Παραληρητική διαταραχή

Τί είναι παραληρητική διαταραχή;

Αποτελεί μία ψυχική διαταραχή της οποίας μοναδική προεξέχουσα εκδήλωση είναι μια και μόνο αλλόκοτη παραληρητική ιδέα, που είναι σταθερή και ακλόνητη .Είναι λίγο πιο συχνή στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Ο επιπολασμός είναι 0,3-0,8% και η επίπτωση 26-30/100.000. Η μέση ηλικία έναρξης είναι από τα 37 έως τα 47 (μέση ηλικία), αλλά μπορεί να συμβεί σε κάθε ηλικία μετά τα 18 έτη. Να σημειωθεί πως η παραληρητική διαταραχή δεν αποτελεί υπότυπο, ούτε πρόδρομο στάδιο της σχιζοφρένειας. Στην παραληρητική διαταραχή (παράνοια), το βασικό κλινικό χαρακτηριστικό της νόσου είναι παραληρητικές ιδέες, οι οποίες χρονολογούνται επί μακρού. Η παραληρητική ιδέα είναι μία ή περισσότερες, συναφείς, όμως, μεταξύ τους. Στις μισές περίπου περιπτώσεις οι παραληρητικές ιδέες διαρκούν για όλη τη ζωή του ατόμου. Οι παραληρητικές ιδέες είανι καλά οργανωμένες και δεν είναι αλλόκοτες, διαρκούν τουλάχιστον 1 μήνα και συχνά ο εξεταστής αναρωτιέται για το εαν ο ασθενής λέει αλήθεια. Πιο συχνά οι παραληρητικές ιδέες είναι διωκτικού (δηλητηρίασης, παρακολούθησης, σεξουαλικής υφής) περιεχομένου, συχνά επίσης είναι ζηλοτυπικού, ερωτομανιακού, μεγαλομανιακού (ειδικές ικανότητες) και σωματικού χαρακτήρα (σωματικό ελάττωμα ή νόσο) Δεν υπάρχει έντονη διαταραχή στη λειτουργικότητα και τη συμπεριφορά. Όταν παρουσιάζεται διαταραχή της συμπεριφοράς, αυτό σχετίζεται πάντα με την παραληρητική ιδέα, η οποία δεν ανταποκρίνεται φυσικά σε κριτικά αντεπιχειρήματα. Συχνά ο ασθενής είναι αποκρυπτικός όταν ερωτάται. Όταν αμφισβητείται γίνεται επιθετικός και εκνευρίζεται. Η παραληρηική ιδέα οδηγεί σε συμπεριφορά διαφορετική από τη συνηθισμένη του ατόμου και του δημιουργεί προβλήματα στην καθημερινότητα. Συχνότερα πάντως οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση λόγω του ότι οι ασθενείς είναι υπερευαίσθητοι και σε υπερεγρήγορση. Από την άλλη, οι υψηλού επιπέδου ικανότητές τους δεν αμφισβητούνται.

Οι ασθενείς σπάνια καταφεύγουν σε θεραπεία με τη θέληση τους, συνήθως προσάγονται από τρομαγμένους συγγενείς. Η δημιουργία επαφής είναι δύσκολη, αφού το άτομο είναι εχθρικός επειδή φοβάται. Μια επιτυχής ψυχοθεραπεία μπορεί να επιτρέψει στον ασθενή να προσαρμοστεί καλύτερα στην κοινωνία παρά τις επίμονες παραληρητικές του ιδέες. Η νοσηλεία κρίνεται απαραίτητα εάν ο ασθενής έχει αυτοκαταστροφικές ή ετεροκαταστροφικές ενορμήσεις, αν εμφανίζει ακραία λειτουργική έκπτωση ή αν χρήζει ενδελεχούς ιατρικού ελέγχου. Η φαρμακοθεραπεία με αντιψυχωσικά είναι σχεδόν πάντα απαραίτητη.