιμασία κύησης
Καθ’ όλη τη διάρκεια χορήγησης
• Επίπεδα Li (αρχικά ανά 5 ημέρες μέχρι σταθεροποίησης επιπέδων και μετά ανά 2-6 μήνες). Ο έλεγχος να γίνεται 12h μετά την τελ. δόση και αφού για 5 μέρες διατηρείται σταθερή η δόση.
• Πλήρης εργαστηριακός έλεγχος ανά έτος.
Έναρξη και διάρκεια χορήγησης:
• Έναρξη με το 1ο ή 2ο επεισόδιο διπολικής διαταραχής και συνέχιση δια βίου
• Όχι διακοπή επί υποτροπής κατά τους πρώτους μήνες χορήγησης (καθυστερημένη έναρξη δράσης)
• Διακοπή να επιχειρείται μετά από τουλάχιστον 5 χρόνια συνεχούς χορήγησης και επί απουσίας υποτροπών την τελευταία 3-ετία.
• Σταδιακή διακοπή μέσα σε 2 – 3 μήνες. Μπορεί όμως να επιδεινώσει τη φυσική πορεία της νόσου.
Πιθανότητα αναποτελεσματικότητας επί επανέναρξης και επί μακρόχρονης χορήγησης (συνιστάται προσθήκη αντιεπιληπτικού)
Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Γαστρική δυσφορία, διάρροια
• ↓ καφεΐνης
Ελαφρός τρόμος θέσης 8-12Hz
Αίσθημα καταβολής
↓ γνωσιακών λειτουργικών
Διαταραχές επαναπόλωσης στο ΗΚΓ (K)
Όλη η δόση το βράδυ. Δ/δ: έναρξη κατάθλιψης, υποθυρεοειδισμός, υπερασβεστιαιμία
↑ WBC
↑ ΣΒ
Κατακράτηση υγρών
Πολυδιψία, πολυουρία
Διακοπή λιθίου
Νεφρική ανεπάρκεια
Εμφάνιση εξανθήματος ακμής
T4
Επιδείνωση ψωρίασης
Υποθυρεοειδισμός 10% (ευάλωτες οι μεσήλικες γυναίκες)
Υπερπαραθυρεοειδισμός / Yπερασβεστιαιμία
Σπάνια: Κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο σε συνδυασμό με αντιψυχωτικά
Τοξίκωση: (επίπεδα>2mmol/L)
• Ασυνήθης κατά την απόπειρα αυτοκτονίας, λόγω πρόκλησης γαστρίτιδας από την ερεθιστική δράση Li στο βλεννογόνο του στομάχου, με αποτέλεσμα έμετο, διάρροια, μη απορρόφηση.
• Συχνότερα εμφανίζεται επί πλημμελούς ελέγχου επιπέδων στο αίμα, απώλειας υγρών (εφίδρωση, διάρροια, έμετοι) συγχορήγησης NSAIDS, διουρητικών, ACE-I.
0.5 to 1.5 mEq/L
Κύρια συμπτώματα:
πρόδρομα:
• Γαστρική δυσφορία, ναυτία, έμετος, διάρροια
• Δυσαρθρία, αταξία, έντονος τρόμος
• Κεφαλαλγία, ζάλη, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία, ψυχοκινητική επιβράδυνση
Όψιμα:
• Καρδιαγγειακές διαταραχές (υπόταση, αρρυθμίες)
• Οξεία νεφρική ανεπάρκεια
• Σπασμοί, αυξημένα αντανακλαστικά, ληθαργικότητα ή διέγερση, κώμα, θάνατος
Λόγω αργής διέλευσης από αιματοεγκεφαλικό φραγμό, καθυστερεί η ύφεση των συμπτωμάτων από ΚΝΣ
Θεραπεία:
• Άμεση διακοπή φαρμάκου
• Γαστρική πλύση
• Ενυδάτωση
• Αιμοκάθαρση (επαναλαμβανόμενες συνεδρίες, λόγω αργής ανακατανομής του)
Ενδείξεις:
1. Διπολική Ι, ΙΙ (αποτρέπει την υποτροπή στο 75% των ασθενών)
2. Οξύ μανιακό επεισόδιο (έναρξη δράσης μετά από 1 εβδομάδα)
3. Κυκλοθυμική διαταραχή
4. Υποτροπιάζουσα κατάθλιψη (λιγότερο ισχυρές ενδείξεις)
5. Ανθεκτική κατάθλιψη (θεραπεία ενίσχυσης)
6. Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή
Φαρμακοκινητική και μεταβολισμός
Δε μεταβολίζεται. Απεκκρίνεται αυτούσιο από τους νεφρούς (πολύ μικρή ποσότητα στον ιδρώτα, κόπρανα, γάλα). Η απέκκριση επηρεάζεται από:
• Λήψη μεγάλης ποσότητας αεριούχων αναψυκτικών (αυξάνουν τη νεφρική κάθαρση)
• Αλάτι (κατάχρηση ή αποφυγή), κατανάλωση νερού, έκθεση στη ζέστη (απώλεια υγρών)
• Διουρητικά, αναστολείς αγγειοτενσίνης
Obesity may alter lithium kinetics, as indicated by the observation that clearance was almost 50 percent higher in obese patients than in normal-weight volunteers.
Lithium enters and leaves the central nervous system (CNS) slowly, which may explain why acute overdoses with relatively high blood levels are sometimes well tolerated and why clinical manifestations of chronic intoxications often persist long after blood levels have decreased.
Θεραπευτικά επίπεδα
0,4-1,2 mmol/L
ενδείξεις για χαμηλή αποτελεσματικότητα στα <0,6 mmol/L
σε μακροχρόνια χορήγηση, αλλά και σαν θεραπεία ενίσχυσης όχι > 0,8 mmol/L
στην οξεία φάση συνιστώνται δόσεις (0,9 – 1,4 mmol/L), οι οποίες γίνονται γενικά καλά ανεκτές
Δοσολογία: 600 – 1200 mg/d σε 2-3 δόσεις
• Lithium therapy is initiated in divided doses. Once a patient is stabilized, single-daily dosing is sometimes convenient.
• Έναρξη με 900 mg/d
• Ηλικιωμένοι: ↓ δόσεις, λόγω ↓ νεφρικής κάθαρσης (έναρξη με 600mg)
• Παιδιά και έφηβοι: χρειάζονται υψηλότερες συγκεντρώσεις στο πλάσμα
• Κύηση: ↑ απέκκριση κατά την κύηση, ↓↓↓ κατά τον τοκετό και λοχεία (άμεση διακοπή με την έναρξη του τοκετού). Προκαλεί καρδιολογικές βλάβες στο έμβρυο (ανωμαλία Ebstein).
Εργαστηριακός έλεγχος πριν την έναρξη χορήγησης
• Γενική αίματος, Creat, Κ, Na, Τ3, Τ4, TSH
• ΗΚΓ, ΗΕΓ
• Δοκιμασία κύησης
Καθ’ όλη τη διάρκεια χορήγησης
• Επίπεδα Li (αρχικά ανά 5 ημέρες μέχρι σταθεροποίησης επιπέδων και μετά ανά 2-6 μήνες). Ο έλεγχος να γίνεται 12h μετά την τελ. δόση και αφού για 5 μέρες διατηρείται σταθερή η δόση.
• Πλήρης εργαστηριακός έλεγχος ανά έτος.
Έναρξη και διάρκεια χορήγησης:
• Έναρξη με το 1ο ή 2ο επεισόδιο διπολικής διαταραχής και συνέχιση δια βίου
• Όχι διακοπή επί υποτροπής κατά τους πρώτους μήνες χορήγησης (καθυστερημένη έναρξη δράσης)
• Διακοπή να επιχειρείται μετά από τουλάχιστον 5 χρόνια συνεχούς χορήγησης και επί απουσίας υποτροπών την τελευταία 3-ετία.
• Σταδιακή διακοπή μέσα σε 2 – 3 μήνες. Μπορεί όμως να επιδεινώσει τη φυσική πορεία της νόσου.
Πιθανότητα αναποτελεσματικότητας επί επανέναρξης και επί μακρόχρονης χορήγησης (συνιστάται προσθήκη αντιεπιληπτικού)
Ανεπιθύμητες Ενέργειες
Γαστρική δυσφορία, διάρροια
• ↓ καφεΐνης
Ελαφρός τρόμος θέσης 8-12Hz
Αίσθημα καταβολής
↓ γνωσιακών λειτουργικών
Διαταραχές επαναπόλωσης στο ΗΚΓ (K)
Όλη η δόση το βράδυ. Δ/δ: έναρξη κατάθλιψης, υποθυρεοειδισμός, υπερασβεστιαιμία
↑ WBC
↑ ΣΒ
Κατακράτηση υγρών
Πολυδιψία, πολυουρία
Διακοπή λιθίου
Νεφρική ανεπάρκεια
Εμφάνιση εξανθήματος ακμής
T4
Επιδείνωση ψωρίασης
Υποθυρεοειδισμός 10% (ευάλωτες οι μεσήλικες γυναίκες)
Υπερπαραθυρεοειδισμός / Yπερασβεστιαιμία
Σπάνια: Κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο σε συνδυασμό με αντιψυχωτικά
Τοξίκωση: (επίπεδα>2mmol/L)
• Ασυνήθης κατά την απόπειρα αυτοκτονίας, λόγω πρόκλησης γαστρίτιδας από την ερεθιστική δράση Li στο βλεννογόνο του στομάχου, με αποτέλεσμα έμετο, διάρροια, μη απορρόφηση.
• Συχνότερα εμφανίζεται επί πλημμελούς ελέγχου επιπέδων στο αίμα, απώλειας υγρών (εφίδρωση, διάρροια, έμετοι) συγχορήγησης NSAIDS, διουρητικών, ACE-I.
0.5 to 1.5 mEq/L
Κύρια συμπτώματα:
πρόδρομα:
• Γαστρική δυσφορία, ναυτία, έμετος, διάρροια
• Δυσαρθρία, αταξία, έντονος τρόμος
• Κεφαλαλγία, ζάλη, αίσθημα κόπωσης, υπνηλία, ψυχοκινητική επιβράδυνση
Όψιμα:
• Καρδιαγγειακές διαταραχές (υπόταση, αρρυθμίες)
• Οξεία νεφρική ανεπάρκεια
• Σπασμοί, αυξημένα αντανακλαστικά, ληθαργικότητα ή διέγερση, κώμα, θάνατος
Λόγω αργής διέλευσης από αιματοεγκεφαλικό φραγμό, καθυστερεί η ύφεση των συμπτωμάτων από ΚΝΣ
Θεραπεία:
• Άμεση διακοπή φαρμάκου
• Γαστρική πλύση
• Ενυδάτωση
• Αιμοκάθαρση (επαναλαμβανόμενες συνεδρίες, λόγω αργής ανακατανομής του)
Πέμπτη 18 Απριλίου 2013
Διαταραχές του ύπνου
Οι λειτουργίες του ύπνου
Έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί αρκετές θεωρίες σχετικά με τη λειτουργική σημασία του ύπνου. Τέσσερις είναι οι σημαντικότερες. Σύμφωνα με αυτές ο ύπνος είναι απαραίτητος για τη σωματική και ψυχολογική αποκατάσταση και την «ανάπαυση βιολογικών λειτουργιών συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού συστήματος, καθώς και την αναπλήρωση της ενέργειας (μεταβολική θεωρία), για την ταξινόμηση και εκκαθάριση πληροφοριών και την εδραίωση της μνήμης (πληροφορική θεωρία), για την αποφόρτιση των συναισθημάτων, την ανάπτυξη του εγκεφάλου, καθώς και την εξασφάλιση της καλής λειτουργίας κρίσιμων για την επιβίωση νευρωνικών κυκλωμάτων (οντογενετική θεωρία). Τελευταία είναι η φυλογενετική θεωρία, που υποστηρίζει ότι ο ύπνος είναι μια εξελικτική συμπεριφορά και χρησιμεύει για την καταστολή της δραστηριότητας σε περιόδους της ημέρας, που οι πιθανότητες για επιτυχή και ασφαλή δράση είναι περιορισμένες. Καμία θεωρία πάντως δεν ερμηνεύει όλες τις πολύπλοκες παραμέτρους και τους σκοπούς του ύπνου.
Από πρακτική άποψη, η πλέον προφανής παρατήρηση είναι ότι ύστερα από μια παρατεταμένη περίοδο με διαταραχές του ύπνου εμφανίζονται τόσο σωματικές όσο και ψυχολογικές εκδηλώσεις. Πειραματόζωα που έχουν στερηθεί τελείως τον ύπνο για πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους, πεθαίνουν από ανεπάρκεια των θερμορυθμιστικών μηχανισμών αλλά και ανεπάρκεια πολλών άλλων συστημάτων. Οι αρνητικές επιπτώσεις της χρόνιας, μερικής στέρησης του ύπνου (κάτι που θεωρείται σύνηθες στη σύγχρονη κοινωνία) μπορεί να είναι σημαντικές για την ψυχική διάθεση, τη συμπεριφορά και την γνωσιακή λειτουργία, με ποικίλες συνέπειες στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα.
Τα στάδια
Ο φυσιολογικός ύπνος εμφανίζει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία τον διακρίνουν από άλλες καταστάσεις σχετικής αδράνειας.
Ο ύπνος διακρίνεται σε δύο ποιοτικά διαφορετικές καταστάσεις: τον ύπνο χωρίς ταχείες κινήσεις των οφθαλμών (non-rapid eye movement sleep, NREM sleep) και τον ύπνο με ταχείες κινήσεις των οφθαλμών (rapid eye movement sleep, REM sleep) _ ύπνο στη διάρκεια του οποίου ονειρευόμαστε.
Τόσο ο NREM ύπνος όσο και ο REM ύπνος είναι ενεργές διαδικασίες. Για να επέλθει ο ύπνος, πρέπει να ελαττωθεί η δραστηριότητα στο τμήμα του εγκεφάλου που ελέγχει την εγρήγορση. Τόσο η εγρήγορση όσο και ο ύπνος επιτυγχάνονται με την απελευθέρωση ή ανάσχεση ορισμένων ουσιών του εγκεφάλου, των επονομαζόμενων νευροδιαβιβαστών, εν προκειμένω της νοραδρεναλίνης, της νορεπινεφρίνης, της ντοπαμίνης, της σεροτονίνης και της ακετυλοχολίνης.
Ο NREM ύπνος διαιρείται σε τέσσερα στάδια αυξανόμενου βάθους:
Το Στάδιο Ι, που αντιστοιχεί στο 4% με 5% της βασικής υπνικής περιόδου, δηλαδή3-4 min, εμφανίζεται με την έναρξη του ύπνου ή ακολουθεί την άνοδο του επιπέδου συνείδησης από ένα άλλο στάδιο ύπνου. Στο Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) εμφανίζονται οξύαιχμα κύματα, ενώ οι οφθαλμοί εκτελούν βραδείες περιστροφικές κινήσεις.
Το Στάδιο ΙΙ (45% με 55 % του νυκτερινού ύπνου, δηλαδή 35-45 min) περιλαμβάνει βραδύτερη ηλεκτροεγκεφαλογραφική δραστηριότητα.
Το Στάδιο ΙΙΙ (4-6% του συνολικού χρόνου του ύπνου, δηλαδή 3-5 min) εμφανίζει ακόμη πιο βραδεία δραστηριότητα στο ΗΕΓ.
Το Στάδιο IV χαρακτηρίζεται από τη βραδύτερη ΗΕΓ δραστηριότητα και συνιστά το 12% με 15% του ύπνου, δηλαδή 9-12 min)
Ο συνδυασμός των Σταδίων ΙΙΙ και IV αποκαλείται ύπνος βραδέων κυμάτων (slow-wave sleep, SWS). Αυτή θεωρείται η βαθύτερη μορφή ύπνου, από την οποία η αφύπνιση είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Ορισμένες νυκτερινές διαταραχές του ύπνου (συγχυτικές διεγέρσεις, υπνοβασία και υπνικός τρόμος) εμφανίζονται κατά τον ύπνο βραδέων κυμάτων. Γενικά στον ύπνο NREM συμβαίνουν τα εξής:
• Mείωση του καρδιακού ρυθμού
• Mείωση της καρδιακής παροχής
• Πτώση της αρτηριακής πίεση
• Μείωση της θερμοκρασία
• Αργή, σταθερή αναπνοή
• Ακίνητοι ή αργές εκκρεμοειδείς κινήσεις των οφθαλμών
• Κόρες σε μύση
Ο REM ύπνος είναι ως προς τη φυσιολογία του πολύ διαφορετικός. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου ύπνου, ο μεταβολισμός του εγκεφάλου είναι ιδιαίτερα έντονος με χαμηλά δυναμικά στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Παρατηρούνται αυτόματες ταχείες κινήσεις των οφθαλμών, ενώ η ηλεκτρομυογραφική δραστηριότητα των σκελετικών μυών είναι πρακτικά απούσα. Ο REM ύπνος συνήθως καταλαμβάνει το 20% με 25% του συνολικού χρόνου ύπνου. Τα περισσότερα όνειρα αλλά και οι εφιάλτες εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του REM ύπνου. Ο καρδιακός ρυθμός, η πίεση του αίματος και ο τύπος αναπνοής μεταβάλλονται συνεχώς, η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος διακόπτεται προσωρινά. Πιο συγκεκριμένα έχουμε:
• Αύξηση του καρδιακού ρυθμού και της καρδιακής παροχής
• Αύξηση της αρτηριακής πίεσης
• Άνοδο της θερμοκρασίας
• Αύξηση του ρυθμού της αναπνοής (διαφραγματική αναπνοή & περίοδοι άπνοιας)
• Αύξηση της ιστικής κατανάλωσης οξυγόνου
• Αύξηση της ροής αίματος στο φλοιό του εγκεφάλου
• Αύξηση της δραστηριότητας των νευρώνων
• Ταχείες εκκρεμοειδείς κινήσεις των οφθαλμών
• Μείωση του μυϊκού τόνου
• Διόγκωση του πέους και της κλειτορίδας.
Καταγραφή του ύπνου
Ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ)
Ύπνος ΝRΕΜ: Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα (ΗΕΓ) του ύπνου ΝRΕΜ χαρακτηρίζεται από επιβράδυνση της συχνότητας και αύξηση του δυναμικού συγκριτικά με το χαμηλό δυναμικό (10-30 microvolts) και την ταχεία συχνότητα (16-25 Hz) της πλήρους εγρήγορσης. Η εγρήγορση κατά την ηρεμία, με τα μάτια κλειστά, συνοδεύεται από κύματα α συχνότητας 8-12 Hz και δυναμικού 20-40 microvolts στο ΗΕΓ, που επιβραδύνονται και μειώνονται κατά τον ύπνο. 'Όταν ο ουδός αφύπνισης είναι πολύ υψηλός (δηλαδή, όταν είναι πιο δύσκολο να ξυπνήσετε κάποιον), το ΗΕΓ του ύπνου NREM αποτελείται από κύματα 0,5-2 Hz των 75 microvolts και μεγαλύτερα, που γι' αυτό ονομάζεται ύπνος βραδέων κυμάτων. Ύπνος REM: Σε μεγάλη αντίθεση με τον ύπνο NREM, το ΗΕΓ του ύπνου REM επιστρέφει προς τα χαμηλού δυναμικού, μεικτής συχνότητας κύματα που παρατηρούνται κατά τη διάρκεια του ελαφρού ύπνου.
Hλεκτροοφθαλμογράφημα (ΗΟΓ)
Το ηλεκτροοφθαλμογράφημα (ΗΟΓ) δείχνει ταχείες οφθαλμικές κινήσεις κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Αυτές μεταπίπτουν σε βραδείες οφθαλμικές κινήσεις κατά τη μετάβαση προς τον NREM ύπνο όπως και κατά τη διάρκεια του ύπνου βραδέων κυμάτων. Ύπνος REM: Το ΗΟΓ δείχνει ριπές ταχειών οφθαλμικών κινήσεων, από τις οποίες πήρε το όνομα του αυτό το στάδιο ύπνου.
Hλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ)
To ηλεκτρομυογράφημα (ΗΜΓ), μεγάλου εύρους κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης, προοδευτικά ελαττώνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου NREM, παρ' ότι αλλαγή στάσης του σώματος και μερικές κινήσεις συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του NREM. Ύπνος REM: Το ΗΜΓ μειώνεται στο χαμηλότερο επίπεδο που σημειώνεται κατά τη διάρκεια της νύκτας. Στην πραγματικότητα, υπάρχει παράλυση των περισσοτέρων μειζόνων μυϊκών ομάδων που υπόκεινται σε εκούσιο έλεγχο, μέσω μιας διεργασίας μετασυναπτικής αναστολής του κινητικού νευρώνα στο εγκεφαλικό στέλεχος και στο νωτιαίο μυελό.
Ο ύπνος REM χαρακτηρίζεται από τονικά και φασικά χαρακτηριστικά. Τα τονικά χαρακτηριστικά του REM περιλαμβάνουν την επιμένουσα, καθ' όλη του τη διάρκεια, πλήρη κατάργηση του μυϊκού τόνου και το αποσυγχρονισμένο ΗΕΓ. Τα φασικά χαρακτηριστικά του REM ύπνου είναι διαλείποντα, όπως οι οφθαλμικές κινήσεις του REM, που συμβαίνουν κατά ριπάς, μετά από τις οποίες ακολουθούν περίοδοι ακινησίας των οφθαλμών. Συζευγμένες με τις ριπές των οφθαλμικών κινήσεων είναι οι φασικές μυϊκές συσπάσεις, που χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν περιφερικούς μυς, που καλύπτουν τη μυϊκή ατονία
Αρχιτεκτονική του ύπνου
Ο NREM και ο REM ύπνος εναλλάσσονται κυκλικά κατά τη διάρκεια της νύκτας, αρχίζοντας με NREM ύπνο ο οποίος διαρκεί περίπου 80 λεπτά και ακολουθείται από περίπου 10 λεπτά REM ύπνου. Αυτός ο κύκλος ύπνου, συνολικής διάρκειας 90 λεπτών, επαναλαμβάνεται τρεις έως έξι φορές κάθε νύκτα.
Κατά τους διαδοχικούς αυτούς κύκλους, η διάρκεια του NREM ύπνου ελαττώνεται ενώ του REM ύπνου αυξάνεται. Το μεγαλύτερο ποσοστό ύπνου βραδέων κυμάτων περιορίζεται συνήθως στους δύο πρώτους υπνικούς κύκλους.
Αυτή η συμβατική σταδιοποίηση του ύπνου αφορά τη μακροδομή του ύπνου, όμως υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη μικροδομική κατάτμηση του ύπνου από συχνές, σύντομες διεγέρσεις (που διαπιστώνονται κυρίως στο ΗΕΓ) διάρκειας ολίγων δευτερολέπτων, χωρίς εμφανείς κλινικές εκδηλώσεις. Αυτή η ήπιας μορφής διάσπαση του ύπνου, η οποία «παραβλέπεται» από τη συμβατική σταδιοποίηση του ύπνου, βρέθηκε τελευταία ότι συσχετίζεται με διαταραχές της απόδοσης, της διάθεσης και της συμπεριφοράς κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Κιρκαδιανοί ρυθμοί ύπνου-εγρήγορσης
Ο συγχρονισμός του ύπνου ρυθμίζεται από έναν κιρκαδιανό βηματοδότη (δηλαδή από έναν ενδογενή νευροβιολογικό μηχανισμό, υπεύθυνο για την καθοδήγηση του ημερήσιου βιολογικού ρολογιού με ρυθμό περίπου ανά 24ωρο, στα λατινικά circa diem) που εντοπίζεται βαθιά στον εγκέφαλο (στον επονομαζόμενο υπερχιασματικό πυρήνα του υποθαλάμου).
Χωρίς ένα περιβαλλοντικό ερέθισμα για την ώρα της ημέρας (ή χρονοδότη από τον γερμανικό όρο zeitgeber), η διάρκεια του ελεύθερου κύκλου ύπνου - εγρήγορσης στους ανθρώπους έχει γενικά θεωρηθεί ότι είναι περίπου 25 ώρες.
Από μικρή ηλικία, ο ρυθμός ύπνου - εγρήγορσης του ατόμου πρέπει να συγχρονιστεί με τον 24ωρο ημερήσιο ρυθμό. Κύριος χρονοδότης μέσω του οποίου επιτυγχάνεται o συγχρονισμός αυτός είναι το φως του ήλιου, μολονότι κάποιες κοινωνικές παράμετροι, όπως οι ώρες των γευμάτων ή άλλες κοινωνικές δραστηριότητες είναι εξίσου σημαντικές.
Τέλος, ρόλο χρονοδότη μπορούν να έχουν και άλλες παράμετροι όπως η εξωτερική θερμοκρασία, οι θόρυβοι του περιβάλλοντος και διάφορα εσωτερικά ερεθίσματα όπως η πείνα, η μεταβολή της θερμοκρασίας και οι ορμονικές μεταβολές.
Ο υπερχιασματικός πυρήνας ελέγχει επίσης άλλους βιολογικούς ρυθμούς, όπως αυτός της θερμοκρασίας του σώματος και της παραγωγής κορτιζόνης και ACTH, που εκκρίνονται κατά το τελευταίο τρίτο της νύχτας, με τους οποίους ο ρυθμός ύπνου– εγρήγορσης συγχρονίζεται φυσιολογικά.
Αντίθετα, μία άλλη ορμόνη, η αυξητική (GH), συνδέεται στενά με τον κύκλο ύπνου - εγρήγορσης και απελευθερώνεται με την έναρξη του ύπνου βραδέων κυμάτων (SWS), ανεξάρτητα από τον χρόνο έλευσής του.
Η ευρέως γνωστή ορμόνη μελατονίνη, που εκκρίνεται μόνο τη νύχτα και συνδέεται περισσότερο με τον κύκλο φωτός - σκότους παρά με τον κύκλο ύπνου - εγρήγορσης. Εκκρίνεται από την υπόφυση στο σκοτάδι, ενώ η παραγωγή της καταστέλλεται με την έκθεση στο έντονο φως. Η μελατονίνη επηρεάζει τους κιρκαδιανούς ρυθμούς μέσω του βηματοδότη του υποθαλάμου (είναι μια δομή του εγκεφάλου), ο οποίος με τη σειρά του ρυθμίζει την έκκριση μελατονίνης μεταδίδοντας πληροφορίες σχετικά με το φως σε ορισμένες δομές του εγκεφάλου (στην επίφυση).
Πολλές ακόμα ορμόνες, όπως - (ADH), η προλακτίνη (PRL), οι γοναδοτροπίνες και η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (TSH), εμφανίζουν τη μέγιστη αιχμή τους κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Το επικρατέστερο θεωρητικό μοντέλο για την ερμηνεία του κύκλου του ύπνου είναι το «μοντέλο αμοιβαίας αλληλεπίδρασης για τη ρύθμιση του κύκλου ύπνου/εγρήγορσης» (two process model of sleep regulation). Η εναλλαγή προκύπτει ως αποτέλεσμα δυο διαδικασιών: μιας ομοιστατικής διαδικασίας που καθορίζεται από την προοδευτικά και ποσοτικά αυξημένη ανάγκη για ύπνο (διαδικασία S) και μιας κιρκαδιανής διαδικασίας (διαδικασία , που υπόκειται στον έλεγχο της 24ωρης ρυθμικής ταλάντωσης του εσωτερικού βηματοδότη.
Μεταβολές με την ηλικία
Μεταβολές σε βασικές παραμέτρους του ύπνου συντελούνται από τη γέννηση μέχρι την ώριμη ηλικία, αν και ατομικές διαφορές παρατηρούνται σε όλες τις ηλικίες. Μεταβολές με ιδιαίτερη κλινική σημασία είναι οι ακόλουθες:
Ο συνολικός χρόνος ύπνου μειώνεται με την ηλικία. Οι μέσες ημερήσιες τιμές είναι οι εξής: νεογέννητα 16 έως 18 ώρες· μικρά παιδιά 10 ώρες· έφηβοι 8 ώρες· ενήλικες 7,5 ώρες, με τάση μείωσης στα ηλικιωμένα άτομα.
Ο NREM ύπνος εμφανίζει μία συνολική μείωση στη διάρκεια της ζωής. Ο SWS είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα μικρά παιδιά, τα οποία κοιμούνται πολύ βαθιά. Η ελάττωσή του αρχίζει στην πρώιμη εφηβική ηλικία και συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.
Το ποσοστό του REM ύπνου ελαττώνεται από 50% ή περισσότερο του συνολικού χρόνου ύπνου στα νεογέννητα, στο 20 με 25% στην ηλικία των 2 ετών. Το ποσοστό αυτό παραμένει περίπου σταθερό κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής του ατόμου. Το υψηλό ποσοστό REM ύπνου στην πολύ πρώιμη περίοδο της ζωής υποδηλώνει τον ρόλο του REM ύπνου στην ωρίμαση του εγκεφάλου.
Οι κύκλοι NREM-REM ύπνου διαδέχονται ο ένας τον άλλον σε χρονικό διάστημα 50 έως 60 λεπτών στα βρέφη μέχρι την εφηβεία, μετά την οποία το διάστημα αυτό αυξάνεται στα 90 έως 100 λεπτά, και διατηρείται αμετάβλητος για όλη την ενήλικη ζωή.
Η συνέχεια του ύπνου είναι μέγιστη κατά την πρώιμη παιδική ηλικία και ελάχιστη κατά τις ακραίες περιόδους της ζωής. Τα βρέφη αφυπνίζονται εύκολα όπως και οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι επίσης ξυπνούν συχνότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η κατάτμηση του ύπνου από μικρής διάρκειας αφυπνίσεις χωρίς πραγματική εγρήγορση, περιγράφεται ως ιδιαίτερα συνήθης κατά την ώριμη ηλικία.
Οι κιρκαδιανοί ρυθμοί ύπνου - εγρήγορσης μεταβάλλονται σημαντικά κατά την πρώιμη ανάπτυξη. Νεογνά πλήρους κύησης εμφανίζουν κύκλους ύπνου - εγρήγορσης διάρκειας 3 έως 4 ωρών. Οι υπνικές περίοδοι μετατοπίζονται σε μεγάλο βαθμό προς τη νύκτα και η περίοδος εγρήγορσης προς την ημέρα έως την ηλικία των 12 μηνών, εκτός από τον αβαθή ημερήσιο ύπνο που σταδιακά ελαττώνεται και συνήθως έχει σταματήσει μέχρι την ηλικία των περίπου 3 ετών. Ωστόσο, σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια της ζωής παραμένει μία φυσιολογική τάση για τον απογευματινό ύπνο.
Ταξινόμηση των διαταραχών ύπνου (σελ 405-422)
• Παραϋπνίες
• Δυσυπνίες
• Διαταραχές συνδεόμενες με ψυχικές, νευρολογικές ή άλλες ιατρικές καταστάσεις
• Άλλες «προτεινόμενες» διαταραχές του ύπνου
Δυσυπνίες
Χαρακτηρίζονται από διαταραχές της ποιότητας, της ποσότητας και της χρονικής κατανομής του ύπνου κατά τη διάρκεια του 24ώρου. Διακρίνεται σε τρεις ομάδες διαταραχών:
• Ενδογενείς διαταραχές του ύπνου
• Εξωγενείς διαταραχές του ύπνου
• Διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού
Σημαντικότερες δυσυπνίες:
• Αϋπνία
• Ναρκοληψία
• Ιδιοπαθής υπερυπνία
• Υποτροπιάζουσα υπερυπνία (σύνδρομο Kleine Levin)
• Αποφρακτικού τύπου άπνοια
• Διαταραχή περιοδικών κινήσεων των άκρων (νυχτερινός μυόκλονος)
• Διαταραχές του κιρκαδιανού ρυθμού
Παραϋπνίες
i. διαταραχές παθολογικής αφύπνισης
ii. διαταραχές μετάβασης από τη φάση του ύπνου στη φάση της εγρήγορσης
iii. παραϋπνίες συνδεόμενες με τον REM ύπνο
iv. άλλες παραϋπνίες
Σημαντικότερες παραϋπνίες
• Διαταραχή υπνοβασίας
• Διαταραχή νυχτερινών τρόμων
• Εφιάλτες
• Διαταραχή ρυθμικών κινήσεων
• Διαταραχή συμπεριφοράς κατά τον REM ύπνο
Τετάρτη 17 Απριλίου 2013
Τί είναι ηβηφρένεια;
Η σχιζοφρένεια είναι μια σοβαρή, χρόνια ψυχιατρική πάθηση και υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτή περίπου 1% του πληθυσμού. Χαρακτηρίζεται από διαταραχές του χαρακτήρα του ασθενούς, με ανωμαλίες της συναισθηματικής λειτουργίας, διαταραχές αντίληψης της πραγματικότητας, ύπαρξη ψευδαισθήσεων, αίσθημα μετάδοσης ή αποδοχής σκέψεων από άλλους ανθρώπους.
Ο όρος «ηβηφρένεια» αποτελεί υπότυπο της σχιζοφρένειας και υποδηλώνει την πρώιμη έναρξή της στην εφηβική ηλικία. Σπάνια εμφανίζεται μετά τα 25. Τώρα πια, ονομάζεται αποδιοργανωτικός τύπος σχιζοφρένειας. Χαρακτηρίζεται από αποδιοργάνωση της δομής της σκέψης, ρηχό και απρόσφορο συναίσθημα και παιδικόμορφη, ανεύθυνη, απρόβλεπτη, παράδοξη, έως φαιδρή συμπεριφορά.
Οι διαταραχές του περιεχομένου της σκέψης είναι επιπόλαιες και φευγαλέες, σπάνια συγκροτούμενες σε οργανωμένο παραλήρημα. Αντίθετα, οι δομικές διαταραχές της σκέψης κυριαρχούν στην κλινική εικόνα και εκφράζονται με ασυνάρτητο λόγο, με απεραντολογία και εκτροχιασμό.
Το συναίσθημα είναι τυπικά ρηχό έως απρόσφορο και περνάει γρήγορα όλες τις κλίμακες των ποικίλων διαταραχών πριν εκπέσει στο επίπεδο της τέλειας απάθειας και αδιαφορίας.
Η συμπεριφορά είναι παιδικόμορφη και ασυντόνιστη, με επιτηδεύσεις στις κινήσεις και στο λόγο (μορφασμοί, αναίτιοι γέλωτες, αστεϊσμοί) και προοδευτική άρση αναστολών που φέρνουν σε αμηχανία το οικογενειακό περιβάλλον. Συχνά υπάρχει υποχονδριακό και ιδεοληπτικό περιεχόμενο με ασταθή και ακαθόριστα στοιχεία.
Συχνά συνυπάρχουν επίμονα σε διάρκεια αλλά ακαθόριστα και ασταθή στο περιεχόμενό τους υποχονδριακά ενοχλήματα καθώς και ιδεοληπτικόμορφα στοιχεία. Η μορφή αυτή έχει κακή πρόγνωση εξαιτίας της συνεχούς και προοδευτικά επιδεινούμενης κλινικής της πορείας, ιδιαίτερα της επιπέδωσης του συναισθήματος και της απώλειας της βούλησης.
Ο όρος «ηβηφρένεια» αποτελεί υπότυπο της σχιζοφρένειας και υποδηλώνει την πρώιμη έναρξή της στην εφηβική ηλικία. Σπάνια εμφανίζεται μετά τα 25. Τώρα πια, ονομάζεται αποδιοργανωτικός τύπος σχιζοφρένειας. Χαρακτηρίζεται από αποδιοργάνωση της δομής της σκέψης, ρηχό και απρόσφορο συναίσθημα και παιδικόμορφη, ανεύθυνη, απρόβλεπτη, παράδοξη, έως φαιδρή συμπεριφορά.
Οι διαταραχές του περιεχομένου της σκέψης είναι επιπόλαιες και φευγαλέες, σπάνια συγκροτούμενες σε οργανωμένο παραλήρημα. Αντίθετα, οι δομικές διαταραχές της σκέψης κυριαρχούν στην κλινική εικόνα και εκφράζονται με ασυνάρτητο λόγο, με απεραντολογία και εκτροχιασμό.
Το συναίσθημα είναι τυπικά ρηχό έως απρόσφορο και περνάει γρήγορα όλες τις κλίμακες των ποικίλων διαταραχών πριν εκπέσει στο επίπεδο της τέλειας απάθειας και αδιαφορίας.
Η συμπεριφορά είναι παιδικόμορφη και ασυντόνιστη, με επιτηδεύσεις στις κινήσεις και στο λόγο (μορφασμοί, αναίτιοι γέλωτες, αστεϊσμοί) και προοδευτική άρση αναστολών που φέρνουν σε αμηχανία το οικογενειακό περιβάλλον. Συχνά υπάρχει υποχονδριακό και ιδεοληπτικό περιεχόμενο με ασταθή και ακαθόριστα στοιχεία.
Συχνά συνυπάρχουν επίμονα σε διάρκεια αλλά ακαθόριστα και ασταθή στο περιεχόμενό τους υποχονδριακά ενοχλήματα καθώς και ιδεοληπτικόμορφα στοιχεία. Η μορφή αυτή έχει κακή πρόγνωση εξαιτίας της συνεχούς και προοδευτικά επιδεινούμενης κλινικής της πορείας, ιδιαίτερα της επιπέδωσης του συναισθήματος και της απώλειας της βούλησης.
Τρίτη 16 Απριλίου 2013
Φοβίες. Πώς τις αντιμετωπίζουμε ;
Ως Φοβία ορίζουμε τον επίμονο ίσως και παράλογο φόβο για κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, χώρο ή κατάσταση. Το άτομο ενώ γνωρίζει ότι ο φόβος του είναι παράλογος ίσως και μη ρεαλιστικός,παρ όλα αυτά κάνει το παν για να αποφύγει αυτό που φοβάται. Υιοθετεί συμπεριφορές αποφυγής απέναντι στο φοβικό παράγοντα χώρο σε τέτοιο σημείο ώστε να μειώνεται η λειτουργικότητα του.
Οι τύποι φοβίας μπορούν να αφορούν ζώα, έντομα, ύψη, νερό, καιρικά φαινόμενα, ένεση, αίμα, δημόσιο μεταφορικό μέσο, σήραγγες, γέφυρες, ανελκυστήρες, αεροπορικά ταξίδια, οδήγηση ή κλειστά μέρη.
Τα Συμπτώματα των Ειδικών Φοβιών
Ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρόμος, ταχύπνοια, αδυναμία, ναυτία, ζάλη, αίσθημα πανικού.
Σε επίπεδο συμπεριφοράς, το άτομο ή προσπαθεί να απομακρυνθεί αμέσως από τη φοβική κατάσταση. Συνήθως αποφεύγει εντελώς τις καταστάσεις στις οποίες υπάρχουν η πρόκειται να συναντήσει τα αντικείμενα που φοβάται.
Οι Αίτιες των Ειδικών Φοβιών
Έρευνες έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μεταφέρουμε κληρονομική προδιάθεση και μπορεί αν υπάρξουν οι κατάλληλες προυποθέσεις να εκδηλώσουμε φοβίες σε καταστάσεις που είναι επικίνδυνες για την ζωή μας.
Σημαντικό ρόλο επίσης διαδραματίζουν τα έντονα και τραυματικά γεγονότα.
Στηριζόμενοι στη μίμηση, μαθαίνουμε να φοβόμαστε συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις παρατηρώντας τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων κυρίως αυτών που εμείς θεωρούμε σημαντικούς. Ακόμα, φοβόμαστε αντικείμενα ή καταστάσεις που δεν έχουμε αντιμετωπίσει προσωπικά αλλά έχουμε ακούσει άλλους να αισθάνονται αρνητικά και να τα αποφεύγουν.
Τέλος, φοβόμαστε καταστάσεις στις οποίες βιώσαμε μια δυσάρεστη εμπειρία που μας προκάλεσε έντονο τρόμο.
Η Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεία των Ειδικών Φοβιών
Η ΓΣΘ βοηθά τον θεραπευόμενο να αντιμετωπίσει τα σωματικά συμπτώματα, να τροποποιήσει τις δυσλειτουργικές σκέψεις και τη συμπεριφορά αποφυγής που διαιωνίζουν τον φόβο.
Ο θεραπευτής βοηθά τον θεραπευόμενο να εντοπίσει τις αρνητικές σκέψεις, να ελέγξει την αντικειμενικότητα τους και να τις αντικαταστήσει με πιο ρεαλιστικές.
Με τη συστηματική απευαισθητοποίηση, ο θεραπευόμενος έρχεται σε επαφή με την κατάσταση ή το αντικείμενο που προκαλεί φόβο και μέσα από την εκπαίδευση σε τεχνικές χαλάρωσης και ελέγχου αναπνοής, μειώνει την ένταση των σωματικών συμπτωμάτων του φόβου.
Τί είναι το Σύνδρομο Ganser ;
Κλινική περιγραφή του συνδρόμου Ganser
Ο Sigberf Ganser (1853-1930) ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική εργαζόμενος στο Μόναχο, τη ∆ρέσδη και τη Χαϊδελβέργη, όπου θα συναντηθεί με τον Kraepelin. Toν Οκτώβριο του 1897 ο Ganser ανακοίνωσε την περιγραφή ενός συνδρόμου, που το κυριότερό του σύμπτωμα ήταν η ανικανότητα των αρρώστων να απαντούν σε απλές συνηθισμένες ερωτήσεις, αν και έδειχναν να κατανοούν το νόημά τους, σύνδρομο το οποίο τοποθέτησε στο ευρύτερο πλαίσιο των «υστερικών διαταραχών της συνείδησης». Οι άρρωστοι που περιέγραφε φαίνονταν αδιάφοροι για την κατάστασή τους και δεν διατηρούσαν αρκετά τη συμπτωματολογία τους. Επιπροσθέτα , διαπιστωνόταν μια ασταθής νευρολογική σημειολογία, χωρίς ανατομική συστηματοποίηση. Ο Ganser τόνισε έτσι εξ αρχής την υστερική φύση αυτής της κλινικής εικόνας. Οι άρρωστοι αυτοί ήταν πάντα ή υπόδικοι ή φυλακισμένοι.
Ο Ganser επανήλθε στο ίδιο θέμα τον Οκτώβριο του 1902, με νέα ανακοίνωση στο 8ο Συνέδριο των ψυχιάτρων και νευρολόγων της Κεντρικής Γερμανίας που πραγματοποιήθηκε στη ∆ρέσδη. Ευθύς αμέσως επεσήμανε ότι το σύνδρομο που περιέγραψε «δεν κρίθηκε κατά την αξία του, ούτε ερμηνεύθηκε σωστά». Γι' αυτό τόνισε και πάλι ότι, με βάση τις παρατηρήσεις του, είχε προσδιορίσει «ένα σύνολο συμπτωμάτων ως μια ιδιαίτερη υστερική λυκοφωτική κατάσταση». Και για να διαφωτίσει περισσότερο το θέμα - κυρίως «για όσους δεν έχουν προσωπικές κλινικές παρατηρήσεις» - κατέθεσε την ακόλουθη νέα κλινική περιγραφή που θεωρούσε ως «ιδιαιτέρως διδακτική περίπτωση»:
Ο εργάτης W Η. είναι ηλικίας 35 και μισό χρόνων, παντρεμένος από εξαετίας. Είναι γιος αλκοολικού πατέρα, ευκαιριακός πότης ο ίδιος, άξεστος και βίαιος με τη γυναίκα του όταν είναι μεθυσμένος. Συνελήφθη και ετέθη υπό παρατήρηση εξ αιτίας μιας κλοπής. Αρρωσταίνει στη φυλακή και μετά από 10 εβδομάδες μεταφέρεται στο δημοτικό ψυχιατρικό νοσοκομείο. Είναι ωχρός και εμφανίζει μεγάλη εξάντληση. Χωρίς οργανική νόσο, στάση χαλαρή, βλέμμα ονειρευόμενου, αφηρημένος, μονότονος. Τον περισσότερο καιρό εμφανίζεται αδιάφορος και μερικές φορές αγχώδης. ∆εν παρουσιάζει μυϊκή τάση, ούτε αρνητισμό. Αντίδραση της κόρης φυσιολογική, χωρίς ανισοκορία, ζωηρά δερματικά και τενόντια αντανακλαστικά. Γενικευμένη αναλγησία που αφορά επίσης και τους βλεννογόνους. Η εξέταση οδήγησε στην ακόλουθη συνομιλία:
- Τί ηλικία έχετε;
- 25 χρονών, αλλά ναι, 25.
-Τί ημερομηνία έχουμε σήμερα; - ∆εν ξέρω.
- Πόσα δάχτυλα έχετε;
- ∆άχτυλα; 14.
- Μετρήστε τα δάχτυλά σας.
[Πιάνει τα δάχτυλα και μετράει:
- 1, 3, 7, 5, 10, 12, 14, 16, ναι λοιπόν 14. - Μετρήστε, αρχίζοντας από το 1. -1,3,7,14,17,19,21.
- Πόσα αυτιά έχετε;
- ∆ύο.
- Πόσα πόδια έχει ένα άλογο;
- Τέσσερα.
- Και μια γελάδα; - Τέσσερα.
- Και ένα βόδι;
- ∆εν ξέρω.
- Γνωρίζετε άλλα ζώα; - Ελέφαντας.
- Πόσα πόδια έχει;
- Τρία.
- Πόσα αυτιά έχει; -Τρία.
- Πόσες ουρές;
- Μία.
- Πόσα κεφάλια έχει ένα άλογο; - Ένα σωρό κεφάλια.
- Πόσες ουρές;
- Μία.
- Πόσα μάτια;
- Τρία.
- Πόσα πόδια έχει ένα ψάρι;
- Κανένα.
- Πόσα μάτια;
- ∆εν έχει, επίσης.
- Πόσα αυτιά;
- ∆εν έχει. Έτσι δεν είναι; - Τί έχει πάνω του το ψάρι; - ∆εν έχει τίποτε.
- Μήπως έχει γούνα;
- ∆εν ξέρω.
Του παρουσιάζουμε μερικά νομίσματα. Τα ταυτοποιεί συστηματικά με εντελώς εσφαλμένο τρόπο (...) Ερωτώμενος, απαντά ότι τα κέρματα των 10 μάρκων είναι από σίδερο και έχουν μπλε χρώμα. Παίρνει ένα κέρμα των 10 φένιχ για κέρμα των 3. Σε 13 μέρες επήλθε εμφανής βελτίωση της φυσικής του κατάστασης και αποδρομή της λυκοφωτικής κατάστασης. Ένα μεγάλο αμνησικό κενό καλύπτει όλο το χρόνο του αδικήματος και της σύλληψης, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου που πέρασε στο Ίδρυμα, σε λυκοφωτική κατάσταση. Μετά από 18 ημέρες εγκατέλειψε το νοσοκομείο, διαυγής και με αποκατεστημένη την υγεία του.
Τρία είναι τα κλινικά χαρακτηριστικά των βασικών συμπτωμάτων, στα οποία στάθηκε ιδιαιτέρως ο Ganser:
(α) Η παράπλευρη απάντηση βρίσκεται πάντοτε προς την κατεύθυνση της ερώτησης έτσι, ώστε δεν αμφιβάλλει ότι ο άρρωστος την καταλαβαίνει, τουλάχιστον ως σύνολο, ο άρρωστος δείχνει ένα είδος προτίμησης να περνά δίπλα από την ορθή απάντηση, χωρίς να ξαφνιάζεται από αυτό.
(β) Η διαταραχή της συνείδησης είναι ονειροειδής, με δυσκολίες στην αντίληψη του περιβάλλοντος και αναστολή στο σχηματισμό της σκέψης, μερικές φορές, η διαταραχή αυτή είναι όπως π.χ. στην ψευδαισθητική σύγχυση, αλλά στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν είναι εμφανής.
(γ) Η μετάβαση σε φυσιολογική συνείδηση είναι πλήρης, αλλά με αμνησικό κενό, ο άρρωστος ξαφνιάζεται, όταν του διηγηθούν τις απαντήσεις που είχε δώσει. Ο όρος παράπλευρη απάντηση δεν ήταν του Ganser, αλλά του Westphal, που τον χρησιμοποίησε το 1903.
Αυτά τα χαρακτηριστικά, γράφει ο Ganser, «είναι αποτέλεσμα παρατήρησης και όχι απλώς συλλογισμού, όπως αδίκως υποθέτει ο Nissl (...). Η περιγραφή μου δεν δίνει βάση στην κριτική που μου κάνει». Ο Ganser θα συμπληρώσει γράφοντας παρακάτω ότι σε όλες τις περιπτώσεις που παρατήρησε διαπίστωσε μια τροποποιήσιμη συνειδησιακή κατάσταση, αμνησικά κενά και διαταραχές της αισθητικότητας, «όπως αυτές που θεωρούμε ως χαρακτηριστικές της υστερίας. Για μένα, όλα αυτά ήταν καθοριστικά, ώστε να θεωρήσω το σύνολο του συνδρόμου ως μια μορφή υστερικής λυκοφωτικής κατάστασης (...). Φυσικά, ο Kraepelin και ο Nissl (...) δεν βλέπουν στο σύμπτωμα των απαντήσεων παρά μόνον ένα σημείο κατατονικού αρνητισμού». Ο Ganser θα κλείσει την ανακοίνωσή του ως εξής: «Με τις ως τώρα θεωρήσεις και παρατηρήσεις μου, οφείλω, μέχρι νεωτέρας διαταγής, να διατηρήσω το συμπτωματικό σύμπλεγμα που περιέγραψα ως μια ιδιαίτερη περίπτωση λυκοφωτικής κατάστασης, η οποία ανήκει στη μεγάλη κλινική εικόνα της υστερίας. Είναι προφανές, εν τούτοις, ότι θα δώσω στο μέλλον περισσότερη προσοχή στη διαφορική διάγνωση από ό,τι προηγουμένως».
Ενενήντα χρόνια μετά, ο D.F. Allen θα σημειώσει ότι η δεύτερη ανακοίνωση του Ganser πρέπει να θεωρηθεί σαν απωθημένο κεφάλαιο στην ιστορία της υστερίας.Ιδιαίτερα απωθημένο στο DSM-ΙΙΙ.
Ο Sigberf Ganser (1853-1930) ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική εργαζόμενος στο Μόναχο, τη ∆ρέσδη και τη Χαϊδελβέργη, όπου θα συναντηθεί με τον Kraepelin. Toν Οκτώβριο του 1897 ο Ganser ανακοίνωσε την περιγραφή ενός συνδρόμου, που το κυριότερό του σύμπτωμα ήταν η ανικανότητα των αρρώστων να απαντούν σε απλές συνηθισμένες ερωτήσεις, αν και έδειχναν να κατανοούν το νόημά τους, σύνδρομο το οποίο τοποθέτησε στο ευρύτερο πλαίσιο των «υστερικών διαταραχών της συνείδησης». Οι άρρωστοι που περιέγραφε φαίνονταν αδιάφοροι για την κατάστασή τους και δεν διατηρούσαν αρκετά τη συμπτωματολογία τους. Επιπροσθέτα , διαπιστωνόταν μια ασταθής νευρολογική σημειολογία, χωρίς ανατομική συστηματοποίηση. Ο Ganser τόνισε έτσι εξ αρχής την υστερική φύση αυτής της κλινικής εικόνας. Οι άρρωστοι αυτοί ήταν πάντα ή υπόδικοι ή φυλακισμένοι.
Ο Ganser επανήλθε στο ίδιο θέμα τον Οκτώβριο του 1902, με νέα ανακοίνωση στο 8ο Συνέδριο των ψυχιάτρων και νευρολόγων της Κεντρικής Γερμανίας που πραγματοποιήθηκε στη ∆ρέσδη. Ευθύς αμέσως επεσήμανε ότι το σύνδρομο που περιέγραψε «δεν κρίθηκε κατά την αξία του, ούτε ερμηνεύθηκε σωστά». Γι' αυτό τόνισε και πάλι ότι, με βάση τις παρατηρήσεις του, είχε προσδιορίσει «ένα σύνολο συμπτωμάτων ως μια ιδιαίτερη υστερική λυκοφωτική κατάσταση». Και για να διαφωτίσει περισσότερο το θέμα - κυρίως «για όσους δεν έχουν προσωπικές κλινικές παρατηρήσεις» - κατέθεσε την ακόλουθη νέα κλινική περιγραφή που θεωρούσε ως «ιδιαιτέρως διδακτική περίπτωση»:
Ο εργάτης W Η. είναι ηλικίας 35 και μισό χρόνων, παντρεμένος από εξαετίας. Είναι γιος αλκοολικού πατέρα, ευκαιριακός πότης ο ίδιος, άξεστος και βίαιος με τη γυναίκα του όταν είναι μεθυσμένος. Συνελήφθη και ετέθη υπό παρατήρηση εξ αιτίας μιας κλοπής. Αρρωσταίνει στη φυλακή και μετά από 10 εβδομάδες μεταφέρεται στο δημοτικό ψυχιατρικό νοσοκομείο. Είναι ωχρός και εμφανίζει μεγάλη εξάντληση. Χωρίς οργανική νόσο, στάση χαλαρή, βλέμμα ονειρευόμενου, αφηρημένος, μονότονος. Τον περισσότερο καιρό εμφανίζεται αδιάφορος και μερικές φορές αγχώδης. ∆εν παρουσιάζει μυϊκή τάση, ούτε αρνητισμό. Αντίδραση της κόρης φυσιολογική, χωρίς ανισοκορία, ζωηρά δερματικά και τενόντια αντανακλαστικά. Γενικευμένη αναλγησία που αφορά επίσης και τους βλεννογόνους. Η εξέταση οδήγησε στην ακόλουθη συνομιλία:
- Τί ηλικία έχετε;
- 25 χρονών, αλλά ναι, 25.
-Τί ημερομηνία έχουμε σήμερα; - ∆εν ξέρω.
- Πόσα δάχτυλα έχετε;
- ∆άχτυλα; 14.
- Μετρήστε τα δάχτυλά σας.
[Πιάνει τα δάχτυλα και μετράει:
- 1, 3, 7, 5, 10, 12, 14, 16, ναι λοιπόν 14. - Μετρήστε, αρχίζοντας από το 1. -1,3,7,14,17,19,21.
- Πόσα αυτιά έχετε;
- ∆ύο.
- Πόσα πόδια έχει ένα άλογο;
- Τέσσερα.
- Και μια γελάδα; - Τέσσερα.
- Και ένα βόδι;
- ∆εν ξέρω.
- Γνωρίζετε άλλα ζώα; - Ελέφαντας.
- Πόσα πόδια έχει;
- Τρία.
- Πόσα αυτιά έχει; -Τρία.
- Πόσες ουρές;
- Μία.
- Πόσα κεφάλια έχει ένα άλογο; - Ένα σωρό κεφάλια.
- Πόσες ουρές;
- Μία.
- Πόσα μάτια;
- Τρία.
- Πόσα πόδια έχει ένα ψάρι;
- Κανένα.
- Πόσα μάτια;
- ∆εν έχει, επίσης.
- Πόσα αυτιά;
- ∆εν έχει. Έτσι δεν είναι; - Τί έχει πάνω του το ψάρι; - ∆εν έχει τίποτε.
- Μήπως έχει γούνα;
- ∆εν ξέρω.
Του παρουσιάζουμε μερικά νομίσματα. Τα ταυτοποιεί συστηματικά με εντελώς εσφαλμένο τρόπο (...) Ερωτώμενος, απαντά ότι τα κέρματα των 10 μάρκων είναι από σίδερο και έχουν μπλε χρώμα. Παίρνει ένα κέρμα των 10 φένιχ για κέρμα των 3. Σε 13 μέρες επήλθε εμφανής βελτίωση της φυσικής του κατάστασης και αποδρομή της λυκοφωτικής κατάστασης. Ένα μεγάλο αμνησικό κενό καλύπτει όλο το χρόνο του αδικήματος και της σύλληψης, καθώς και το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου που πέρασε στο Ίδρυμα, σε λυκοφωτική κατάσταση. Μετά από 18 ημέρες εγκατέλειψε το νοσοκομείο, διαυγής και με αποκατεστημένη την υγεία του.
Τρία είναι τα κλινικά χαρακτηριστικά των βασικών συμπτωμάτων, στα οποία στάθηκε ιδιαιτέρως ο Ganser:
(α) Η παράπλευρη απάντηση βρίσκεται πάντοτε προς την κατεύθυνση της ερώτησης έτσι, ώστε δεν αμφιβάλλει ότι ο άρρωστος την καταλαβαίνει, τουλάχιστον ως σύνολο, ο άρρωστος δείχνει ένα είδος προτίμησης να περνά δίπλα από την ορθή απάντηση, χωρίς να ξαφνιάζεται από αυτό.
(β) Η διαταραχή της συνείδησης είναι ονειροειδής, με δυσκολίες στην αντίληψη του περιβάλλοντος και αναστολή στο σχηματισμό της σκέψης, μερικές φορές, η διαταραχή αυτή είναι όπως π.χ. στην ψευδαισθητική σύγχυση, αλλά στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν είναι εμφανής.
(γ) Η μετάβαση σε φυσιολογική συνείδηση είναι πλήρης, αλλά με αμνησικό κενό, ο άρρωστος ξαφνιάζεται, όταν του διηγηθούν τις απαντήσεις που είχε δώσει. Ο όρος παράπλευρη απάντηση δεν ήταν του Ganser, αλλά του Westphal, που τον χρησιμοποίησε το 1903.
Αυτά τα χαρακτηριστικά, γράφει ο Ganser, «είναι αποτέλεσμα παρατήρησης και όχι απλώς συλλογισμού, όπως αδίκως υποθέτει ο Nissl (...). Η περιγραφή μου δεν δίνει βάση στην κριτική που μου κάνει». Ο Ganser θα συμπληρώσει γράφοντας παρακάτω ότι σε όλες τις περιπτώσεις που παρατήρησε διαπίστωσε μια τροποποιήσιμη συνειδησιακή κατάσταση, αμνησικά κενά και διαταραχές της αισθητικότητας, «όπως αυτές που θεωρούμε ως χαρακτηριστικές της υστερίας. Για μένα, όλα αυτά ήταν καθοριστικά, ώστε να θεωρήσω το σύνολο του συνδρόμου ως μια μορφή υστερικής λυκοφωτικής κατάστασης (...). Φυσικά, ο Kraepelin και ο Nissl (...) δεν βλέπουν στο σύμπτωμα των απαντήσεων παρά μόνον ένα σημείο κατατονικού αρνητισμού». Ο Ganser θα κλείσει την ανακοίνωσή του ως εξής: «Με τις ως τώρα θεωρήσεις και παρατηρήσεις μου, οφείλω, μέχρι νεωτέρας διαταγής, να διατηρήσω το συμπτωματικό σύμπλεγμα που περιέγραψα ως μια ιδιαίτερη περίπτωση λυκοφωτικής κατάστασης, η οποία ανήκει στη μεγάλη κλινική εικόνα της υστερίας. Είναι προφανές, εν τούτοις, ότι θα δώσω στο μέλλον περισσότερη προσοχή στη διαφορική διάγνωση από ό,τι προηγουμένως».
Ενενήντα χρόνια μετά, ο D.F. Allen θα σημειώσει ότι η δεύτερη ανακοίνωση του Ganser πρέπει να θεωρηθεί σαν απωθημένο κεφάλαιο στην ιστορία της υστερίας.Ιδιαίτερα απωθημένο στο DSM-ΙΙΙ.
Κυριακή 14 Απριλίου 2013
Ανδρική κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι συχνότερη στις γυναίκες απ' ό,τι στους άνδρες αλλά οι άνδρες αυτοκτονούν τουλάχιστον πέντε φορές συχνότερα απ' ό,τι οι γυναίκες. Στις πιθανές εξηγήσεις του φαινομένου περιλαμβάνεται το γεγονός ότι οι άνδρες συχνότερα χρησιμοποιούν πιο αποτελεσματικούς τρόπους αυτοκτονίας και ακόμη ότι υπάρχει χαμηλός βαθμός επίγνωσης της κατάστασης.
Η ανδρική κατάθλιψη διαφοροποιείται από αυτή των γυναικών σε πολλές παραμέτρους. Η ανδρική κατάθλιψη χαρακτηρίζεται, κυρίως, από επιθετικότητα, μειωμένο έλεγχο της παρορμητικής συμπεριφοράς, αναποφασιστικότητα, ευερεθιστότητα, διέγερση, αϋπνία, αντικοινωνικές συμπεριφορές, κατάχρηση ουσιών (ή ισοδύναμες συμπεριφορές), αλκοολισμό και αυτοκτονικότητα.
Πέμπτη 11 Απριλίου 2013
Εργοθεραπεία ασθενών με σχιζοφρένεια
• Προσφέρει δραστηριότητες και υπευθυνότητες που εξασφαλίζουν την αξιοπρέπεια του ασθενή
• Βοηθά στην ανάγκη του ασθενή για αλληλεξάρτηση, έκφραση της επιθετικότητας και συμβολοποίηση
• Συντονίζει τις γνωσιακές του λειτουργίες και αναπτύσσει την αισθητηριακή του αντιληπτικότητα
• Αναπτύσσει τα όρια του Εγώ και την προσωπική του ανεξαρτησία με απώτερο στόχο την αυτοεξυπηρέτησή του και την ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων
• Έχει τόσο θεραπευτικό όσο και διαγνωστικό χαρακτήρα.
• Κύρια εργαλεία η παρατήρηση κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας και η συζήτηση που ακολουθεί μετά την ολοκλήρωση του έργου.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
Θεραπεία οικογένειας
θα πρέπει να έχει ήδη ξεκινήσει από το πρώτο επεισόδιο, με στόχο την εξαρχής σωστή ενημέρωση για τη βιολογική βάση της ασθένεια ,τη σημασία των φαρμάκων, την αντιμετώπιση τυχών προβλημάτων, που προκύπτουν μετά το εξιτήριο όπωςάρνηση λήψης φαρμάκων. Τακτική παρακολούθηση και δημιουργία μακροπρόθεσμων στόχων όπως τηςσταδιακής αυτονόμησης του ατόμου.
Συμπεριφορική θεραπεία οικογένειας
Στόχοι:
1. Υποστήριξη με παράλληλη διερεύνηση συναισθημάτων και πεποιθήσεων στην οικογένεια
2. Ενημέρωση για τη φύση και την πορεία της νόσου
3. Συμμόρφωση στην φαρμακευτική αγωγή
4. Έλεγχος θετικών και αρνητικών συμπτωμάτων
5. Πρόληψη υποτροπών και αναγνώριση πρόδρομων συμπτωμάτων
6. Παρέμβαση σε περιπτώσεις κρίσεων
7. Εκπαίδευση σε τεχνικές επίλυσης προβλημάτων και μείωσης του στρες
8. Προσαρμογή των προσδοκιών της οικογένειας πάνω στο θέμα της κοινωνικής λειτουργικότητας
9. Εξασφάλιση μιας θεραπευτικής συνέχειας
ΑΤΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ
Πως εκπαιδεύεται ένας άνθρωπος με σχιζοφρένεια;
1. Συμπεριφορικά
Ο ασθενής πρέπει να πιστέψει ότι η ελλειμματική συμπεριφορά είναι κάτι που μαθαίνεται όπως και η φυσιολογική συμπεριφορά και αν δεν παρέμβουμε προκαλεί αναπηρία. Ο στόχος είναι η εξάλειψη των συμπτωμάτων.
Δίνεται βάση στις θεραπευτικές παρεμβάσεις με στόχο τη μείωση των ελλειμμάτων:
η επιλεκτική ενίσχυσης,η μίμηση προτύπου
η εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες και οι τεχνικές αυτοδιαχείρισης.
2. Η Εκπαίδευση σε κοινωνικές δεξιότητες
3. Υποστηρικτική ψυχοθεραπεία με στόχους την εγκατάσταση θεραπευτικής σχέσης, τη σταδιακή ανάπτυξη εναισθησίας, την ενθάρρυνση, την εκπαίδευση και την οριοθέτηση
4. Ατομική συμβουλευτική για ενημέρωση και στήριξη όπως και την ενίσχυση του ατόμου στη λήψη αποφάσεων και πρωτοβουλιών.
Τετάρτη 10 Απριλίου 2013
Δισουλφιράμη (Antabuse) και απεξάρτηση από το αλκοόλ
Δισουλφιράμη (Antabuse)
Φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στην απεξάρτηση από το αλκοόλ.
Ιδιότητες
Προκαλεί αναστολή αφυδρογονάσης αλδεΰδης με αποτέλεσμα διακοπή καταβολισμού αλκοόλης στο στάδιο ακεταλδεΰδης με συνέπεια την αύξηση της ακτεταλδεΰδης στο αίμα.
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
1. Ισχυρότατος πονοκέφαλος
2. Ναυτία, έμετος
3. Ίλιγγος
4. Θόλωση όρασης
5. Υπόταση
6. Ταχυκαρδία
7. Θωρακικό άλγος
8. Δύσπνοια
9. Εφίδρωση
Δόση: 250-500 mg/d
Φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στην απεξάρτηση από το αλκοόλ.
Ιδιότητες
Προκαλεί αναστολή αφυδρογονάσης αλδεΰδης με αποτέλεσμα διακοπή καταβολισμού αλκοόλης στο στάδιο ακεταλδεΰδης με συνέπεια την αύξηση της ακτεταλδεΰδης στο αίμα.
Ανεπιθύμητες ενέργειες:
1. Ισχυρότατος πονοκέφαλος
2. Ναυτία, έμετος
3. Ίλιγγος
4. Θόλωση όρασης
5. Υπόταση
6. Ταχυκαρδία
7. Θωρακικό άλγος
8. Δύσπνοια
9. Εφίδρωση
Δόση: 250-500 mg/d
Κυριακή 7 Απριλίου 2013
Τί είναι το ντελίριο ;
Ντελίριο
Επίπτωση σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικό νοσοκομείο: ενήλικες: 10-20%, υπερήλικες: 30-40%
Διάγνωση DSM IV:
. Διαταραχή συνείδησης με μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετατόπισης της προσοχής.
. Αλλαγές της γνωσιακής λειτουργίας (έκπτωση μνήμης, αποπροσανατολισμός, διαταραχές λόγου) ή εμφάνιση αντιληπτικής διαταραχής, που δε μπορεί να αποδοθεί σε προϋπάρχουσα, εγκατεστημένη ή εξελισσόμενη άνοια.
. Η διαταραχή αναπτύσσεται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (ώρες ή μέρες) και τείνει να παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας.
. Υπάρχουν ενδείξεις από το ιστορικό, την φυσική εξέταση ή τα εργαστηριακά ευρήματα, ότι η διαταραχή οφείλεται στις άμεσες παθοφυσιολογικές συνέπειες μιας γενικής σωματικής κατάστασης.
Παθοφυσιολογία:
• Νευρομεταβιβαστικό σύστημα: Χολινεργικό (μείωση χολινεργικής μεταβίβασης από φάρμακα με αντιχολινεργικές ιδιότητες)
• Νευροανατομική περιοχή: δικτυωτός σχηματισμός
• Νευρομεταβιβαστική οδός: ραχιαία καλυπτρική (δικτυωτός σχηματισμός – τετράδυμο, θάλαμος)
Συχνότερα αίτια
• ΚΝΣ: επιληψία, εγκεφαλίτιδα, εγκεφαλικό τραύμα, όγκος, αιμορραγία, απόστημα, ΑΕΕ
• Ενδοκρινολογικές: Υπερθυρεοειδισμός, παραθυρεοειδοπάθειες, κρίση υπεραλδοστερονισμού, επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
• Μεταβολικές διαταραχές: Διαταραχές ηλεκτρολυτών, υπερ- ή υπογλυκαιμία, αφυδάτωση ή φόρτωση υγρών, διαταραχή οξεοβασικής ισορροπίας
• Αιματολογικές: αναιμία, λευχαιμία
• Καρδιολογικές: έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμία, καρδιοχειρουργική επέμβαση
• Αναπνευστικές: ΧΑΠ, υποξία
• Ηπατικές: ηπατική ανεπάρκεια
• Νεφρικές: Νεφρική ανεπάρκεια, ουραιμία, SIADH,
• Νεοπλάσματα: κυρίως εγκεφαλικά, παρανεοπλασματικό σύνδρομο
• Λοιμώξεις (AIDS, σύφιλη, νόσος Lyme, ερυσίπελας, αποστήματα),
• Φάρμακα: αντιχολινεργικά, αναλγητικά, στεροειδή, αντιβιοτικά, αναισθησία, καρδιολογικά και αντιυπερτασικά, αντινεοπλασματικά. Ουσιαστικά, οποιαδήποτε ουσία έχει λάβει ή έχει διακόψει πρόσφατα ο ασθενής
• Ουσίες: τοξίκωση και στερητικό σύνδρομο
• Ψυχιατρικά: κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο, κακόηθες σεροτονινεργικό σύνδρομο,
• Έκθεση σε περιβαλλοντικές συνθήκες: Τραυματισμοί, εγκαύματα, θερμοπληξία, αυξημένο υψόμετρο
Χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημεία:
1. Διαταραχή συνείδησης (θόλωση συνείδησης)
2. Διαταραχές γνωσιακών λειτουργιών:
a. διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης (εστίασης, διατήρησης και μετακίνησης της προσοχής)
b. διαταραχές μνήμης
c. διαταραχές προσανατολισμού
3. Διαταραχές αντίληψης: ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις
4. Εισβολή μέσα σε ώρες ή ημέρες και τάση για διακύμανση στη διάρκεια της ημέρας
Πρόδρομα συμπτώματα (λίγες μέρες πριν):
1. Άγχος, ανησυχία
2. Υπνηλία ή αϋπνία, εφιάλτες
3. Παροδικές ψευδαισθήσεις
Προσοχή επί εμφάνισής τους σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και με ιστορικό παρόμοιου επεισοδίου στο παρελθόν
Ψυχοπαθολογία:
1. Διαταραχές συνείδησης: διακυμαίνεται μεταξύ εγρήγορσης και θόλωσης. Κατακερματισμός συνοχής και οργάνωσης βιωμάτων. Χειροτερεύει συνήθως το βράδυ
2. Διαταραχές προσοχής: μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετακίνησής της
3. Διαταραχές προσανατολισμού: στο χρόνο (κυρίως), στον τόπο και στα πρόσωπα (σε σοβαρές περιπτώσεις)
4. Διαταραχές μνήμης: πρόσφατη και απώτερη
5. Διαταραχές αντίληψης:
• Ψευδαισθήσεις: οπτικές ή ακουστικές (συχνότερα), απτικές ή οσφρητικές (σπανιότερα), λιλιπούτειες οπτικές στο τρομώδες παραλήρημα
• Παραισθήσεις: αλλοίωση του μεγέθους ή της έντασης του χρώματος αντικειμένων (LSD)
6. Σκέψη: αποδιοργάνωση, ασυναρτησία, υπερτιμημένες ιδέες.
7. Συναίσθημα: διακυμάνσεις μεταξύ απάθειας, τρόμου, λύπης, διάθεσης για αστεϊσμούς
8. Ψυχοκινητικότητα: ανησυχία, διέγερση.
Διαφορική διάγνωση:
Ψύχωση: άθικτες νοητικές λειτουργίες (συνείδηση, προσανατολισμός, μνήμη)
Άνοια: χρόνια έκπτωση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών
Συνήθης εργαστηριακή διερεύνηση:
• Γεν. αίματος, βιοχημικά (ηλεκτρολύτες ή γλυκόζη), ΤΚΕ, CRP, Β12, Φυλλικό, Τ3, Τ4, TSH,
• Γεν. ούρων και έλεγχος για ουσίες
• Έλεγχος για σύφιλη, AIDS, καλλιέργεια ούρων, αίματος, ΕΝΥ (αν χρειαστεί)
• ΗΚΓ, Rö θώρακος , CT ή MRI εγκεφάλου
Πορεία και πρόγνωση:
• Με την επιτυχή αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου, υποχωρεί μέσα σε 3-7 μέρες (σπανιότερα 2 εβδομάδες)
• Ετήσιο ποσοστό θνησιμότητας έως 50%
Επίπτωση σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε γενικό νοσοκομείο: ενήλικες: 10-20%, υπερήλικες: 30-40%
Διάγνωση DSM IV:
. Διαταραχή συνείδησης με μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετατόπισης της προσοχής.
. Αλλαγές της γνωσιακής λειτουργίας (έκπτωση μνήμης, αποπροσανατολισμός, διαταραχές λόγου) ή εμφάνιση αντιληπτικής διαταραχής, που δε μπορεί να αποδοθεί σε προϋπάρχουσα, εγκατεστημένη ή εξελισσόμενη άνοια.
. Η διαταραχή αναπτύσσεται μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα (ώρες ή μέρες) και τείνει να παρουσιάζει διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας.
. Υπάρχουν ενδείξεις από το ιστορικό, την φυσική εξέταση ή τα εργαστηριακά ευρήματα, ότι η διαταραχή οφείλεται στις άμεσες παθοφυσιολογικές συνέπειες μιας γενικής σωματικής κατάστασης.
Παθοφυσιολογία:
• Νευρομεταβιβαστικό σύστημα: Χολινεργικό (μείωση χολινεργικής μεταβίβασης από φάρμακα με αντιχολινεργικές ιδιότητες)
• Νευροανατομική περιοχή: δικτυωτός σχηματισμός
• Νευρομεταβιβαστική οδός: ραχιαία καλυπτρική (δικτυωτός σχηματισμός – τετράδυμο, θάλαμος)
Συχνότερα αίτια
• ΚΝΣ: επιληψία, εγκεφαλίτιδα, εγκεφαλικό τραύμα, όγκος, αιμορραγία, απόστημα, ΑΕΕ
• Ενδοκρινολογικές: Υπερθυρεοειδισμός, παραθυρεοειδοπάθειες, κρίση υπεραλδοστερονισμού, επινεφριδιακή ανεπάρκεια.
• Μεταβολικές διαταραχές: Διαταραχές ηλεκτρολυτών, υπερ- ή υπογλυκαιμία, αφυδάτωση ή φόρτωση υγρών, διαταραχή οξεοβασικής ισορροπίας
• Αιματολογικές: αναιμία, λευχαιμία
• Καρδιολογικές: έμφραγμα, καρδιακή ανεπάρκεια, αρρυθμία, καρδιοχειρουργική επέμβαση
• Αναπνευστικές: ΧΑΠ, υποξία
• Ηπατικές: ηπατική ανεπάρκεια
• Νεφρικές: Νεφρική ανεπάρκεια, ουραιμία, SIADH,
• Νεοπλάσματα: κυρίως εγκεφαλικά, παρανεοπλασματικό σύνδρομο
• Λοιμώξεις (AIDS, σύφιλη, νόσος Lyme, ερυσίπελας, αποστήματα),
• Φάρμακα: αντιχολινεργικά, αναλγητικά, στεροειδή, αντιβιοτικά, αναισθησία, καρδιολογικά και αντιυπερτασικά, αντινεοπλασματικά. Ουσιαστικά, οποιαδήποτε ουσία έχει λάβει ή έχει διακόψει πρόσφατα ο ασθενής
• Ουσίες: τοξίκωση και στερητικό σύνδρομο
• Ψυχιατρικά: κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο, κακόηθες σεροτονινεργικό σύνδρομο,
• Έκθεση σε περιβαλλοντικές συνθήκες: Τραυματισμοί, εγκαύματα, θερμοπληξία, αυξημένο υψόμετρο
Χαρακτηριστικά συμπτώματα και σημεία:
1. Διαταραχή συνείδησης (θόλωση συνείδησης)
2. Διαταραχές γνωσιακών λειτουργιών:
a. διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης (εστίασης, διατήρησης και μετακίνησης της προσοχής)
b. διαταραχές μνήμης
c. διαταραχές προσανατολισμού
3. Διαταραχές αντίληψης: ψευδαισθήσεις, παραισθήσεις
4. Εισβολή μέσα σε ώρες ή ημέρες και τάση για διακύμανση στη διάρκεια της ημέρας
Πρόδρομα συμπτώματα (λίγες μέρες πριν):
1. Άγχος, ανησυχία
2. Υπνηλία ή αϋπνία, εφιάλτες
3. Παροδικές ψευδαισθήσεις
Προσοχή επί εμφάνισής τους σε ασθενείς υψηλού κινδύνου και με ιστορικό παρόμοιου επεισοδίου στο παρελθόν
Ψυχοπαθολογία:
1. Διαταραχές συνείδησης: διακυμαίνεται μεταξύ εγρήγορσης και θόλωσης. Κατακερματισμός συνοχής και οργάνωσης βιωμάτων. Χειροτερεύει συνήθως το βράδυ
2. Διαταραχές προσοχής: μειωμένη ικανότητα εστίασης, διατήρησης και μετακίνησής της
3. Διαταραχές προσανατολισμού: στο χρόνο (κυρίως), στον τόπο και στα πρόσωπα (σε σοβαρές περιπτώσεις)
4. Διαταραχές μνήμης: πρόσφατη και απώτερη
5. Διαταραχές αντίληψης:
• Ψευδαισθήσεις: οπτικές ή ακουστικές (συχνότερα), απτικές ή οσφρητικές (σπανιότερα), λιλιπούτειες οπτικές στο τρομώδες παραλήρημα
• Παραισθήσεις: αλλοίωση του μεγέθους ή της έντασης του χρώματος αντικειμένων (LSD)
6. Σκέψη: αποδιοργάνωση, ασυναρτησία, υπερτιμημένες ιδέες.
7. Συναίσθημα: διακυμάνσεις μεταξύ απάθειας, τρόμου, λύπης, διάθεσης για αστεϊσμούς
8. Ψυχοκινητικότητα: ανησυχία, διέγερση.
Διαφορική διάγνωση:
Ψύχωση: άθικτες νοητικές λειτουργίες (συνείδηση, προσανατολισμός, μνήμη)
Άνοια: χρόνια έκπτωση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών
Συνήθης εργαστηριακή διερεύνηση:
• Γεν. αίματος, βιοχημικά (ηλεκτρολύτες ή γλυκόζη), ΤΚΕ, CRP, Β12, Φυλλικό, Τ3, Τ4, TSH,
• Γεν. ούρων και έλεγχος για ουσίες
• Έλεγχος για σύφιλη, AIDS, καλλιέργεια ούρων, αίματος, ΕΝΥ (αν χρειαστεί)
• ΗΚΓ, Rö θώρακος , CT ή MRI εγκεφάλου
Πορεία και πρόγνωση:
• Με την επιτυχή αντιμετώπιση του υποκείμενου αιτίου, υποχωρεί μέσα σε 3-7 μέρες (σπανιότερα 2 εβδομάδες)
• Ετήσιο ποσοστό θνησιμότητας έως 50%
Νόσος Creutzfeldt – Jakob
Νόσος Creutzfeldt – Jakob
Γενικά χαρακτηριστικά:
• Εκφυλιστική άνοια ταχείας εξέλιξης οφειλόμενη σε λοίμωξη από πρωτεΐνη Prion.
• Μεταδίδεται με μεταμόσχευση σκληρής μήνιγγας ή με κατανάλωση βοοειδών που έπασχαν από σπογγοειδή εγκεφαλοπάθεια.
• Αναπτύσσεται στην ηλικία 40 – 60 ετών
• Οι ασθενείς καταλήγουν συνήθως 6 – 12 μήνες από τη διάγνωση
Κλινική εικόνα:
1. Αταξία
2. Εξωπυραμιδικά σημεία
3. Μυοκλονίες
4. Χορειοαθετωσικές κινήσεις
5. Δυσαρθρία
Απεικονιστικά ευρήματα:
1. Ατροφία φλοιού παρεγκεφαλίδας
2. ΗΕΓ: συμπλέγματα αιχμής – κύματος, που αργότερα μεταπίπτουν σε συγχρονισμένα τριφασικά οξύαιχμα συμπλέγματα
Γενικά χαρακτηριστικά:
• Εκφυλιστική άνοια ταχείας εξέλιξης οφειλόμενη σε λοίμωξη από πρωτεΐνη Prion.
• Μεταδίδεται με μεταμόσχευση σκληρής μήνιγγας ή με κατανάλωση βοοειδών που έπασχαν από σπογγοειδή εγκεφαλοπάθεια.
• Αναπτύσσεται στην ηλικία 40 – 60 ετών
• Οι ασθενείς καταλήγουν συνήθως 6 – 12 μήνες από τη διάγνωση
Κλινική εικόνα:
1. Αταξία
2. Εξωπυραμιδικά σημεία
3. Μυοκλονίες
4. Χορειοαθετωσικές κινήσεις
5. Δυσαρθρία
Απεικονιστικά ευρήματα:
1. Ατροφία φλοιού παρεγκεφαλίδας
2. ΗΕΓ: συμπλέγματα αιχμής – κύματος, που αργότερα μεταπίπτουν σε συγχρονισμένα τριφασικά οξύαιχμα συμπλέγματα
Αγγειακή Άνοια
Αγγειακή Άνοια (15-30%)
Παράγοντες κινδύνου:
• Ηλικία 60-70 ετών
• Άρρενες
• Υπέρταση
• Καρδιαγγειακά νοσήματα, diabetes, a history of transient ischemic attacks, and cardiac disease
Συνυπάρχει ν. Alzheimer στο 10-15% (μικτή άνοια)
Διάγνωση:
Κλινικά κριτήρια άνοιας +
1. Εστιακά νευρολογικά συμπτώματα και σημεία
2. Απεικονιστικά ευρήματα συμβατά με αγγειακή εγκεφαλοπάθεια
σχετιζόμενα αιτιολογικά με τη γνωσιακή έκπτωση.
Νευροψυχιατρικά συμπτώματα:
(Χωρίς σημαντικές διαφορές από τη ν. Alzheimer)
• Κατάθλιψη (εμφανίζεται ίσως πιο συχνά από ότι στην Alzheimer)
• Απάθεια
• Άγχος
• Συναισθηματική ευμεταβλητότητα ή ακράτεια
• Ψυχοκινητική επιβράδυνση
• Διαταραχές ύπνου (ίσως περισσότερο έκδηλες σε σχέση με ν. Alzheimer)
Διαφοροδιάγνωση από ν. Alzheimer: relatively sudden onset, focal neurological signs, history of stroke and presence of multiple risk factors for cerebrovascular disease. One cannot rely on the neuropsychological profile to differentiate between vascular dementia and Alzheimer's disease.
Νόσος Binswanger (BD): Γνωστή και ως υποφλοιώδης αγγειακή άνοια. Είναι το είδος της άνοιας που προκαλείται από εκτεταμένες, μικροσκοπικές βλάβες στα βαθιά στρώματα της λευκής ουσίας του εγκεφάλου. Οι βλάβες είναι το αποτέλεσμα της αθηροσκλήρωσης αρτηριών που τροφοδοτούν υποφλοιώδεις περιοχές του εγκεφάλου.
Πέμπτη 4 Απριλίου 2013
Υπάρχουν ψυχιατρικά επείγοντα περιστατικά ; ποια είναι ;
Αιτήματα επειγόντων ψυχιατρικών περιστατικών:
1. Απόπειρες αυτό- και έτερο- καταστροφής
2. Οξεία παραληρητική κατάσταση
3. Βίαιη ή διαταραγμένη συμπεριφορά
4. Παιδική κακοποίηση
5. Σεξουαλική βία
6. Ακούσια ψυχιατρική νοσηλεία
7. Αντιδράσεις πανικού
8. Μετατρεπτικού και αποσυνδετικού τύπου διαταραχές
9. Κεντρικό αντιχολινεργικό σύνδρομο
10. Κακόηθες σεροτονεργικό σύνδρομο
11. Ανεπιθύμητες ενέργειες αντιψυχωσικών φαρμάκων
a. οξεία δυστονία
b. ακαθισία
c. ψευδοπαρκινσονισμός
d. κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο
12. Τοξίκωση από ψυχοτρόπες ουσίες
a. αντιχολινεργικά
b. λίθιο
c. αντιεπιληπτικά (ψυχωτική συμπτωματολογία και συγχυτικό παραλήρημα. Θεραπεία: μείωση δόσης)
d. βενζοδιαζεπίνες
13. Επείγουσες καταστάσεις συνδεόμενες με αλκοόλ
a. οξεία τοξίκωση ή αλκοολική μέθη
b. σύνδρομο στέρησης
c. εγκεφαλοπάθεια Wernicke
d. Σύνδρομο Korsakoff
14. Επείγουσες καταστάσεις συνδεόμενες με οπιοειδή
a. τοξίκωση
b. στέρηση
15. Σύνδρομα:
a. Ψυχοκινητική διέγερση
b. Αυτοκτονικότητα
c. Ντελίριο
d. Διαταραχές συνείδησης
e. Εμβροντησία
1. Απόπειρες αυτό- και έτερο- καταστροφής
2. Οξεία παραληρητική κατάσταση
3. Βίαιη ή διαταραγμένη συμπεριφορά
4. Παιδική κακοποίηση
5. Σεξουαλική βία
6. Ακούσια ψυχιατρική νοσηλεία
7. Αντιδράσεις πανικού
8. Μετατρεπτικού και αποσυνδετικού τύπου διαταραχές
9. Κεντρικό αντιχολινεργικό σύνδρομο
10. Κακόηθες σεροτονεργικό σύνδρομο
11. Ανεπιθύμητες ενέργειες αντιψυχωσικών φαρμάκων
a. οξεία δυστονία
b. ακαθισία
c. ψευδοπαρκινσονισμός
d. κακόηθες νευροληπτικό σύνδρομο
12. Τοξίκωση από ψυχοτρόπες ουσίες
a. αντιχολινεργικά
b. λίθιο
c. αντιεπιληπτικά (ψυχωτική συμπτωματολογία και συγχυτικό παραλήρημα. Θεραπεία: μείωση δόσης)
d. βενζοδιαζεπίνες
13. Επείγουσες καταστάσεις συνδεόμενες με αλκοόλ
a. οξεία τοξίκωση ή αλκοολική μέθη
b. σύνδρομο στέρησης
c. εγκεφαλοπάθεια Wernicke
d. Σύνδρομο Korsakoff
14. Επείγουσες καταστάσεις συνδεόμενες με οπιοειδή
a. τοξίκωση
b. στέρηση
15. Σύνδρομα:
a. Ψυχοκινητική διέγερση
b. Αυτοκτονικότητα
c. Ντελίριο
d. Διαταραχές συνείδησης
e. Εμβροντησία
Νόσος Alzheimer
Διάγνωση DSM IV:
1. Αμνησία (ικανότητα μάθησης νέων πληροφοριών ή ανάκληση μαθημένων) και τουλάχιστον 1 από:
a. Αφασία (διαταραχή λόγου)
b. Απραξία (ανικανότητα εκτέλεσης κινητικών δραστηριοτήτων με άθικτη κινητική λειτουργία)
c. Αγνωσία (ανικανότητα ταυτοποίησης αντικειμένων με άθικτη αισθητηριακή αντίληψη)
d. Διαταραχή εκτελεστικής λειτουργίας (ανικανότητα εκτέλεσης σύνθετων λειτουργιών)
2. Τα παραπάνω επηρεάζουν σημαντικά την κοινωνική και επαγγελματική λειτουργικότητα
3. Βαθμιαία έναρξη και συνεχής έκπτωση γνωσιακών λειτουργιών
4. Αποκλεισμός άλλων μορφών άνοιας.
5. Αποκλεισμός ντελίριου
6. Αποκλεισμός άλλων διαταραχών του άξονα Ι
Βάσει των κλινικών κριτηρίων τίθεται μόνο ως πιθανή. Οριστική διάγνωση τίθεται μόνο ιστοπαθολογικά.
Παράγοντες κινδύνου:
1. Αυξημένη ηλικία
2. Θήλεις
3. Συγγενείς 1ου βαθμού με τη νόσο (40% των περιπτώσεων έχει θετικό οικογενειακό ιστορικό)
4. Ιστορικό τραύματος κεφαλής
5. Σύνδρομο Down
Πιθανοί προστατευτικοί παράγοντες: NSAIDs, οιστρογόνα μετά την εμμηνόπαυση, υψηλό μορφωτικό επίπεδο
Γενικά χαρακτηριστικά:
• Νευροεκφυλιστική νόσος
• 90% Σποραδική μορφή: Δε συνδέεται με προφανή γενετικό παράγοντα
• 10% Οικογενής μορφή: Οικογενής προδιάθεση σε περιπτώσεις πρώιμης (40-60) έναρξης
Απεικονιστικά ευρήματα:
• διάχυτη φλοιώδης ατροφία
• μεγέθυνση κοιλιών
• ελαττωμένος μεταβολισμός ακετυλοχολίνης
Ιστολογικά χαρακτηριστικά:
• Αμυλοειδείς πλάκες (ανευρίσκονται ωστόσο και σε ασθενείς με ν. Parkinson και σε φυσιολογικά άτομα):
- Πλάτος: 9-10mm
- Κέντρο: β-αμυλοειδές
- Περίβλημα: δυστροφικές και εκφυλιστικές νευρωνικές απολήξεις, αντιδραστική μικρογλοία και φαγοκύτταρα. Υπάρχουν επίσης μεγάλες ποσότητες μετάλλου (πιθανολογείται η τοξικότητα αλουμινίου)
• Νευροϊνιδικοί σχηματισμοί στους μέσους και μεγάλους νευρώνες του νεόφλοιου
• Ατροφία εγκεφάλου, με απώλεια νευρώνων, κυρίως μεγάλων πυραμιδικών, στον ιππόκαμπο και το νεόφλοιο
• Διάχυτη εκφύλιση χολινεργικού προβλητικού νευρομεταβιβαστικού συστήματος.
• Ελάττωση νευρώνων νορεπινεφρίνης στον υπομέλανα τόπο
Συμπτώματα:
Α. Γνωσιακά ελλείμματα
1. ΑΜΝΗΣΙΑ (αρχικά παραβλάπτεται η πρόσφατη και στη συνέχεια απώτερη, ενώ παρατηρείται συχνά μυθοπλασία)
► Μνήμη γεγονότων (ιππόκαμπος)
ξεχνά αντικείμενα, θέματα συζήτησης, ραντεβού. Επαναλαμβάνει ερωτήσεις και εξιστορήσεις.
► Σημασιολογική μνήμη Αφορά έννοιες, σύμβολα, αλλά όχι συμβάντα. Είναι η μνήμη της αφηρημένης σκέψης (πρόσθιος αριστερός κροταφικός λοβός) παραβλάπτεται αργότερα
► Ενεργός μνήμη (προμετωπιαίος + οπίσθιος κροταφοβρεγματικός φλοιός) παραβλάπτεται τελευταία
2. ΑΦΑΣΙΑ: αδυναμία κατανόησης του λόγου και διαταραχές λόγου: Δυσκολία ανεύρεσης λέξεων, δυσνόητος λόγος
3. ΑΠΡΑΞΙΑ και Διαταραχή εκτελεστικής λειτουργίας (ανικανότητα εκτέλεσης σύνθετων λειτουργιών): Αδυναμία χειρισμού αντικειμένων, ένδυσης και οργάνωσης πολύπλοκων στοχοκατευθυνόμενων αλληλουχιών κινήσεων
4. ΑΓΝΩΣΙΑ: Διαταραχές οπτικοχωρικής αντίληψης, δυσκολία αναγνώρισης προσώπων, αντικειμένων και τοποθεσιών
Θεραπεία:
• Αναστολείς χολινεστεράσης στα αρχικά στάδια για ενίσχυση της χολινεργικής μεταβίβασης
• Ανταγωνιστής υποδοχέων NMDA (Μεμαντίνη) σε πιο προχωρημένα στάδια.
Β. Νευροψυχιατρικά συμπτώματα (90%),
1. Αλλαγές στην προσωπικότητα:
Μικρές αλλαγές στην προσωπικότητα παρατηρούνται στη νόσο Alzheimer, ως πρώιμη κλινική εκδήλωση. Οι ασθενείς παρουσιάζουν μειωμένη ενεργητικότητα, αδιαφορία, ευερεθιστότητα και μερικές φορές κοινωνική απόσυρση.
Απάθεια
Συχνότητα 50%. Πρώιμα-ενδιάμεσα στάδια
Ορισμός: Απουσία στοχοκατευθυνόμενης…
• συμπεριφοράς (αναγκαία η παρουσία τρίτων για την ολοκλήρωση δραστηριότητας)
• νοητικής διεργασίας (μειωμένο ενδιαφέρον για ολοκλήρωση δραστηριότητας)
Αιτιοπαθογένεια: Βλάβες στο μετωπιαίο λοβό
Κλινική εικόνα:
• απουσία ενδιαφέροντος για οικογένεια, φίλους, ασχολίες
• περιορισμός αυθορμητισμού
• μειωμένη συμμετοχή σε καθημερινές δραστηριότητες
• έκπτωση λειτουργικότητας στους τομείς σίτισης, ένδυσης, καθαριότητας, πλυσίματος, περίπατο, μετακίνηση
Επιπτώσεις:
Μεγαλύτερη παραμέληση του εαυτού
Διαφοροδιάγνωση από κατάθλιψη – ψευδοάνοια: όχι έκδηλα καταθλιπτικό συναίσθημα, καμία ανταπόκριση στα αντικαταθλιπτικά
Ψυχοκινητική ανησυχία (να μη συγχέεται και να διαφοροδιαγιγνώσκεται από ντελίριο)
• Συχνότητα 30-70% στα πλαίσια ψύχωσης ή ως μοναδικό σύμπτωμα
• Αιτιοπαθογένεια: ↓ μεταβολισμού στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς
• Κλινική εικόνα: διαταραχές εκτελεστικής λειτουργίας με μεγάλη έκπτωση λειτουργικότητας
2. Ψύχωση
Συχνότητα: 30-40%, εμφανίζεται συχνότερα στα μεσαία στάδια της νόσου
19% παραληρητικές ιδέες, 14% ψευδαισθήσεις. Να μη συγχέονται με παραγνωρίσεις λόγω αγνωσίας.
Αιτιοπαθογένεια: ↓ μεταβολισμού κυρίως στους μετωπιαίους και κροταφικούς λοβούς.
Παραληρητικές ιδέες που διαφοροποιούνται από αυτές της σχιζοφρένειας:
12 % τον κλέβουν
4%ξένοι ζουν στο σπίτι
4% η οικογένεια θα τον εγκαταλείψει
2% απιστία συζύγου
1% σύνδρομο σωσία
Μπορεί και να μην παρατηρούνται σε καθημερινή βάση
Διαφοροδιάγνωση: άλλες ψυχωτικής, φαρμακευτικής ή οργανικής αιτιολογίας ψυχωτικές διαταραχές.
Θεραπεία:
• Συμπεριφορικοί χειρισμοί
• Νεότερα αντιψυχωτικά σε χαμηλή δόση
3. Κατάθλιψη
Συχνότητα: 20-25% (επιπολασμός 30-50%). Η συχνότερη συναισθηματική διαταραχή στην 3η ηλικία.
Κλινική εικόνα: καταθλιπτικό συναίσθημα, ανηδονία, ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση
Θεραπεία: Σερτραλίνη (50-100mg/d), Σιταλοπράμη (20-40mg/d)
4. επιληπτικές κρίσεις
Συχνότητα: 10%
Διαφορική διάγνωση
1. Παθήσεις ΚΝΣ με προοδευτική γνωσιακή έκπτωση
• ΑΕΕ
• Ν. Parkinson
• N. Huntington
• Υποσκληρίδιο αιμάτωμα
• Υδροκέφαλος φυσιολογικής τάσης
• Εγκεφαλικοί όγκοι
2. Συστηματικές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν άνοια
• Υποθυρεοειδισμός
• Ένδεια B12, φυλλικού, νιασίνης, θειαμίνης, Υπερασβεστιαιμία
• Νευροσύφιλη, HIV
3. Ντελίριο
4. Ψευδοάνοια
5. Αλκοολική άνοια (ΟΝΠ: δεν ανευρίσκονται πρωτεΐνες τ)
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)