Σε ποιες διαταραχές μπορούμε να παρατηρήσουμε ψυχαναγκαστικά συμπτώματα;

Η Ομάδα των διαταραχών που περιλαμβάνει ψυχαναγκαστικά συμπτώματα : 

Νόσος Tourette, 

Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων (διαλείπουσα εκρηκτική διαταραχή, κλεπτομανία, παθολογική χαρτοπαιξία, πυρομανία, τριχοτιλλομανία), 

Διαταραχές  πρόσληψης τροφής, 

Δυσμορφοφοβία, 

Υποχονδρίαση, 

Παθολογική ζηλοτυπία.

Ψυχαναγκαστικά συμπτώματα μπορούμε να παρατηρήσουμε επίσης στη σχιζοφρένεια , στη σχιζοσυναισθηματική διαταραχή , στην τοξίκωση από διεγερτικές ουσίες (κοκαίνη) αλλά και στις διάχυτες σναπτυξιακές διαταραχές.

Σε τι διαφέρει η σχιζοσυναισθηματική διαταραχή από την σχιζοφρένεια ;

                                                   

Πολλές φορές είναι δύσκολη. Το βασικό σημείο είναι πως ανάμεσα στα επεισόδια ο ασθενής δεν έχει την αποδιοργάνωση που χαρακτηρίζει τον σχιζοφρενή, το συναίσθημα δονείται (συχνά υπερβολικά…).                            Σύμφωνα με τα διαγνωστικά κριτήρια πρέπει κάποτε στην πορεία της νόσου να υπήρχε ένα ψυχωτικό επεισόδιο 2 εβδομάδων και ένα επεισόδιο 1 μήνα με ταυτόχρονα κριτήρια σχιζοφρένειας και μανίας ή κατάθλιψης.                                                                   Η πρόγνωση είναι καλύτερη στη σχιζοσυναισθηματική σε σχέση με την σχιζοφρένεια.

Τί είναι το ντελίριο;

Το οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο ή ντελίριο σχετίζεται πάντα με κάποια σοβαρή σωματική ή εγκεφαλική διαταραχή (ΑΕΕ, επιληψία), πυρετό από λοιμώξεις όπως μηνιγγίτιδα, εγγεφαλίτιδες, πνευμονίες, ουρολοιμώξεις, δηλητηρίαση συχνότερα από φάρμακα όπως  αντιχολινεργικά, βενζοδιαζεπίνες, αντισταμινικά ή κάποια εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικές κρίσεις, συχνά μετά από χειρουργική επέμβαση, αφυδάτωση, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, απόσυρση από το αλκοόλ και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών. Οι συχνότερες αιτίες οξέος οργανικού ψυχοσυνδρόμου  είναι οι λοιμώξεις ,τα φάρμακα και οι χειρουργικές επεμβάσεις.   Από ντελίριο πάσχουν 10-15% όλων των νοσηλευομένων ασθενών, 20% των ασθενών με εγκαύματα, 30% των ασθενών σε ΜΕΘ και με AIDS. Η κλινικές εκδηλώσεις του ντελίριου αφορούν εικόνα ψυχωσικού επεισοδίου  και η αντιμετώπιση του σχετίζεται με την αντιμετώπιση του παθολογικού αιτίου που το προκάλεσε.

Ποιες είναι οι θεραπείες της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής;

Η Θεραπεία 1ης εκλογής αποτελούν  οι SSRIs, π.χ. φλουοξετίνη, παροξετίνη, φλουβοξαμίνη, σερτραλίνη. Είναι ίδια αποτελεσματικοί με χλωριμιπραμίνη (ANAFRANIL), δεν έχουν όμως τις αντιχολινεργικές ανεπιθύμητες ιδιότητες.

Απαιτούνται υψηλότερες δόσεις σε σύγκριση με την κατάθλιψη και διάρκεια θεραπείας τουλάχιστον 8-12 εβδομάδες. Επί αποτυχίας μπορεί να χορηγηθεί άλλος SSRIs.                                                                                                                                               Η ανταπόκριση, γενικά, είναι μέτρια, 40-60% βελτιώνεται κατά 30-60% με φάρμακο 1ης επιλογής.                                                                                                                              Επί μερικής ανταπόκρισης μπορεί να χρησιμοποιηθεί άλλος αναστολέας σεροτονίνης (χλωριμιπραμίνη ή άλλο SSRI) ή συνδυασμός τους.                                                                                                                                                        Επί αποτυχίας συνιστάται συνδυασμός με λίθιο (αν συνυπάρχει κατάθλιψη) ή νευροληπτικό / άτυπο αντιψυχωσικό (αν συνυπάρχουν τικ ή αν είναι ανθεκτική μορφή).                                                                                                                                                                                        Σε αυτοκτονική διάθεση ή μειζωνα κατάθλιψη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ηλεκτροσπασμοθεραπεία ενώ σε βαριά, ανθεκτικά περιστατικά μπορεί να βοηθήσει η ψυχοχειρουργική (από τις ελάχιστες ενδείξεις) (διατομή με ακτίνες γ (μονήρη έλικα) και με εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση) σε ειδικά  κέντρα (ασθενείς με αυτοκτονικότητα, σημαντική αναπηρία από τη νόσο, που έχουν δοκιμάσει 2 διαφορετικούς   αναστολείς  σεροτονίνης, 3 φαρμακευτικούς συνδυασμούς και θεραπεία συμπεριφοράς.                                                                                                                                                        

Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία, επιφέρει βελτίωση 30-50% στο 75%. Η ανταπόκριση παρόμοια με  της φαρμακευτικής αγωγής. Η τεχνική βασίζεται στην in vivo έκθεση του ασθενούς στις ιδεοληψίες του μέσα στο γραφείο του θεραπευτή και στον εμποδισμό της ανταπόκρισης, δηλαδή των ψυχαναγκασμών. Γίνεται επίσης προσπάθεια να εκπαιδευτεί ο ασθενής να σταματά ή να αγνοεί τις ιδεοληψίες, να εξοικειωθεί με αυτές και να τις αποδεχθεί ως μη επικίνδυνες. Επιτυχία μεγαλύτερη στους ψυχαναγκασμούς παρά τις ιδεοληψίες. Η γνωσιακή θεραπεία έχει αναπτύξει ειδικά προγράμματα για αντιμετώπιση των ιδεοληψιών, που χρησιμοποιούνται με καλύτερα αποτελέσματα. Η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία εφαρμόζεται με αβέβαια αποτελέσματα. Συχνά, η ψυχοθεραπεία και η  φαρμακευτική αγωγή συνδυάζονται, αλλά σπάνια οδηγούν σε πλήρη ύφεση.

Εναλλακτικές θεραπείες ή αντικαταθλιπτικά; Πόσο επικίνδυνες είναι;

Το φυτό St John wort είναι φυτό του γένους Υπερικόν. Ήταν γνωστό ως υπερικό στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ στη νεότερη Ελλάδα είναι γνωστό ως  βάλσαμο, βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, ενώ στην ξένη βιβλιογραφία αναφέρεται ως St. John's wort. 

Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο. Στις ΗΠΑ, μετά από ένα πρόγραμμα του ABC News τον Ιούνιο του 1997, το υπερικό έγινε το πιο δημοφιλές φυτό, το εναλλακτικό «πρόζακ» (Ladose), για την ήπια κατάθλιψη.

Όσοι το χρησιμοποιούν θα πρέπει να το σταματήσουν, αν λαμβάνουν φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν τις εξής δραστικές ουσίες: ινδιναβίρη (crivixan), κυκλοσπορίνη (cyclosporin), θεοφυλλίνη (choledyl, theo-dur, uniphyllin, aberten), διγιτοξίνη (digoxin, lanoxin), panwarfin, και αντισυλληπτικά. Επίσης, επειδή επηρεάζει νευροδιαβιβαστές αλληλεπιδρά με διάφορα ψυχοτρόπα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντικαταθλιπτικών και αυξάνουν τις πιθανότητες ανάπτυξης σεροτονινεργικού συνδρόμου το οποίο μπορει να είναι επικίνδυνο για τη ζωή.

Αντικαταθλιπτικά στην κατηγορία των Εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης Σεροτονίνης και Νοραδρεναλίνης (SSNRI). Ποια είναι;

• Βενλαφαξίνη (Efexor, Melocin, Velept )  

Δοσολογίες από 75 έως 300mg/day.

Παρενέργειες: υπνηλία, καταστολή (ειδικά τις πρώτες ημέρες), υπέρταση ( σε δοσολογίες πά

νω από 300mg/day)

• Ντουλοξετίνη (Cymbalta) 

Δοσολογίες από 60 έως 120 mg/day (χωρίς σημαντική υπερτασιογόνο δράση)

Παρενέργειες: ναυτία, διάρροια, κεφαλαλγία, αϋπνία ή υπνηλία, καταστολή, ξηροστομία

! ΠΡΟΣΟΧΗ στη λήψη του φυτού St John wort ως έκχυμα !(Το βάλσαμο είναι φυτό του γένους Υπερικόν. Ήταν γνωστό ως υπερικό στην Αρχαία Ελλάδα, ενώ στη νεότερη Ελλάδα είναι γνωστό ως βαλσαμόχορτο ή σπαθόχορτο, ενώ στην ξένη βιβλιογραφία αναφέρεται ως St. John's wort. Η ταυτόχρονη λήψη του με το Cymbalta αυξάνει τις πιθανότητες σεροτονινεργικού συνδρόμου!)

Ποια αντικαταθλιπτικά ανήκουν στην κατηγορία των Εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης Σεροτονίνης (SSRIs) και ποιες παρενέργειες μπορεί να προκαλέσουν;

• S-σιταλοπράμη (o πιο επιλεκτικός όλων των SSRIs) (Cipralex) 10-20 mg/d,

• Σιταλοπράμη (Seropram) 20-80 mg/d,

• Παροξετίνη (Seroxat) 20-60 mg/d,

• Φλουοξετίνη (Ladose) 20-80 mg/d,

• Σερτραλίνη (Zoloft) 50-200 mg/d,

• Φλουβοξαμίνη (Dumyrox) δόσεις από100-300mg/d

Παρενέργειες: 

αρχικό άγχος, γαστρική δυσφορία, κεφαλαλγία και δοσοεξαρτώμενη σεξουαλική δυσλειτουργία

Ποιες νοσολογικές οντότητες μπορούν να προκαλέσουν βίαιη συμπεριφορά στους ασθενείς ;

 

a. Ψυχογενή αίτια όπως σχιζοφρένεια παρανοειδούς ή κατατονικού τύπου, παραληρητική διαταραχή, βραχεία αντιδραστική ψύχωση, μανία ιδιαίτερα με ψυχωτικά στοιχεία, κατάθλιψη με ψυχωτικά στοιχεία, επιλόχεια κατάθλιψη: αφορούν το 30-50% των περιπτώσεων. 

Κυρίως συμπτωματολογία με :

• Ιδέες ελέγχου του νου ή του σώματος, ιδέες παθητικής επίδρασης

• Συναισθήματα που σχετίζονται με βία, όπως θυμός, καχυποψία, ευερεθιστότητα, εχθρότητα

• Ακουστικές ψευδαισθήσεις σε τρίτο πρόσωπο υβριστικές, επικριτικές κ.τ.λ.

• Συγκεκριμένες απειλές που εκτοξεύει ο ασθενής

b. Οργανικά αίτια όπως εγκεφαλικά σύνδρομα (όγκοι, τραύματα, επιληψία, έμφρακτο, σκλήρυνση κατά πλάκας, άνοια γενικευμένη ή μετωπιαία, ντελίριο), συστηματικές διαταραχές (πορφυρία, υπογλυκαιμία, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, ουραιμία, ηπατική εγκεφαλοπάθεια, υποξία), ενδοκρινικές δυσλειτουργίες (θυρεοειδοπάθεια, νόσο Cushing και νόσο Addison), λοιμώξεις, δηλητηριάσεις, ανεπάρκεια βιταμινών.

c. Τοξίκωση από αλκοόλ και διεγερτικά, κατάχρηση αναβολικών στεροειδών

d. Διαταραχές προσωπικότητας (αντικοινωνική, παρανοειδής, μεθοριακή)

e. Νοητική υστέρηση

Ποιες μεταβολές του ύπνου παρουσιάζονται ανάλογα με την ηλικία

Μεταβολές σε βασικές παραμέτρους του ύπνου συντελούνται από τη γέννηση μέχρι την ώριμη ηλικία, αν και ατομικές διαφορές παρατηρούνται σε όλες τις ηλικίες. Μεταβολές με ιδιαίτερη κλινική σημασία είναι οι ακόλουθες:

Ο συνολικός χρόνος ύπνου μειώνεται με την ηλικία. Οι μέσες ημερήσιες τιμές είναι οι εξής: νεογέννητα 16 έως 18 ώρες· μικρά παιδιά 10 ώρες· έφηβοι 8 ώρες· ενήλικες 7,5 ώρες, με τάση μείωσης στα ηλικιωμένα άτομα.

Ο NREM ύπνος εμφανίζει μία συνολική μείωση στη διάρκεια της ζωής. Ο SWS είναι ιδιαίτερα σημαντικός στα μικρά παιδιά, τα οποία κοιμούνται πολύ βαθιά. Η ελάττωσή του αρχίζει στην πρώιμη εφηβική ηλικία και συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής.

Το ποσοστό του REM ύπνου ελαττώνεται από 50% ή περισσότερο του συνολικού χρόνου ύπνου στα νεογέννητα, στο 20 με 25% στην ηλικία των 2 ετών. Το ποσοστό αυτό παραμένει περίπου σταθερό κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης ζωής του ατόμου. Το υψηλό ποσοστό REM ύπνου στην πολύ πρώιμη περίοδο της ζωής υποδηλώνει τον ρόλο του REM ύπνου στην ωρίμαση του εγκεφάλου.

Οι κύκλοι NREM-REM ύπνου διαδέχονται ο ένας τον άλλον σε χρονικό διάστημα 50 έως 60 λεπτών στα βρέφη μέχρι την εφηβεία, μετά την οποία το διάστημα αυτό αυξάνεται στα 90 έως 100 λεπτά, και διατηρείται αμετάβλητος για όλη την ενήλικη ζωή.

Η συνέχεια του ύπνου είναι μέγιστη κατά την πρώιμη παιδική ηλικία και ελάχιστη κατά τις ακραίες περιόδους της ζωής. Τα βρέφη αφυπνίζονται εύκολα όπως και οι ηλικιωμένοι, οι οποίοι επίσης ξυπνούν συχνότερα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η κατάτμηση του ύπνου από μικρής διάρκειας αφυπνίσεις χωρίς πραγματική εγρήγορση, περιγράφεται ως ιδιαίτερα συνήθης κατά την ώριμη ηλικία.

Οι κιρκαδιανοί ρυθμοί ύπνου - εγρήγορσης μεταβάλλονται σημαντικά κατά την πρώιμη ανάπτυξη. Νεογνά πλήρους κύησης εμφανίζουν κύκλους ύπνου - εγρήγορσης διάρκειας 3 έως 4 ωρών. Οι υπνικές περίοδοι μετατοπίζονται σε μεγάλο βαθμό προς τη νύκτα και η περίοδος εγρήγορσης προς την ημέρα έως την ηλικία των 12 μηνών, εκτός από τον αβαθή ημερήσιο ύπνο που σταδιακά ελαττώνεται και συνήθως έχει σταματήσει μέχρι την ηλικία των περίπου 3 ετών. Ωστόσο, σε όλη την υπόλοιπη διάρκεια της ζωής παραμένει μία φυσιολογική τάση για τον απογευματινό ύπνο.

Ποιες είναι οι συνέπειες της μακροχρόνιας χρήσης βενζοδιαζεπινών;

1.Σύνδρομο στέρησης με παραλήρημα  

Μπορεί να χρειαστούν επικουρικά για την αντιμετώπιση της διέγερσης και των αντιληπτικών διαταραχών χαμηλές δόσεις αντιψυχωτικού φαρμάκου.

2.Αμνησιακό σύνδρομο  

Η μακρά θεραπεία με βενζοδιαζεπίνες μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της προσοχής, της ψυχοκινητικής συνέργειας και ετοιμότητας, γνωσιακή έκπτωση με διαταραχές μνήμης και μείωση των ικανοτήτων του ατόμου να ανταποκρίνεται στις καθημερινές του δραστηριότητες. Οι παραπάνω επιδράσεις μπορεί να επηρεάζουν την εγρήγορση και να ενισχύονται από την παράλληλη  χρήση οινοπνεύματος. Περιγράφεται άνοια προκαλούμενη από βενζοδιαζεπίνες, για την αντιμετώπιση της οποίας δεν υπάρχει σαφής θεραπευτική προσέγγιση πλην της αποτοξίνωσης και της αποκατάστασης της ψυχοπαθολογίας εάν συνυπάρχει. Η αποτοξίνωση και η αποχή από το φάρμακο κατάχρησης μπορεί να οδηγήσει σε μερική η ολική αποκατάσταση.   

3.Υπολειμματική διαταραχή και όψιμης έναρξη ψυχωτική διαταραχή  

Ως μη ντοπαμινεργικό φάρμακο η πιθανότητα όψιμης εμφάνισης ψύχωσης είναι περιορισμένη .

4.Υπολειμματική συναισθηματική διαταραχή  

Μπορεί να είναι καταθλιπτικού τύπου και να αρχίζει: 

-είτε πριν 

-είτε κατά τη διάρκεια 

-είτε μετά τη χρήση 

-ή να είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιας χρήσης.

Σύνδρομο στέρησης από βενζοδιαζεπίνες . Υπάρχουν συμπτώματα ; Ποια είναι;

Τα συμπτώματα του στερητικού συνδρόμου από βενζοδιαζεπίνες χωρίζονται σε τέσσερις ομάδες :  

 Γνωστικά και συναισθηματικά 

 Διαταραχές του ύπνου 

 Σωματικά συμπτώματα και σημεία (από το αυτόνομο) και 

 Αντιληπτικές διαταραχές   

Η συμπτωματολογία αυτή κυμαίνεται από ήπια μέχρι έντονη και δυνητικά απειλητική για τη ζωή. Τα φάρμακα με βραχύ χρόνο ημιζωής μπορεί να προκαλέσουν στερητικό σύνδρομο ταχύτερης έναρξης και με περισσότερο σοβαρά συμπτώματα συγκριτικά με φάρμακα με μεγαλύτερο χρόνο ημιζωής.  

Οποιοσδήποτε έχει λάβει βενζοδιαζεπίνες για τουλάχιστον 2 εβδομάδες θα πρέπει να ακολουθεί πρόγραμμα σταδιακής διακοπής τους. Η μείωση της ημερήσιας δόσης δεν πρέπει να ξεπερνά το 10-25% εβδομαδιαίως και η ολοκλήρωση του προγράμματος μπορεί να διαρκέσει ένα μήνα.  

Σημεία ενδεικτικά μείζονος συμπτωματολογίας στέρησης  είναι οι σπασμοί grand mal, ψυχωτικά συμπτώματα, υπερπυρεξία και κώμα που μπορεί να καταλήξει στο θάνατο. Μπορεί να συνυπάρχουν άγχος, ανησυχία, δυσφορία, αισιοδοξία, ευερεθιστότητα, ιδεοληπτικός μηρυκασμός, παρανοειδής ιδεασμός, διαταραχές ύπνου, αϋπνία, καθώς και συμπτώματα από το αυτόνομο όπως ταχυκαρδία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, τρόμος, εφίδρωση, αντιληπτικές διαταραχές, αποπροσωποποίηση, αποπραγματοποίηση κλπ. 

Ποια συμπτώματα είναι ειδικά στους ηλικιωμένους με κατάθλιψη; Υπάρχει περίπτωση η απώλεια μνήμης στους ηλικιωμένους να είναι σύμπτωμα κατάθλιψης και όχι άνοιας;

Ποια συμπτώματα είναι ειδικά στους ηλικιωμένους με κατάθλιψη;

1.Εκλογίκευση των συμπτωμάτων

2.Συχνά χωρίς καταθλιπτικό συναίσθημα

3.Μείωση του ενδιαφέροντος για πράγματα και θέματα που παλαιότερα εκδήλωνε ενδιαφέρον

4.Αϋπνία

5.Άγχος

6.Φόβοι θανάτου

7.Διαταραχές συμπεριφοράς και ψυχοκινητικότητας με έντονη Σωματοποίηση ( εκδήλωση των παραπάνω ενοχλημάτων με σωματικό άλγος)

8.Κόπωση – Μειωμένη Ενεργητικότητα

9.Διάχυτα άλγη - Αρθραλγίες

10.Γαστρεντερικές ενοχλήσεις

11.Κεφαλαλγία – Ζάλη

Υπάρχει περίπτωση η απώλεια μνήμης στους ηλικιωμένους να είναι σύμπτωμα κατάθλιψης και όχι άνοιας;

Είναι ένα πολύ συχνό διαγνωστικό λάθος .

Πρόκειται για την λεγόμενη Ψευδοάνοια (Διαταραχές γνωστικών λειτουργιών που οφείλεται όμως στην κατάθλιψη και όχι σε άνοια).

Τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα είναι:

- Σαφής έναρξη – Ταχεία εξέλιξη

- Διαταραχή συγκέντρωσης

- Διαταραχή και παλαιάς μνήμης

- Έμφαση στην ανεπάρκεια (εύκολη παραίτηση στα τεστ - ‘Δεν Ξέρω’ )

- Καλός προσανατολισμός

- Μικρή διαταραχή σε Γλώσσα – Γραφή

Υπάρχουν απεικονιστικά ευρήματα στον εγκέφαλο των ασθενών με σχιζοφρένεια και εαν υπάρχουν ποια είναι αυτά;

 

Οι κυριότερες δομικές αλλοιώσεις στη σχιζοφρένεια είναι:

διάταση πλαγίων κοιλιών του εγκεφάλου, περίπου 25% κατά μέσο όρο το οποίο είνει μη ειδικό εύρημα για τη σχιζοφρένεια. 

Σμίκρυνση του όγκου σχηματισμών του κροταφικού λοβού, όπως του ιπποκάμπου.

Μικρή αλλά σημαντική μείωση συνολικού όγκου και βάρους του εγκεφάλου.

Οι δομικές αλλοιώσεις πιθανώς είναι αποτυπώματα γενετικής προδιάθεσης προς νόσηση, παρά της ίδιας της νόσου. Αυτό γιατί τα δομικά χαρακτηριστικά του εγκεφάλου μεταξύ ασθενών και υγειών αλληλεπικαλύπτονται, και τα παραπάνω δομικά χαρακτηριστικά παρατηρούνται σε συγγενείς ασθενών χωρίς ψυχωτική συμπτωματολογία. 

Το σταθερότερο ιστολογικό εύρημα, χωρίς να είναι ειδικό, είναι η νευροαναπτυξιακά ελεγχόμενη ανώμαλη μετανάστευση νευρικών κυττάρων στην επιπολής στιβάδα ΙΙ του ενδορρινικού φλοιού (μέρος της υπερμεσολόβιου έλικας, με φλοιϊκές οδούς, από και προς τον ιππόκαμπο).

Ποια είναι τα εξωπυραμιδικά συμπτώματα από χρήση κλασικών νευροληπτικών φαρμάκων;

1. Η Οξεία δυστονία είναι έντονος ακούσιος σπασμός των μυών τραχήλου, γλώσσας, προσώπου, οφθαλμικών βολβών ή κορμού. Μια τυπική οξεία δυστονική κρίση ξεκινά με κάρφωμα βλέμματος και βολβοστροφή, με τα μάτια να γυρίζουν προς τα πάνω, συνοδευόμενα από υπερέκταση του λαιμού και  άνοιγμα του στόματος. Άλλοτε αφορά τον κορμό και τα μέλη και οι πάσχοντες παίρνουν τρομακτικές στάσεις. Συνήθως συμβαίνει 20 ώρες, σπανιότερα 7 μέρες, μετά την έναρξη ή μεγάλη αύξησης δόσης κλασικού αντιψυχωσικού φαρμάκου. Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η νεαρή ηλικία, το αντρικό φύλο, η χρήση κοκαίνης και το ιστορικό οξείας δυστονίας.                                                                       Πρέπει να προλαμβάνεται καθώς διαταράσσει καίρια τη σχέση ασθενή-ψυχιάτρου.

2. Η Ακαθησία είναι η δυσάρεστη υποκειμενική αίσθηση πιεστικής ανάγκης για συνεχή κίνηση, η οποία συχνά συνοδεύεται από ψυχοκινητική ανησυχία και άγχος. Η έναρξή της επισυμβαίνει μερικές ημέρες ή εβδομάδες μετά την έναρξη λήψης νευροληπτικών. Συχνά εκλαμβάνεται ως αγχώδης εκδήλωση.

3.Ο  Παρκινσονισμός χαρακτηρίζεται από δυσκαμψία, τρόμο, βραδυκινησία, υπομιμία, σιελόρροια και χαρακτηριστική βάδιση και στάση σώματος λόγω  αποκλεισμού των υποδοχέων ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα. Παρουσιάζεται μερικές εβδομάδες (5-90 ημ) από την έναρξη των νευροληπτικών και είναι δοσοεξαρτώμενος. Η πιθανότητά του αυξάνεται με την ηλικία.                                                                        Αντιμετωπίζεται με μείωση νευροληπτικών και χορήγηση αντιχολινεργικών φαρμάκων. 

4. Όψιμη δυσκινησία

Δεν είναι τεκμηριωμένος ο μηχανισμός. Πιθανότατα, ο χρόνιος αποκλεισμός των υποδοχέων της ντοπαμίνης στα βασικά γάγγλια (ραβδωτό σώμα) από κλασικά νευροληπτικά (σπανιότερα στα άτυπα αντιψυχωτικά φάρμακα και στην μετοκλοπραμίδη-αντιεμετικό-) προκαλεί αντιρροπιστικά δημιουργία νέων υποδοχέων και ενεργοποίηση ανενεργών υποδοχέων. Προκαλεί σοβαρή νευρολογική διαταραχή, με χοριοειδείς και αθετοειδείς κινήσεις, περιστοματικές, προσώπου, γλώσσας, χειλέων. Επίσης, ανοιγόκλειμα βλεφάρων, αθετοειδείς κινήσεις άκρων, σφίξιμο χεριών, κάμψη αστραγάλων και ραιβόκρανο. Δεδομένου ανυπαρξίας θεραπείας, η πρόληψη είναι πολύ σημαντική, με χρησιμοποίηση της μικρότερης δυνατής δόσης νευροληπτικών. Ακόμη σημαντική είναι η μη διακοπτόμενη χρήση της αγωγής. Συνήθως το νευροληπτικό ελαττώνεται ή διακόπτεται και αντικαθίσταται από κλοζαπίνη ή κουετιαπίνη.

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση των ασθενών με παραληρητικές ιδέες από την πλευρά της οικογένειας ;

Κατανόηση της πίστης του ασθενή ως προς τις "παράλογες" ιδέες που μας αναφέρει , αλλά τονίζουμε ότι  εμείς δεν συμμεριζόμαστε την πίστη του .

"Τα φάρμακα που παίρνω, μπορεί να μου προκαλούν διαταραχές μνήμης;"

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν έκπτωση μνήμης είναι τα:

1.Αντιχολινεργικά, 

2.Αντιυπερτασικά (κλονιδίνη, ρεσερπίνη, β-αναστολείς κ.α.), 3.φάρμακα γαστρεντερικού (σιμετιδίνη, ρανιτιδίνη), 

4.Βενζοδιαζεπίνες, 

5.Αντιψυχωτικά, 

6.Τοξίνες ( τοξίκωση από μόλυβδο, υδράργυρο κ.α.).

Σε τί διαφέρουν οι παραισθήσεις από τις ψευδαισθήσεις; Πόσα είδη ψευδαισθήσεων υπάρχουν και σε ποιες διαταραχές τις συναντάμε; Εαν κάποιος έχει ακουστικές ψευδαισθήσεις αυτό είναι σύμπτωμα σχιζοφρένειας;

Οι παραισθήσεις αποτελούν στρεβλωμένα αντιληπτικά βιώματα επί υπαρκτών όμως, αντικειμένων αντίληψης. Ευοδώνονται από την συναισθηματική κατάσταση και τις εξωτερικές συνθήκες (κακός φωτισμός, θόρυβοι κ.λπ.).Είναι  συχνές σε όλους τους ανθρώπους (κυρίως οι οπτικές) εν είδει βραχέων επεισοδίων, ακολουθούμενων από αναγνώριση αντιληπτικής πλάνης. Όταν διαρκούν, χωρίς αναγνώριση αντιληπτικής πλάνης είναι παθολογικές (π.χ. άνοια, ημικρανία) και συνιστούν παραληρητικές παραγνωρίσεις. 

Οι Ψευδαισθήσεις αποτελούν αντιληπτικά βιώματα επί απουσίας αντικειμενικής πηγής εκπομπής ερεθισμάτων. Οι ασθενείς είναι βέβαιοι για την ύπαρξη τους, τα βιώματα δεν επηρεάζονται από κριτικά αντεπιχειρήματα ή αναιρετική εμπειρική μαρτυρία και οι ασθενείς βρίσκονται στο επίκεντρο του θεματικού περιεχομένου τους. Το ότι δεν επηρεάζονται από αντεπιχειρήματα τις διαφοροποιεί από τις ψευδο-ψευδαισθήσεις, σε ασθενείς με επιληψία κροταφικού τύπου ή φυσιολογικά άτομα σε συνθήκες πλήρους αισθητηριακής αποστέρησης. Διακρίνονται σε ακουστικές, οπτικές, οσφρητικές, απτικές, γευστικές κ κιναισθητικές. Οι Ακουστικές είναι οι πιο συχνές. Μπορεί να είναι Μη λεκτικές όπως βιώματα ήχων ή θορύβων και Λεκτικές όπως  λέξεις, φράσεις ή συνεχείς ομιλίες. Οι φωνές σε 2ο ή 3ο πρόσωπο, συχνά συνομιλούν μεταξύ τους γι’ αυτούς. Το περιεχόμενο τους μπορεί να είναι υβριστικό, απειλητικό ή επικριτικό,  ενώ σπανιότερα φιλικό, εξυψωτικό ή υποστηρικτικό. Συνήθως απαντάται σε σχιζοφρενικές διαταραχές  δίχως να αποκλείεται στη μείζωνα κατάθλιψη ή στη μανία, όπου το περιεχόμενο τους όμως είναι συνήθως εναρμονισμένο με τη διάθεση (επικριτικό στην 1η κ εξυψωτικό στη 2η).                                                                                                       Οι Οπτικές μπορεί να είναι  απλές ή στοιχειώδεις όπως σκιές, λάμψεις, χρώματα, φώτα ή σύνθετες μορφές ανθρώπων, νάνων (λιλιπούτειες, συχνές στο τρομώδες παραλήρημα), ζώων, εικόνων αγίων, δαιμονικών πνευμάτων. Ιδιαίτερα είδη αποτελούν η εαυτοσκοπία (βλέπει τον εαυτό- αναφερθήκαμε παλαιότερα σε αυτή), φωτογραφικές (στατικές ψευδαισθητικές εικόνες), σκηνικές ή κινηματογραφικές (μεταβολή εικόνων εν είδει σκηνικών επεισοδίων)                                                                                                                                                                                                       Οι οσφρητικές και οι γευστικές, μπορεί να απαντώνται και σε σχιζοφρενική διαταραχή και μείζωνα κατάθλιψη, συνηθέΣτερα όμως απαντώνται  σε επιληψία και οργανικό ψυχοσύνδρομο (Ντελίριο).                    Οι οσφρητικές αλλά και οι γευστικές μπορεί να είναι δυσοσμίες ή γεύσεις από υποτιθέμενα σάπια ή δηλητηριασμένα τρόφιμα, αποσυντιθέμενα σώματα άλλων ή του ίδιου, δηλητηριώδη αέρια στον αέρα.                                       

  Οι απτικές μπορεί να είναι αισθήματα νυγμών, τριβής, πίεσης ή κρούσεων στο δέρμα, αισθήματα ερπυστικών κινήσεων ζωυφίων σε αυτό, ιδιαίτερα συχνό σε χρόνια κατάχρηση κοκαΐνης.                                                                                                                                          Οι Κιναισθητικέςαποτελούν  βιώματα μεταβολής θέσης, μεγέθους, σχήματος ή λειτουργίας εσωτερικών οργάνων, απόφραξης, στένωσης, τρώσης, νέκρωσης, παρουσίας ξένων σωμάτων ή ηλεκτρικών εκκενώσεων στο εσωτερικό του σώματος.              Περιλαμβάνονται οι αιθουσαίες ψευδαισθήσεις (βιώματα περιστροφής, ανύψωσης, πτώσης σώματος) και                                                                 οι κιναισθητικές ψευδαισθήσεις με αίσθημα ακούσιας κίνησης μελών σώματος.                                                                                                                     Τόσο οι απτικές όσο  και οι κιναισθητικές είναι συχνές στις ψυχωτικές διαταραχές , πρωτογενείς ή δευτερογενείς.                                                                                

Τι είναι η εαυτοσκοπία;

Πρόκειται για οπτική ψευδαίσθηση (Διαταραχή της αντίληψης). Ο ασθενής βλέπει τον εαυτό του ή ένα τμήμα του, σε χώρο έξω από το σώμα του.Παρουσιάζεται σε ΑΕΕ, όγκους, κακώσεις ΚΝΣ, κροταφική επιληψία, ψυχώσεις, κατάθλιψη, διαταραχή αποπροσωποποίησης αικ στην κατάσταση "κοντά στο θάνατο". Είναι δυνατό να προκαλέσει παραληρητική ιδέα ότι έχει διπλό εαυτό ή σύνδρομο σωσία (Σύνδρομο Capgras)

Τί είναι η δυσθυμία;

Παλαιότερα οριζότανως "νευρωτική κατάθλιψη". Πάσχει το 5-6 % των ενηλίκων στην Ελλάδα.Το  καταθλιπτικό συναίσθημα στη δυςθυμία είναι μικρότερης έντασης από την μείζωνα κατάθλιψη. Η διάγνωση απαιτεί τουλάχιστον 2 χρόνια, δεν υπάρχει νορμοθυμία για διάΣτημα μεγαλύτερο  από 2 μήνες, επηρεάζει τη λειτουργικότητα και ο ασθενής  έχει δυσφορία. Για να τεθεί η διάγνωση ο ασθενής δεν πρέπει να πάσχει από άλλη ψυχιατρική διαταραχή, χρήση ουσιών ή σωματική νόσο. 

Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από έλλειψη αυτοπεποίθησης, ενοχές, αδράνεια, απόσυρση, κοινωνική απομόνωση, ευερεθιστότητα, διαταραχή όρεξης, ύπνου, δυσκολία συγκέντρωσης, αναποφασιστικότητα.                                Αν επικαθήσει μείζωνα κατάθλιψη τότε μιλάμε για ΔΙΠΛΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ με πολύ χειρότερη πρόγνωση. Το 20%των ασθενών  εξελίσσεται σε διπολική διαταραχή (συνήθως τύπου ΙΙ). 

Η Συννοσυρότητα αφορά αγχώδεις διαταραχές , χρήση ουσιών και αλκοόλ, διαταραχή προσωπικότητας (μεθοριακού τύπου).                                                                      

Που ανήκει η κάνναβη;

Που ανήκει η κάνναβη;

Η κάνναβη ανήκει στις διεγερτικές ουσίες του εγκεφάλου, αλλά η επίδρασή της διαφέρει ανάλογα με την ψυχική κατάσταση του ατόμου που τη λαμβάνει, την ύπαρξη παρέας κατά τη χρήση κ.λπ.. Συνήθως προκαλεί ευφορία και συναισθήματα χαλάρωσης, αν και αρκετές φορές οι συναισθηματικές μεταβολές έχουν δυσάρεστο χαρακτήρα.                                                                                                           Όταν χρησιμοποιείται με συντροφιά το άτομο γίνεται ομιλητικό, χαρούμενο, ζωηρό και εύθυμο. Συχνά υπάρχει αύξηση σεξουαλικής επιθυμίας και αίσθημα βραδύτητας του χρόνου. Όταν είναι μόνος εμφανίζεται αίσθημα πείνας και υπνηλία.    

    Η αισθητηριακή αντιληπτικότητα οξύνεται και οπτικά, ακουστικά, γευστικά, απτικά ερεθίσματα βιώνονται με έναν εντονότερο και πιο ευχάριστο τρόπο. Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που προκαλούνται καταθλιπτική διάθεση, απάθεια, συμπτώματα πανικού, παραληρητικές ιδέες δίωξης,  επιθετικότητα, αποπροσωποποίηση, οπτικές ψευδαισθήσεις.                    Τα σωματικά συμπτώματα από χρήση κάνναβης είναι: μυδρίαση, ταχυκαρδία, αύξηση θερμοκρασίας και πίεσης, ξηροστομία, πονοκέφαλος.

Εξάρτηση και  στέρηση από κάνναβη

 Αμφισβητούμενες καταστάσεις, όλοι συμφωνούν πως η χρήση δημιουργεί ψυχολογική εξάρτηση, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι χρήστες να ζητούν βοήθεια σε θεραπευτικά προγράμματα.                                                         Οι περισσότεροι είναι άντρες (2:1), ενώ 5% του πληθυσμού είναι εξαρτημένοι ή κάνουν κατάχρηση προϊόντων κάνναβης.                                        Συχνή είναι η αντίδραση πανικού σε άπειρους συνήθως χρήστες (bad trip), τοξική αντίδραση, ψυχωτικού τύπου συνδρομή. Για τη σχέση ανάμεσα στη χρήση κάνναβης και ανάπτυξη σχιζοφρένειας τα αποτελέσματα μελετών  είναι καθοριστικά. Είναι βέβαιο ότι αποτελεί αιτιολογικό παράγοντα για έναρξη σχιζοφρένειας ή και ενεργοποιεί προϋπάρχουσα λανθάνουσα σχιζοφρένεια.                                                                                                                                                                                                      Δύο μελέτες στη Σουηδία,  σε 98.000 εφήβους έδειξαν πως η χρήση αυξάνει πιθανότητα ανάπτυξης σχιζοφρένειας κατά 7 φορές. Επίσης, η χρήση σχετίζεται με χειρότερη πρόγνωση σε ήδη εγκατεστημένη ψύχωση.                                           Τέλος, χρόνια χρήση κάνναβης μπορεί να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη, χρόνια κατάσταση απάθειας, δυσκολίας συγκέντρωσης, συναισθηματικής αστάθειας, απόσυρσης, αδιαφορίας και συνδρομο έλλειψης κινήτρων.

Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας

Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας

Τα άτομα με σχιζότυπη, όπως και αυτά με σχιζοειδή προσωπικότητα, είναι κοινωνικά και συναισθηματικά απομονωμένα. Εμφανίζουν πάντα εκκεντρικές σκέψεις και αντιλήψεις. Παρόλο που οι εκκεντρικότητες είναι όμοιες με των ατόμων που έχουν σχιζοφρένεια ή και παρόλο που η σχιζότυπη προσωπικότητα μερικές φορές συναντάται σε άτομα με σχιζοφρένεια πριν νοσήσουν, η πορεία της σχιζότυπης διαταραχλης προσωπικότητας δεν σχετιίζεται με ανάπτυξη  σχιζοφρένειας.  Μπορεί  όμως στην κλινική τους εικόνα να απαντάμε και παρανοϊκές ιδέες. Αφορά περίπου το 3% του γενικού πληθυσμού.

Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει: 

1.ιδέες συσχέτισης                                                                                                                       2. παράδοξες πεποιθήσεις ή μαγική σκέψη (πιστεύουν ότι επηρεάζουν τη συμπεριφορά, μη συμβατές πολιτισμικές ιδέες π.χ. δεισιδαιμονία, πίστη σε μαγεία, τηλεπάθεια, αλλόκοτες φαντασιώσεις ή αλλόκοτες επίμονες ενασχολήσεις

3. ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες συμπεριλαμβανόμενων και συνοδές σωματικές παραισθήσεις                                                                  

4. Υπερεπεξεργασμένος ή στερεότυπος τρόπος σκέψης και λόγος                                        

5. καχυποψία ή παρανοειδή ιδεασμός         

6. αμβλύ συναίσθημα                                                                           

7. εκκεντρική συμπεριφορά ή εμφάνιση

8. έλλειψη στενών ή έμπιστων φίλων εκτός από τους συγγενείς πρώτου βαθμού              

9. υπέρμετρο κοινωνικό άγχος που δεν ελαττώνεται με την οικειότητα και συνδέεται με παράλογους φόβους.

Η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση ατόμων με Σχιζότυπη Διαταραχή προσωπικότητας δεν διαφέρει σημαντικά από αυτή των ατόμων με Σχιζοειδή.                  

Η Φαρμακοθεραπεία με αντιψυχωσικά 

φάρμακα μπορεί να βοηθήσει.

Ποια είναι η διαφορά σε σχέση με το συναίσθημα ανάμεσα στην κατάθλιψη και τη δυσθυμία?

Στη Δυσθυμία, σε αντίθεση με τη Μείζωνα Κατάθλιψη, το συναίσθημα είναι καλύτερο νωρίς το πρωί, ο ασθενής  ανταποκρίνεται σε χαρούμενα γεγονότα, υπάρχουν διαστήματα φυσιολογικού συναισθήματος ( τα οποία όμως δεν πρέπει να ξεπερνούν σε διάστημα τους 2 μήνες).                                                                                                                             Επίσης απαιτούνται 2 επιπλέον συμπτώματα σύμφωνα με το DSM-IV, έναντι 4 συμπτωμάτων για τη μείζονα κατάθλιψη. Οι δύο διαταραχές εξ ορισμού διαφέρουν ως προς τη διάρκεια, αφού για τη διάγνωση της δυσθυμίας η συμπτωματολογία πρέπει να υφίσταται για 2 τουλάχιστον χρόνια. Τέλος, στη δυσθυμία συχνότερα παρατηρούνται συμπτώματα από το γνωσιακό πεδίο, ενώ στη Μειζωνα Κατάθλιψη από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Σύνδρομο απόσυρσης (στέρησης) από αλκοόλ

Σύνδρομο απόσυρσης (στέρησης) από αλκοόλ: Η συμτωματολογία του στερητικού από αλκοόλ, σε άτομα που έχουν αναπτύξει ανοχή, κυμαίνεται από ήπια δυσφορία μέχρι τρομώδες παραλήρημα (delirium tremens), απειλητικό για τη ζωή. 

Τα  πρώτα συμπτώματα αρχίζουν τις πρώτες 24 ώρες από διακοπή του αλκοόλ και είναι:                                                                       υπερδιέγερση αυτόνομου νευρικού συστήματος (ταχυκαρδία, υπέρταση, τρόμος, πυρετός, αναπνευστική αλκάλωση),                                         διαταραχές ύπνου (καθυστέρηση επέλευσης, αυξημένος ύπνος REM, λιγότερο βαθύς ύπνος στα στάδια 3 κ 4), γαστρεντερικά ενοχλήματα (ανορεξία, ναυτία, έμετος),                                                                                                                     ψυχολογικά ενοχλήματα (ανησυχία, άγχος, ευερεθιστότητα, μειωμένη συγκέντρωση, διαταραχές μνήμης, επηρεασμένη κρίση, ψευδαισθήσεις) και σπασμοί, χωρίς ιστορικό επιληψίας. 

Το τρομώδες παραλήρημα δεν εμφανίζεται απαραιτήτως ως συνέχεια του συνδρόμου στέρησης από αλκοόλ. Συνήθως αρχίζει 24-72 ώρες μετά από την απόσυρση από αλκοόλ. Χαρακτηρίζεται από ντελίριο και σημαντική υπερδραστηριότητα συμπαθητικού αυτόνομου συστήματος με: σύγχυση, διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης, ταχυκαρδία, πυρετός, οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις, παραλήρημα, σοβαρό άγχος και ανησυχία, κυμαινόμενη νοητική κατάσταση και επιθετικότητα.                                                                                                                                                                                                 Η αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης αντιμετωπίζεται καλύτερα ενδονοσοκομειακά, αφού δεν είναι εύκολα διακριτό ποιος ασθενής θα αναπτύξει τρομώδες παραλήρημα κ ποιος όχι. Η θεραπεία του ντελίριου γίνεται ενδονοσοκομειακά με:                                                                                                                                 - έλεγχο ζωτικών σημείων ανά 6ωρο, - ελάττωση περιβαλλοντικών ερεθισμάτων και συνεχής παρακολούθηση ασθενούς,     - διόρθωση ισοζυγίου ηλεκτρολυτών, - θειαμίνη από το στόμα - Φυλλικό οξύ, Χλωροδιαζεποξείδη ή διαζεπάμη από το στόμα  ή λοραζεπάμης σε γηριατρικούς ασθενείς.                                      Η θνητότητα του συνδρόμου  χωρίς θεραπεία φτάνει το 5-10%, ποσοστό που μειώνεται στο 1/3 με ορθή αντιμετώπιση. 

Τι είναι διαταραχή προσωπικότητας. Ποιες είναι πιο συχνές στους άντρεςκαι ποιεσ στις γυναίκες?

Η διαταραχή προσωπικότητας είναι ψυχική διαταραχή που αφορά στον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς προς άλλους και στον τρόπο που σχετίζεται με τον εαυτό του. Αφορά ένα σταθερό πρότυπο εσωτερικών εμπειριών και συμπεριφορών που αποκλίνουν σημαντικά από το αναμενόμενο πολιτισμικά για το άτομο. Αφορά το πως ερμηνεύει τον εαυτό, τους άλλους,τα γεγονότα τα συναισθήματα, τις διαπροσωπικές σχέσεις και τη διαχείρηση των παρορμήσεων.                                                                                                       Για να θεωρηθεί διαταραχή προσωπικότητας πρέπει το πρότυπο να είναι μόνιμο, δύσκαμπτο, να εμποδίζει προσαρμογή και λειτουργικότητα.                                                     Παρουσιάζουν συχνά υψηλή συμμετοχή άλλων ψυχιατρικών διαταραχών όπως εξάρτηση από ουσίες, μείζωνα κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, βραχέα ψυχωτικά επεισόδια. Υψηλή συχνότητα αυτοκτονιών και απόπειρων, βίαιων συμπεριφορών, αυτοτραυματισμών.

 Οι συχνότερες στους άντρες αποτελούν η αντικοινωνική, η σχιζοειδής, και η ιδεοψυχαναγκαστική ενώ στις γυναίκες η αποφευκτική, η εξαρτητική και η οριακή ενώ ισομερής κατανέμονται η ναρκισσιστική και η σχιζότυπη.

Ποιο είναι το ποσοστό των ανοιών στις ηλικίες 90-93;

 

Η άνοια επηρεάζει το 0,7% των ατόμων από 60-65 ετών. Έκτοτε, η συχνότητα διπλασιάζεται ανά πενταετία  για να φτάσει το 35% περίπου ή και περισσότερο σε άλλες μελέτες για τους άνω των 90 ετών. Εκεί φαίνεται να υπάρχει ένα πλατώ και να μην αυξάνεται περαιτέρω το ποσοστό.

Τί είναι η εμβροντησία (stupor) ;

Υποκινησία, μέγιστου βαθμού βαρύτητας. Πλήρης ακινησία, βωβότητα (αλαλία), αδιαφορία ή άρνηση λήψης τροφής και υγρών,  χωρίς αντίδραση ακόμη και σε επώδυνα ερεθίσματα. Μπορεί να συμβεί σε κατατονία, άνοια, βαριές εγκεφαλικές παθήσεις, κατάθλιψη, υστερία, σοβαρά ψυχοτραυματικά γεγονότα.

Πώς αξιολογεί ένας ψυχίατρος κάποιον που έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας;

Πώς αξιολογεί ένας ψυχίατρος  κάποιον που έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας;

 

Επτά είναι τα βασικά σημεία:

1.Υπάρχει ψυχιατρική διαταραχή, π.χ. κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια; 

2.Υπήρχε σχέδιο αυτοκτονίας και ποιο; Σύγκριση με προηγούμενες απόπειρες.Μήπως προηγήθηκαν πράξεις όπως χάρισμα αντικειμένων, σύνταξη διαθήκης κ.λπ.; 

3.Ποιες ήταν οι συνθήκες της απόπειρας: ήταν μόνος ή όχι, κρύφτηκε, προσπάθησε να πετύχει; Στενοχωρήθηκε όταν δεν πέτυχε η απόπειρα; 

4.Κληρονομικό ιστορικό 

5.Χρήση αλκοόλ και ουσιών 6.Οικογενειακή, οικονομική και κοινωνική αξιολόγηση, αξιολόγηση περιβάλλοντος,πόσο υποστηρικτικό είναι; 

7.Συνυπάρχουν σωματικές νόσοι ή πόνος;

Ποιες ουσίες κάνουν ψυχωτικά συμπτώματα, ποιες συμπτώματα άγχους?

Ψυχωτικά συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν: η κοκαίνη, οι αμφεταμίνες, το LSD, άλλα ψευδαισθησιογόνα, το αλκοόλ, η κάνναβη κ.α.                                                                                                                                                                                      Συμπτώματα άγχους μπορεί να προκαλέσουν: οι αμφεταμίνες, η κοκαίνη, η κάνναβη και τα ψευδαισθησιογόνα.

Ποια είναι η συχνότερη αιτία ψυχογενούς βουλημίας;

Μία αυστηρή δίαιτα, σε συνδυασμό με προνοσηρή παχυσαρκία, μία ερωτική απογοήτευση και επικριτικά σχόλια για το σώμα μπορεί να αποτελέσουν εκλυτικούς παράγοντες κινδύνου. 

Ακόμα διάφορα  ψυχοπιεστικά γεγονότα όπως ένας  θάνατος προσφιλούς προσώπου, αυξάνουν τον κίνδυνο και μπορεί να πυροδοτήσουν την έναρξη ψυχογενούς βουλημίας.

Τι είναι αποπραγματοποίηση ;

Η αποπραγματοποίηση είναι μία αποσυνδετική διαταραχή. Έχει να κάνει με μεταβολή στην αντίληψη του περιβάλλοντος (αίσθηση μη πραγματικότητας του περιβάλλοντος). Συνδέεται με την αποπροσωποποίηση η οποία είναι  μεταβολή στην αντίληψη του εαυτού (χάνεται προσωρινά η αίσθηση της πραγματικότητας του ατόμου) και με το Deja vu (προμνησία: αίσθηση ότι έχει βιώσει στο παρελθόν μια κατάσταση).                      

   Συχνότερα σε άτομα κάτω των 40 ετών  , κυρίως γυναίκες  (2:1).                                                                                                                                                                                     Η βιολογική προσέγγιση προσπαθεί να συνδέσει ενδοκρινολογικές, νευρολογικές διαταραχές.  Ρόλο παίζει η κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ, βενζοδιαζεπινών, χασίς). Εκτός της αποξένωσης από την πραγματικότητα συνδέονται με ζάλη, άγχος και  διαταραχές προσανατολισμού στο χρόνο. Ταχεία έναρξη (μερικά λεπτά) με συχνές υποτροπές.                                                                                                                                                                                            Η Θεραπεία είναι φαρμακευτική με: αγχολυτικά (αξιολόγηση συννοσυρότητας) και ψυχοθεραπεία: Ψυχανάλυση.                                                                  Συχνά συναντάται και  στη σχιζοφρένεια, τις αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή πανικού) , στη χρήση ουσιών και στη διαταραχή  στρες μετά από ψυχοτραυματισμό.

Τι είναι ψύχωση;

Ψύχωση είναι η ιατρική κατάσταση που επηρεάζει τον εγκέφαλο και υπάρχει απώλεια επαφής με την πραγματικότητα.                                Το άτομο δεν έχει εναισθησία (επίγνωση του παθολογικού του) και λειτουργικότητα σοβαρά διαταραγμένη.                                 Υπάρχει σοβαρή διαταραχή των ψυχικών λειτουργιών που εκφράζεται συνήθως με παραγωγικά συμπτώματα (Στη νεύρωση συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο των παραπάνω).                                                                                                                      Χαρακτηρίζεται από παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις και αποδιοργάνωση λόγου κ συμπεριφοράς.                      Τεκμήριο για την ψύχωση είναι το μπέρδεμα ανάμεσα στο τι προέρχεται από το μυαλό και τι από τον εξωτερικό κόσμο. Έχει χάσει την αίσθηση των ορίων ανάμεσα στο «μέσα» κ το «έξω» (απώλεια των ορίων του εγώ).

Τί είναι η Ηβηφρένεια;

Ηβηφρένεια είναι η κλινική μορφή σχιζοφρένειας με πρώιμη έναρξη στην εφηβική ηλικία. Σπάνια μετά τα 25. Τώρα πια, ονομάζεται αποδιοργανωτικός τύπος. Χαρακτηρίζεται από διαταραχές σκέψης, συναισθήματος, συμπεριφοράς. 

Οι διαταραχές του περιεχομένου σκέψης είναι επιπόλαιες, φευγαλέες, σπάνια συγκροτούμενες σε οργανωμένο παραλήρημα. Αντίθετα, οι δομικές διαταραχές σκέψης κυριαρχούν στην κλινική εικόνα με ασυνάρτητο λόγο, απεραντολογία, εκτροχιασμό. 

Το συναίσθημα είναι τυπικά ρηχό έως απρόσφορο και περνάει όλες τις κλίμακες έως απάθεια και αδιαφορία. 

Η συμπεριφορά παιδικόμορφη, ασυντόνιστη, με επιτηδεύσεις σε κινήσεις και λόγο (μορφασμοί, αναίτιοι γέλωτες, αστεϊσμοί) και προοδευτική άρση αναστολών που φέρνουν σε αμηχανία το οικογενειακό περιβάλλον.

Συχνά συνυπάρχουν επίμονα σε διάρκεια αλλά ακαθόριστα και ασταθή στο περιεχόμενό υποχονδριακά ενοχλήματα καθώς και ιδεοληπτικόμορφα στοιχεία. Η μορφή αυτή έχει κακή πρόγνωση εξαιτίας της συνεχούς και προοδευτικά επιδεινούμενης κλινικής πορείας, ιδιαίτερα της επιπέδωσης συναισθήματος και απώλειας βούλησης.

Τί είναι η άνοια με σωμάτια του Lewy;

Μήπως είναι άνοια με σωμάτια του Lewy;

  Η άνοια με σωμάτια του Lewy είναι υπεύθυνη για 5-24% των ανοιών (Stevens και συν. 2002) και σε αρκετές μελέτες, κυρίως ιστοπαθολογικές αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη μορφή άνοιας (Ballard και συν. 2005). Αν και αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν πως η άνοια με σωμάτια Lewy σχετίζεται με τη νόσο Alzheimer ή την άνοια της νόσου του Πάρκινσον, φαίνεται να αποτελεί ξεχωριστή κλινική οντότητα (Neef Walling 2006).

Η κλινική εικόνα της άνοιας με σωμάτια Lewy χαρακτηρίζεται από σοβαρή έκπτωση των εκτελεστικών λειτουργιών και των οπτικοχωρικών κατασκευαστικών δεξιοτήτων. Η έκπτωση της μνήμης στα αρχικά στάδια είναι συνήθως ήπια. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου αποτελούν:

  α) οι οπτικές ψευδαισθήσεις που δεν προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στον ασθενή (McKeith2004), 

  β) ο πρόσφατος (εντός ενός έτους) παρκινσονισμός, συνήθως χωρίς τρόμο και 

  γ) οι ευρείες μεταβολές στο γνωστικό επίπεδο ακόμα και μέσα στην ίδια ημέρα (Neef και Walling 2006, McShane 2002). Τα διαγνωστικά κριτήρια της Άνοιας με σωμάτια Lewy παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί (Mckeithσυν. 2004).

Κριτήρια Άνοιας με σωμάτια Lewy (Mckeith συν. 2004).

Α. Προϊούσα γνωστική διαταραχή που προκαλεί σημαντική έκπτωση της κοινωνικής ή  επαγγελματικής λειτουργικότητας και αντιπροσωπεύει σημαντική πτώση από προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας. 

Β. Τουλάχιστον δύο από: 1) Παρκινσονισμός 2) Οπτικές ψευδαισθήσεις γ) Διακύμανση στις γνωστικές λειτουργίες με ευρείες μεταβολές στο επίπεδο προσοχής και εκγρήγορσης.

Γ. Ενισχυτικά στοιχεία της διάγνωσης: Επαναλαμβανόμενες πτώσεις, συγκοπή, παροδικές απώλειες συνείδησης, ευαισθησία στα νευροληπτικά, συστηματοποιημένες παραληρητικές ιδέες, άλλες ψευδαισθήσεις. 

 Δ. Η διάγνωση είναι λιγότερο πιθανή όταν υπάρχει α) αγγειακή εγκεφαλική νόσος ή β) άλλη σωματική ή εγκεφαλική διαταραχή που μπορεί να εξηγήσει την κλινική εικόνα.

Ποιά είναι τα αίτια της διαταραχής πανικού;

1• ΓΕΝΕΤΙΚΗ  Κληρονομικότητα: Οι συγγενείς έχουν έως 20πλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν. Κληρονομησιμότητα  αφορά πάνω από το  70% των ασθενών.

2• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 

Ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής    

                                                                                                                                                                                                                                              3• Υπερευαισθησία του βιολογικού συστήματος συναγερμού στα επίπεδα γαλακτικού κ CO2,  προκαλεί υπέρπνοια που οδηγεί σε αναπνευστική αλκάλωση, με συνέπεια ζάλη, αιμωδίες, προκάρδιο άλγος.

4• Ευαισθησία στο άγχος 

Αφορά το Αυτόνομο Νευρικό σύστημα: 

σε ορισμένους παρατηρείται αυξημένη διεγερσιμότητα συμπαθητικού, αργή προσαρμογή σε επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα και υπερβολική αντίδραση σε ερεθίσματα μέτριας έντασης.       

                                                                                                                                                                                                         5• ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ: 

a. Κοινωνικής μάθησης και μίμησης προτύπου / Κλασσική και εγχειρηματική εξάρτηση,                      b. Γνωσιακές θεωρίες (τραυματική εμπειρία συνδέεται με στοιχεία πραγματικότητας και μετατρέπεται σε αγχογόνα),     

c. Ψυχοδυναμικές θεωρίες (το άγχος πρόβλημα παρέμβασης των αμυντικών μηχανισμών του Εγώ).   

                                    6•ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ: 

a. Διαταραχές των νευρομεταβιβαστικών και νευρο-ορμονικών συστημάτων (Νοραδρεναλίνη, σεροτονίνη, GABA, γλουταμινικό οξύ, Παράγοντας έκλυσης κορτικοτροπίνης), 

b. Νευροψυχολογικές μελέτες, που εστιάζουν σε ζητήματα λειτουργικής ανατομίας (αμυγδαλή, ιππόκαμπος).

Από τί μπορεί κάποιος να πάθει οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο (Ντελίριο);

Το οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο σχετίζεται αιτιολογικά με σοβαρή σωματική ή εγκεφαλική διαταραχή (Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επιληψία), κατάγματα, υπερπυρεξία από λοιμώξεις (μηνιγγίτιδα, εγγεφαλίτιδες, πνευμονίες, ουρολοιμώξεις), δηλητηρίαση (συχνότερα φαρμακευτική με αντιχολινεργικά, βενζοδιαζεπίνες, αντισταμινικά κ.λπ.), εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικές κρίσεις, χειρουργική επέμβαση, σοβαρή ασιτία ή αφυδάτωση, ηλεκτρολυτική διαταραχή, απόσυρση από το αλκοόλ και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών. Οι δύο συχνότερες αιτίες οξέος οργανικού ψυχοσυνδρόμου είναι οι λοιμώξεις και τα φάρμακα.   Από ντελίριο πάσχουν 10-15% όλων των νοσηλευομένων ασθενών, 20% των ασθενών με εγκαύματα, 30% των ασθενών σε ΜΕΘ και με AIDS. Είναι πιο συχνό σε άντρες, μεγάλης και μικρής ηλικίας, με ιστορικό ντελίριου ή εγκεφαλικής βλάβης ή άνοιας.

Βαλπροϊκό (Depakine)

 

 

Ενδείξεις:

1. Προφύλαξη υποτροπών διπολικής διαταραχής (ισοδύναμη ισχύς με λίθιο)

2. Οξύ μανιακό επεισόδιο

3. Επιθετική συμπεριφορά διαφόρων αιτιών (άνοια, οριακή προσωπικότητα)

4. Διαταραχές ελέγχου παρορμήσεων

Θεραπεία ενίσχυσης:

1. Σχιζοφρένεια

2. Αγχώδεις διαταραχές

3. Ψυχογενής βουλιμία

4. Σύνδρομο στέρησης από αλκοόλ και άλλες ουσίες

Έναντι του Λιθίου υπερτερεί σε:

1. Rapid cycling

2. Μικτή μανία

3. Οργανικής αιτιολογίας μανιακά επεισόδια

4. Διπολική διαταραχή  με συνοδό διαταραχή  πανικού

5. Διπολική διαταραχή με παράλληλη κατάχρηση ουσιών

Δοσολογία: 1000-2000 mg/d

• Κύηση: Να αποφεύγεται (10% τερατογενετικές βλάβες νευρικού σωλήνα κατά το πρώτο τρίμηνο), ή να συγχορηγείται φυλλικό οξύ από 1 τρίμηνο πριν την κύηση.

• Θηλασμός: Μικρή ποσότητα περνά στο μητρικό γάλα

• Θεραπευτικά επίπεδα: 50-100μg/ml

Εργαστηριακός έλεγχος

• Τρανσαμινάσες , γενική αίματος, έλεγχος πηκτικότητας, αμυλάση

• Επίπεδα, αρχικά ανά μήνα, μετά από τον 6ο μήνα ανά τρίμηνο, μετά από μακρά περίοδο σταθεροποίησης ανά εξάμηνο

 

Τί είναι η Άνοια και ποια είναι τα αίτια της;

Άνοια

Ορισμός της Άνοιας:

1. έκπτωση πολλαπλών γνωστικών λειτουργιών: μνήμη, προσοχή και συγκέντρωση, προσανατολισμός στον τόπο, χρόνο, πρόσωπα, λόγος, μάθηση, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, κρίση, αντίληψη, κοινωνικές δεξιότητες

2. δεν υπάρχουν διαταραχές συνείδησης

3. επιφέρουν σημαντική αλλαγή από το προνοσηρό επίπεδο

4. επηρεάζουν σαφώς τη λειτουργικότητα

 Ποιά είναι όμως τα αίτια της άνοιας;

(Τα αίτια της άνοιας είναι θεραπεύσιμα σε ποσοστό 15%):

1. Νευροεκφυλιστικά νοσήματα:

b. Ν. Alzheimer (50-60%) : Τ – πρωτεϊνοπάθεια

c. Μετωποκροταφική άνοια (ν. Pick) (5%): Τ – πρωτεϊνοπάθεια

d. Άνοια στη ν. Parkinson: Συνουκλεϊνοπάθεια

e. Νόσος Huntington

f. Άνοια με σωμάτια Lewy: Συνουκλεϊνοπάθεια

g. Νόσος Fahr (αποτιτάνωση και καταστροφή βασικών γαγγλίων)

h. Νόσος Wilson (καταστροφή φακοειδών πυρήνων από εναπόθεση χαλκού)

i. Σκλήρυνση κατά πλάκας

2. Αγγειακή άνοια (15-30% - 1,5-3% μικρή άνοια)

3. Ψευδοάνοια κατάθλιψης

4. Αλκοόλ

5. Μεταβολικά: ανεπάρκεια βιταμινών, χρόνιες ανοξικές διαταραχές, χρόνιες ενδοκρινοπάθειες

6. Λοιμώξεις: Νόσος Creutzfeld – Jakob, AIDS, νευροσύφιλη

7. Όγκοι, κυρίως του εγκεφάλου

8. Υδροκέφαλος φυσιολογικής τάσης

9. Τραυματισμοί εγκεφάλου