Κατάθλιψη των ηλικιωμένων

Επιδημιολογία:

•είναι η συχνότερη συναισθηματική διαταραχή στην 3η ηλικία

• από αυτούς που διαγιγνώσκονται με κατάθλιψη, μόνο το 25% λαμβάνει αντικαταθλιπτική αγωγή

 

Αιτιοπαθογένεια

Οργανική: Δυσλειτουργία επικοινωνίας ανάμεσα στο μετωπιαίο λοβό και τα βασικά γάγγλια, που συνεπάγεται δυσλειτουργία στις εκτελεστικές ικανότητες.

Ενδείξεις:

a. μορφολογικές αλλοιώσεις του εγκεφάλου: περικοιλιακή ατροφία, μικροϊσχαιμικές αλλοιώσεις.

b. γνωσιακά ελλείμματα και ψευδοανοϊκή συμπτωματολογία

3. Ψυχοπιεστικά γεγονότα:

γεγονότα ζωής (θάνατος συζύγου, οξεία εμφάνιση παθολογικών προβλημάτων ή ασθένειας, απειλή για την υγεία προσφιλούς πρόσωπου, σοβαρά οικονομικά προβλήματα, κακές ενδοοικογενειακές σχέσεις, απώλεια σημαντικού προσώπου)

χρόνιες ψυχοπιεστικές καταστάσεις( έκπτωση γνωσιακών λειτουργιών, αισθητηριακά προβλήματα, φροντίδα χρονίως πάσχοντος, χρόνια προβλήματα υγείας, κοινωνική έκπτωση, (κατάγματα, νεοπλάσματα, ΑΕΕ, ΧΑΠ κλπ) φτώχεια, 

επιβαρυμένες καθημερινές δραστηριότητες

4. Δευτερογενής κατάθλιψη:

a. από παθήσεις, με καταθλιπτικά συμπτώματα στην κλινική τους εικόνα: θυρεοειδοπάθειες, ν. Alzheimer, Parkinson, Ca παγκρέατος, κλπ

b.από φάρμακα: αντιυπερτασικά, ΜΣΑΦ, Cox-2 αναστολείς, οπιοειδή, αντιπαρκινσονικά και αντιψυχωτικά κ.α.

 

Συχνότερες μορφές κατάθλιψης

• Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο

• Υποτροπιάζουσα κατάθλιψη

• Δυσθυμία

• Αντίδραση προσαρμογής με καταθλιπτικά στοιχεία

• Αγχώδης κατάθλιψη

 

Κλινική εικόνα

παρουσιάζει συνήθως άτυπα χαρακτηριστικά:

• διάχυτα σωματικά ενοχλήματα, χωρίς σαφή εντόπιση, συχνά υποδύονται αρθροπάθειες

• διαταραχές γνωσιακών λειτουργιών (ψευδοάνοια)

• διαταραχές ψυχοκινητικότητας και συμπεριφοράς

• αϋπνία ως μοναδικό σύμπτωμα

• έντονο άγχος

• σοβαρού βαθμού απάθεια

Προσοχή: Η σωματική συννοσηρότητα μπορεί να συγκαλύψει την καταθλιπτική συμπτωματολογία με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της διάγνωσης.

 

Διαφορική διάγνωση

• Οργανικές παθήσεις, που προκαλούν καταθλιπτικά συμπτώματα

• άνοια

 

Σχετικά με την ψευδοάνοια και την προδιάθεση για άνοια

• μερικοί υποστηρίζουν πως αποτελεί προκλινικό στάδιο της άνοιας

• άλλοι θεωρούν πως τα γνωσιακά ελλείμματα στην ψευδοάνοια προκαλούνται από την ίδια την κατάθλιψη και δεν προδιαθέτουν σε μόνιμη άνοια. Θα πρέπει ωστόσο να διαφοροδιαγιγνώσκεται από την ήπια γνωσιακή βλάβη (MCI), στην οποία υπάρχει ήπια διαταραχή μνήμης, μη συμβατή με την ηλικία και η οποία μεταπίπτει σε άνοια κατά 10 -15%

 

Πορεία και πρόγνωση

• Χρόνια και υποτροπιάζουσα πορεία

• Δυσμενής δείκτης για το γήρας

• Αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας

• επιπλέκει και επιδεινώνει την πορεία καρδιαγγειακών (πιθανώς μέσω διαταραχών του Αυτόνομου Νευρικού Συστήματος) και λοιπών οργανικών νοσημάτων των ηλικιωμένων, με συνέπεια:

o αυξημένη και ακατάλληλη χρήση υπηρεσιών υγείας

o μεγαλύτερη διάρκεια νοσηλείας

o κακή συμμόρφωση

o κακή ποιότητα ζωής

o μεγαλύτερο κόστος υπηρεσιών υγείας

 

 

 

Πρόληψη

• άτομα με πρόσφατης έναρξης σωματική νόσο

• άτομα με χρόνια νοσήματα που προκαλούν σωματική αναπηρία

• πρόσφατο πένθος

• απομονωμένα κοινωνικά άτομα

• χρόνια προβλήματα αϋπνίας

 

Θεραπεία: 

Προτιμώνται οι SSRIs: Σιταλοπράμη, Σερτραλίνη αλλά όχι παροξετίνη, λόγω της αντιχολινεργικής της ιδιότητας. Στους ηλικιωμένους εμφανίζονται πολύ σπάνια παρενέργειες από το γαστρεντερικό. Μπορεί ωστόσο να εμφανιστεί:

• αϋπνία

• ανησυχία

• υπονατριαιμία

 

Πρέπει πάντα να λαμβάνονται υπόψιν η φαρμακοκινητική, οι αλληλεπιδράσεις, η συννοσηρότητα, η ανοχή και ασφάλεια, η συμμόρφωση και το φαρμακευτικό ιστορικό.