Τί είναι η Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

 Είτε ιδεοληψίες είτε καταναγκασμοί, που κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της διαταραχής, το άτομο τα έχει αναγνωρίσει ως παράλογα και υπερβολικά.

Προκαλούν έκδηλη ενόχληση, απαιτούν περισσότερο από μια ώρα την ημέρα και επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργικότητα του ατόμου.

 Η διαταραχή δεν πρέπει να οφείλεται στις άμεσες φυσιολογικές δράσεις μιας ουσίας ούτε σε γενική σωματική κατάσταση.

 

Τί είναι όμως Ιδεοληψίες;

Ιδεοληψίες είναι επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, παρορμήσεις και εικόνες,

οι οποίες βιώνονται κάποιες φορές κατά τη διάρκεια της διαταραχής ως παρείσακτες, ανεπιθύμητες, απαράδεκτες ή παράλογες, βασανιστικές και απρόσφορες και προκαλούν έντονο άγχος και ενόχληση.

Δεν αποτελούν μόνο απλές υπερβολικές ανησυχίες για πραγματικά προβλήματα.

Το άτομο αναγνωρίζει ότι είναι προϊόν του δικού του νου και προσπαθεί να τις αγνοήσει ή να τις καταστείλει ή να τις εξουδετερώσει με άλλες σκέψεις ή πράξεις

 

Τί είναι όμως Καταναγκασμοί;

Καταναγκασμοί είναι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή νοερές πράξεις, τις οποίες το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να εκτελέσει, σαν απάντηση μιας ιδεοληψίας ή σύμφωνα με αυστηρούς κανόνες. Αποβλέπουν στην αποτροπή ή μείωση της ενόχλησης, ή στην αποτροπή κάποιου απευκταίου γεγονότος ή κατάστασης, είναι όμως παράλογες και υπερβολικές.

 

Επιπρόσθετα κλινικά χαρακτηριστικά της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής:

• Ο ασθενής αρχικά προσπαθεί να αντισταθεί, αλλά με την πάροδο της νόσου σχεδόν παραδίδεται

• Μερικοί εμφανίζουν τα συμπτώματα σε συγκεκριμένο περιβάλλον (30% μόνο στο σπίτι τους)

• <5%, κυρίως άνδρες εμφανίζουν ψυχαναγκαστική βραδύτητα δηλαδή κάνουν τα πάντα βασανιστικά αργά

• Στο 25% υπάρχουν μόνο ψυχαναγκασμοί ή σπανιότερα μόνο ιδεοληψίες

 

Ποια είναι τα Πυρηνικά χαρακτηριστικά της ιδεοψυχαναγκαστικής σκέψης;

• Παθολογική εκτίμηση του κινδύνου

• Παθολογική αμφιβολία

• Αίσθημα του ημιτελούς

(Μαγική σκέψη, σύντηξη σκέψης – πράξης)

 

Ποιές είναι οι συχνότερες ιδεοληψίες;

1. Μόλυνσης

2. Ελέγχου

3. Ταξινόμησης

4. Βιαιότητας

5. Κοινωνικά απαράδεκτης συμπεριφοράς

6. Παθολογικής αμφιβολίας

Στο 60% υπάρχουν πολλαπλές ιδεοληψίες και ψυχαναγκασμοί

 

 

Επιδημιολογία:

• Δια βίου επιπολασμός: 2,5%

• Ηλικία:

o έναρξη στα 21 – 25.

o Μερικά αγόρια και σπανιότερα κορίτσια, εμφανίζουν συμπτώματα πριν τα 10, με τελετουργίες συμμετρίας, ενώ αργότερα μπορεί να προστεθούν ιδεοληψίες.

• Φύλο: γυναίκες / άνδρες: 1:1 (ελαφρά υπερίσχυση γυναικών)

 

Πορεία: Έναρξη σε μερικά αγόρια και σπανιότερα κορίτσια με συμπτώματα πριν τα 10, με τελετουργίες συμμετρίας, ενώ αργότερα μπορεί να προστεθούν ιδεοληψίες. Στο 50% των ενηλίκων έναρξη μετά από ψυχοπιεστικό συμβάν. Έναρξη επίσης ή επιδείνωση κατά την κύηση. Οι άλλοι μισοί εν αιθρία. Πορεία χρόνια με διακυμάνσεις ή με εξάρσεις και υφέσεις.

 

Ποιοί είναι οι θετικοί προγνωστικοί δείκτες μιας ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής;

1. Έναρξη σε μεγαλύτερη ηλικία

2. Εντοπίζεται εκλυτικός παράγοντας

3. Ήπια συμπτωματολογία

4. Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα παράδοξες ιδέες

5. Δεν υπάρχουν νοσηλείες στο ιστορικό

6. Μη ύπαρξη διαταραχής προσωπικότητας

7. Αρνητικό οικογενειακό ιστορικό

8. Πορεία με εξάρσεις και υφέσεις

 

Αιτιοπαθογένεια:

1. Κληρονομικότητα:

b. Οικογενειακές μελέτες:

i. 3-5 φορές συχνότερη σε συγγενείς ατόμων με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

ii. Συγγενείς ατόμων με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή εμφανίζουν συχνότερα Διαταραχή γενικευμένου άγχους, σύνδρομο Tourette, δυσμορφοφοβία, υποχονδρίαση, διαταραχές πρόσληψης τροφής και συνήθειες όπως ονυχοφαγία.

c.Σε Μελέτες διδύμων  τα μονοζυγωτικά υπερισχύουν. 

2. Περιβάλλον:

a. ψυχοπιεστικά γεγονότα: προηγούνται στο μισό των περιπτώσεων

b. κύηση: Στο 1/3 των γυναικών ξεκινούν τα συμπτώματα κατά την κύηση, η οποία και τα επιδεινώνει.

3. Νευροβιολογικοί παράγοντες:

  Σεροτονινεργική δυσλειτουργία. Ενδείξεις: αποτελεσματικότητα σεροτονινεργικών φαρμάκων, έναντι φαρμάκων που δρουν σε άλλα νευρομεταβιβαστικά συστήματα.

 

 Ποιες είναι οι παθήσεις που συνοδεύουν συχνότερα την Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή;

1. Κατάθλιψη 70%

2. Άλλες αγχώδεις διαταραχές (κυρίως κοινωνική φοβία)

3. Διαταραχές προσωπικότητας: συνυπάρχουν στο 50%, αλλά μόνο 10 – 25% έχουν ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή προσωπικότητας

4. Διαταραχές σχετιζόμενες με το αλκοόλ

 

Αν δεν είναι Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή τότε τί θα μπορούσε να είναι;

Α. Διαταραχές ιδεοψυχαναγκαστικού φάσματος

1. Νόσος Tourette (50% έχουν συμπτώματα Ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής)

2. Διαταραχή ελέγχου των παρορμήσεων

a. παθολογική χαρτοπαιξία

b. διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή

c. κλεπτομανία

d. πυρομανία

e. τριχοτιλλομανία

3. Διαταραχές πρόσληψης τροφής

4. Δυσμορφοφοβία

5. Υποχονδρίαση

6. Αποπροσωποποίηση

7. Παθολογική ζηλοτυπία

8. Διαταραχές σεξουαλικής προτίμησης

Β. Οργανικές διαταραχές με ιδεοψυχαναγκαστική συμπτωματολογία:

χορεία Sydeham, επιληψία κροταφικού λοβού, εγκεφαλίτιδες, ουσίες (αμφεταμίνες), νόσος Pick

Γ. Σχιζοφρένεια (το 15% εμφανίζουν συμπτώματα Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή)

Δ. Αγχώδεις διαταραχές