Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας

Σχιζότυπη διαταραχή προσωπικότητας

Τα άτομα με σχιζότυπη, όπως και αυτά με σχιζοειδή προσωπικότητα, είναι κοινωνικά και συναισθηματικά απομονωμένα. Εμφανίζουν πάντα εκκεντρικές σκέψεις και αντιλήψεις. Παρόλο που οι εκκεντρικότητες είναι όμοιες με των ατόμων που έχουν σχιζοφρένεια ή και παρόλο που η σχιζότυπη προσωπικότητα μερικές φορές συναντάται σε άτομα με σχιζοφρένεια πριν νοσήσουν, η πορεία της σχιζότυπης διαταραχλης προσωπικότητας δεν σχετιίζεται με ανάπτυξη  σχιζοφρένειας.  Μπορεί  όμως στην κλινική τους εικόνα να απαντάμε και παρανοϊκές ιδέες. Αφορά περίπου το 3% του γενικού πληθυσμού.

Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει: 

1.ιδέες συσχέτισης                                                                                                                       2. παράδοξες πεποιθήσεις ή μαγική σκέψη (πιστεύουν ότι επηρεάζουν τη συμπεριφορά, μη συμβατές πολιτισμικές ιδέες π.χ. δεισιδαιμονία, πίστη σε μαγεία, τηλεπάθεια, αλλόκοτες φαντασιώσεις ή αλλόκοτες επίμονες ενασχολήσεις

3. ασυνήθιστες αντιληπτικές εμπειρίες συμπεριλαμβανόμενων και συνοδές σωματικές παραισθήσεις                                                                  

4. Υπερεπεξεργασμένος ή στερεότυπος τρόπος σκέψης και λόγος                                        

5. καχυποψία ή παρανοειδή ιδεασμός         

6. αμβλύ συναίσθημα                                                                           

7. εκκεντρική συμπεριφορά ή εμφάνιση

8. έλλειψη στενών ή έμπιστων φίλων εκτός από τους συγγενείς πρώτου βαθμού              

9. υπέρμετρο κοινωνικό άγχος που δεν ελαττώνεται με την οικειότητα και συνδέεται με παράλογους φόβους.

Η ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση ατόμων με Σχιζότυπη Διαταραχή προσωπικότητας δεν διαφέρει σημαντικά από αυτή των ατόμων με Σχιζοειδή.                  

Η Φαρμακοθεραπεία με αντιψυχωσικά 

φάρμακα μπορεί να βοηθήσει.

Ποια είναι η διαφορά σε σχέση με το συναίσθημα ανάμεσα στην κατάθλιψη και τη δυσθυμία?

Στη Δυσθυμία, σε αντίθεση με τη Μείζωνα Κατάθλιψη, το συναίσθημα είναι καλύτερο νωρίς το πρωί, ο ασθενής  ανταποκρίνεται σε χαρούμενα γεγονότα, υπάρχουν διαστήματα φυσιολογικού συναισθήματος ( τα οποία όμως δεν πρέπει να ξεπερνούν σε διάστημα τους 2 μήνες).                                                                                                                             Επίσης απαιτούνται 2 επιπλέον συμπτώματα σύμφωνα με το DSM-IV, έναντι 4 συμπτωμάτων για τη μείζονα κατάθλιψη. Οι δύο διαταραχές εξ ορισμού διαφέρουν ως προς τη διάρκεια, αφού για τη διάγνωση της δυσθυμίας η συμπτωματολογία πρέπει να υφίσταται για 2 τουλάχιστον χρόνια. Τέλος, στη δυσθυμία συχνότερα παρατηρούνται συμπτώματα από το γνωσιακό πεδίο, ενώ στη Μειζωνα Κατάθλιψη από το αυτόνομο νευρικό σύστημα.

Σύνδρομο απόσυρσης (στέρησης) από αλκοόλ

Σύνδρομο απόσυρσης (στέρησης) από αλκοόλ: Η συμτωματολογία του στερητικού από αλκοόλ, σε άτομα που έχουν αναπτύξει ανοχή, κυμαίνεται από ήπια δυσφορία μέχρι τρομώδες παραλήρημα (delirium tremens), απειλητικό για τη ζωή. 

Τα  πρώτα συμπτώματα αρχίζουν τις πρώτες 24 ώρες από διακοπή του αλκοόλ και είναι:                                                                       υπερδιέγερση αυτόνομου νευρικού συστήματος (ταχυκαρδία, υπέρταση, τρόμος, πυρετός, αναπνευστική αλκάλωση),                                         διαταραχές ύπνου (καθυστέρηση επέλευσης, αυξημένος ύπνος REM, λιγότερο βαθύς ύπνος στα στάδια 3 κ 4), γαστρεντερικά ενοχλήματα (ανορεξία, ναυτία, έμετος),                                                                                                                     ψυχολογικά ενοχλήματα (ανησυχία, άγχος, ευερεθιστότητα, μειωμένη συγκέντρωση, διαταραχές μνήμης, επηρεασμένη κρίση, ψευδαισθήσεις) και σπασμοί, χωρίς ιστορικό επιληψίας. 

Το τρομώδες παραλήρημα δεν εμφανίζεται απαραιτήτως ως συνέχεια του συνδρόμου στέρησης από αλκοόλ. Συνήθως αρχίζει 24-72 ώρες μετά από την απόσυρση από αλκοόλ. Χαρακτηρίζεται από ντελίριο και σημαντική υπερδραστηριότητα συμπαθητικού αυτόνομου συστήματος με: σύγχυση, διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης, ταχυκαρδία, πυρετός, οπτικές και ακουστικές ψευδαισθήσεις, παραλήρημα, σοβαρό άγχος και ανησυχία, κυμαινόμενη νοητική κατάσταση και επιθετικότητα.                                                                                                                                                                                                 Η αντιμετώπιση του συνδρόμου στέρησης αντιμετωπίζεται καλύτερα ενδονοσοκομειακά, αφού δεν είναι εύκολα διακριτό ποιος ασθενής θα αναπτύξει τρομώδες παραλήρημα κ ποιος όχι. Η θεραπεία του ντελίριου γίνεται ενδονοσοκομειακά με:                                                                                                                                 - έλεγχο ζωτικών σημείων ανά 6ωρο, - ελάττωση περιβαλλοντικών ερεθισμάτων και συνεχής παρακολούθηση ασθενούς,     - διόρθωση ισοζυγίου ηλεκτρολυτών, - θειαμίνη από το στόμα - Φυλλικό οξύ, Χλωροδιαζεποξείδη ή διαζεπάμη από το στόμα  ή λοραζεπάμης σε γηριατρικούς ασθενείς.                                      Η θνητότητα του συνδρόμου  χωρίς θεραπεία φτάνει το 5-10%, ποσοστό που μειώνεται στο 1/3 με ορθή αντιμετώπιση. 

Τι είναι διαταραχή προσωπικότητας. Ποιες είναι πιο συχνές στους άντρεςκαι ποιεσ στις γυναίκες?

Η διαταραχή προσωπικότητας είναι ψυχική διαταραχή που αφορά στον τρόπο σκέψης, συμπεριφοράς προς άλλους και στον τρόπο που σχετίζεται με τον εαυτό του. Αφορά ένα σταθερό πρότυπο εσωτερικών εμπειριών και συμπεριφορών που αποκλίνουν σημαντικά από το αναμενόμενο πολιτισμικά για το άτομο. Αφορά το πως ερμηνεύει τον εαυτό, τους άλλους,τα γεγονότα τα συναισθήματα, τις διαπροσωπικές σχέσεις και τη διαχείρηση των παρορμήσεων.                                                                                                       Για να θεωρηθεί διαταραχή προσωπικότητας πρέπει το πρότυπο να είναι μόνιμο, δύσκαμπτο, να εμποδίζει προσαρμογή και λειτουργικότητα.                                                     Παρουσιάζουν συχνά υψηλή συμμετοχή άλλων ψυχιατρικών διαταραχών όπως εξάρτηση από ουσίες, μείζωνα κατάθλιψη, κρίσεις πανικού, βραχέα ψυχωτικά επεισόδια. Υψηλή συχνότητα αυτοκτονιών και απόπειρων, βίαιων συμπεριφορών, αυτοτραυματισμών.

 Οι συχνότερες στους άντρες αποτελούν η αντικοινωνική, η σχιζοειδής, και η ιδεοψυχαναγκαστική ενώ στις γυναίκες η αποφευκτική, η εξαρτητική και η οριακή ενώ ισομερής κατανέμονται η ναρκισσιστική και η σχιζότυπη.

Ποιο είναι το ποσοστό των ανοιών στις ηλικίες 90-93;

 

Η άνοια επηρεάζει το 0,7% των ατόμων από 60-65 ετών. Έκτοτε, η συχνότητα διπλασιάζεται ανά πενταετία  για να φτάσει το 35% περίπου ή και περισσότερο σε άλλες μελέτες για τους άνω των 90 ετών. Εκεί φαίνεται να υπάρχει ένα πλατώ και να μην αυξάνεται περαιτέρω το ποσοστό.

Τί είναι η εμβροντησία (stupor) ;

Υποκινησία, μέγιστου βαθμού βαρύτητας. Πλήρης ακινησία, βωβότητα (αλαλία), αδιαφορία ή άρνηση λήψης τροφής και υγρών,  χωρίς αντίδραση ακόμη και σε επώδυνα ερεθίσματα. Μπορεί να συμβεί σε κατατονία, άνοια, βαριές εγκεφαλικές παθήσεις, κατάθλιψη, υστερία, σοβαρά ψυχοτραυματικά γεγονότα.

Πώς αξιολογεί ένας ψυχίατρος κάποιον που έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας;

Πώς αξιολογεί ένας ψυχίατρος  κάποιον που έχει κάνει απόπειρα αυτοκτονίας;

 

Επτά είναι τα βασικά σημεία:

1.Υπάρχει ψυχιατρική διαταραχή, π.χ. κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια; 

2.Υπήρχε σχέδιο αυτοκτονίας και ποιο; Σύγκριση με προηγούμενες απόπειρες.Μήπως προηγήθηκαν πράξεις όπως χάρισμα αντικειμένων, σύνταξη διαθήκης κ.λπ.; 

3.Ποιες ήταν οι συνθήκες της απόπειρας: ήταν μόνος ή όχι, κρύφτηκε, προσπάθησε να πετύχει; Στενοχωρήθηκε όταν δεν πέτυχε η απόπειρα; 

4.Κληρονομικό ιστορικό 

5.Χρήση αλκοόλ και ουσιών 6.Οικογενειακή, οικονομική και κοινωνική αξιολόγηση, αξιολόγηση περιβάλλοντος,πόσο υποστηρικτικό είναι; 

7.Συνυπάρχουν σωματικές νόσοι ή πόνος;

Ποιες ουσίες κάνουν ψυχωτικά συμπτώματα, ποιες συμπτώματα άγχους?

Ψυχωτικά συμπτώματα μπορεί να προκαλέσουν: η κοκαίνη, οι αμφεταμίνες, το LSD, άλλα ψευδαισθησιογόνα, το αλκοόλ, η κάνναβη κ.α.                                                                                                                                                                                      Συμπτώματα άγχους μπορεί να προκαλέσουν: οι αμφεταμίνες, η κοκαίνη, η κάνναβη και τα ψευδαισθησιογόνα.

Ποια είναι η συχνότερη αιτία ψυχογενούς βουλημίας;

Μία αυστηρή δίαιτα, σε συνδυασμό με προνοσηρή παχυσαρκία, μία ερωτική απογοήτευση και επικριτικά σχόλια για το σώμα μπορεί να αποτελέσουν εκλυτικούς παράγοντες κινδύνου. 

Ακόμα διάφορα  ψυχοπιεστικά γεγονότα όπως ένας  θάνατος προσφιλούς προσώπου, αυξάνουν τον κίνδυνο και μπορεί να πυροδοτήσουν την έναρξη ψυχογενούς βουλημίας.

Τι είναι αποπραγματοποίηση ;

Η αποπραγματοποίηση είναι μία αποσυνδετική διαταραχή. Έχει να κάνει με μεταβολή στην αντίληψη του περιβάλλοντος (αίσθηση μη πραγματικότητας του περιβάλλοντος). Συνδέεται με την αποπροσωποποίηση η οποία είναι  μεταβολή στην αντίληψη του εαυτού (χάνεται προσωρινά η αίσθηση της πραγματικότητας του ατόμου) και με το Deja vu (προμνησία: αίσθηση ότι έχει βιώσει στο παρελθόν μια κατάσταση).                      

   Συχνότερα σε άτομα κάτω των 40 ετών  , κυρίως γυναίκες  (2:1).                                                                                                                                                                                     Η βιολογική προσέγγιση προσπαθεί να συνδέσει ενδοκρινολογικές, νευρολογικές διαταραχές.  Ρόλο παίζει η κατάχρηση ουσιών (αλκοόλ, βενζοδιαζεπινών, χασίς). Εκτός της αποξένωσης από την πραγματικότητα συνδέονται με ζάλη, άγχος και  διαταραχές προσανατολισμού στο χρόνο. Ταχεία έναρξη (μερικά λεπτά) με συχνές υποτροπές.                                                                                                                                                                                            Η Θεραπεία είναι φαρμακευτική με: αγχολυτικά (αξιολόγηση συννοσυρότητας) και ψυχοθεραπεία: Ψυχανάλυση.                                                                  Συχνά συναντάται και  στη σχιζοφρένεια, τις αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή πανικού) , στη χρήση ουσιών και στη διαταραχή  στρες μετά από ψυχοτραυματισμό.

Τι είναι ψύχωση;

Ψύχωση είναι η ιατρική κατάσταση που επηρεάζει τον εγκέφαλο και υπάρχει απώλεια επαφής με την πραγματικότητα.                                Το άτομο δεν έχει εναισθησία (επίγνωση του παθολογικού του) και λειτουργικότητα σοβαρά διαταραγμένη.                                 Υπάρχει σοβαρή διαταραχή των ψυχικών λειτουργιών που εκφράζεται συνήθως με παραγωγικά συμπτώματα (Στη νεύρωση συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο των παραπάνω).                                                                                                                      Χαρακτηρίζεται από παραληρητικές ιδέες, ψευδαισθήσεις και αποδιοργάνωση λόγου κ συμπεριφοράς.                      Τεκμήριο για την ψύχωση είναι το μπέρδεμα ανάμεσα στο τι προέρχεται από το μυαλό και τι από τον εξωτερικό κόσμο. Έχει χάσει την αίσθηση των ορίων ανάμεσα στο «μέσα» κ το «έξω» (απώλεια των ορίων του εγώ).

Τί είναι η Ηβηφρένεια;

Ηβηφρένεια είναι η κλινική μορφή σχιζοφρένειας με πρώιμη έναρξη στην εφηβική ηλικία. Σπάνια μετά τα 25. Τώρα πια, ονομάζεται αποδιοργανωτικός τύπος. Χαρακτηρίζεται από διαταραχές σκέψης, συναισθήματος, συμπεριφοράς. 

Οι διαταραχές του περιεχομένου σκέψης είναι επιπόλαιες, φευγαλέες, σπάνια συγκροτούμενες σε οργανωμένο παραλήρημα. Αντίθετα, οι δομικές διαταραχές σκέψης κυριαρχούν στην κλινική εικόνα με ασυνάρτητο λόγο, απεραντολογία, εκτροχιασμό. 

Το συναίσθημα είναι τυπικά ρηχό έως απρόσφορο και περνάει όλες τις κλίμακες έως απάθεια και αδιαφορία. 

Η συμπεριφορά παιδικόμορφη, ασυντόνιστη, με επιτηδεύσεις σε κινήσεις και λόγο (μορφασμοί, αναίτιοι γέλωτες, αστεϊσμοί) και προοδευτική άρση αναστολών που φέρνουν σε αμηχανία το οικογενειακό περιβάλλον.

Συχνά συνυπάρχουν επίμονα σε διάρκεια αλλά ακαθόριστα και ασταθή στο περιεχόμενό υποχονδριακά ενοχλήματα καθώς και ιδεοληπτικόμορφα στοιχεία. Η μορφή αυτή έχει κακή πρόγνωση εξαιτίας της συνεχούς και προοδευτικά επιδεινούμενης κλινικής πορείας, ιδιαίτερα της επιπέδωσης συναισθήματος και απώλειας βούλησης.

Τί είναι η άνοια με σωμάτια του Lewy;

Μήπως είναι άνοια με σωμάτια του Lewy;

  Η άνοια με σωμάτια του Lewy είναι υπεύθυνη για 5-24% των ανοιών (Stevens και συν. 2002) και σε αρκετές μελέτες, κυρίως ιστοπαθολογικές αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη μορφή άνοιας (Ballard και συν. 2005). Αν και αρκετοί επιστήμονες πιστεύουν πως η άνοια με σωμάτια Lewy σχετίζεται με τη νόσο Alzheimer ή την άνοια της νόσου του Πάρκινσον, φαίνεται να αποτελεί ξεχωριστή κλινική οντότητα (Neef Walling 2006).

Η κλινική εικόνα της άνοιας με σωμάτια Lewy χαρακτηρίζεται από σοβαρή έκπτωση των εκτελεστικών λειτουργιών και των οπτικοχωρικών κατασκευαστικών δεξιοτήτων. Η έκπτωση της μνήμης στα αρχικά στάδια είναι συνήθως ήπια. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της νόσου αποτελούν:

  α) οι οπτικές ψευδαισθήσεις που δεν προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στον ασθενή (McKeith2004), 

  β) ο πρόσφατος (εντός ενός έτους) παρκινσονισμός, συνήθως χωρίς τρόμο και 

  γ) οι ευρείες μεταβολές στο γνωστικό επίπεδο ακόμα και μέσα στην ίδια ημέρα (Neef και Walling 2006, McShane 2002). Τα διαγνωστικά κριτήρια της Άνοιας με σωμάτια Lewy παρουσιάζονται στον πίνακα που ακολουθεί (Mckeithσυν. 2004).

Κριτήρια Άνοιας με σωμάτια Lewy (Mckeith συν. 2004).

Α. Προϊούσα γνωστική διαταραχή που προκαλεί σημαντική έκπτωση της κοινωνικής ή  επαγγελματικής λειτουργικότητας και αντιπροσωπεύει σημαντική πτώση από προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας. 

Β. Τουλάχιστον δύο από: 1) Παρκινσονισμός 2) Οπτικές ψευδαισθήσεις γ) Διακύμανση στις γνωστικές λειτουργίες με ευρείες μεταβολές στο επίπεδο προσοχής και εκγρήγορσης.

Γ. Ενισχυτικά στοιχεία της διάγνωσης: Επαναλαμβανόμενες πτώσεις, συγκοπή, παροδικές απώλειες συνείδησης, ευαισθησία στα νευροληπτικά, συστηματοποιημένες παραληρητικές ιδέες, άλλες ψευδαισθήσεις. 

 Δ. Η διάγνωση είναι λιγότερο πιθανή όταν υπάρχει α) αγγειακή εγκεφαλική νόσος ή β) άλλη σωματική ή εγκεφαλική διαταραχή που μπορεί να εξηγήσει την κλινική εικόνα.

Ποιά είναι τα αίτια της διαταραχής πανικού;

1• ΓΕΝΕΤΙΚΗ  Κληρονομικότητα: Οι συγγενείς έχουν έως 20πλάσιο κίνδυνο να νοσήσουν. Κληρονομησιμότητα  αφορά πάνω από το  70% των ασθενών.

2• ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ 

Ψυχοπιεστικά γεγονότα ζωής    

                                                                                                                                                                                                                                              3• Υπερευαισθησία του βιολογικού συστήματος συναγερμού στα επίπεδα γαλακτικού κ CO2,  προκαλεί υπέρπνοια που οδηγεί σε αναπνευστική αλκάλωση, με συνέπεια ζάλη, αιμωδίες, προκάρδιο άλγος.

4• Ευαισθησία στο άγχος 

Αφορά το Αυτόνομο Νευρικό σύστημα: 

σε ορισμένους παρατηρείται αυξημένη διεγερσιμότητα συμπαθητικού, αργή προσαρμογή σε επαναλαμβανόμενα ερεθίσματα και υπερβολική αντίδραση σε ερεθίσματα μέτριας έντασης.       

                                                                                                                                                                                                         5• ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ: 

a. Κοινωνικής μάθησης και μίμησης προτύπου / Κλασσική και εγχειρηματική εξάρτηση,                      b. Γνωσιακές θεωρίες (τραυματική εμπειρία συνδέεται με στοιχεία πραγματικότητας και μετατρέπεται σε αγχογόνα),     

c. Ψυχοδυναμικές θεωρίες (το άγχος πρόβλημα παρέμβασης των αμυντικών μηχανισμών του Εγώ).   

                                    6•ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ: 

a. Διαταραχές των νευρομεταβιβαστικών και νευρο-ορμονικών συστημάτων (Νοραδρεναλίνη, σεροτονίνη, GABA, γλουταμινικό οξύ, Παράγοντας έκλυσης κορτικοτροπίνης), 

b. Νευροψυχολογικές μελέτες, που εστιάζουν σε ζητήματα λειτουργικής ανατομίας (αμυγδαλή, ιππόκαμπος).

Από τί μπορεί κάποιος να πάθει οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο (Ντελίριο);

Το οξύ οργανικό ψυχοσύνδρομο σχετίζεται αιτιολογικά με σοβαρή σωματική ή εγκεφαλική διαταραχή (Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, επιληψία), κατάγματα, υπερπυρεξία από λοιμώξεις (μηνιγγίτιδα, εγγεφαλίτιδες, πνευμονίες, ουρολοιμώξεις), δηλητηρίαση (συχνότερα φαρμακευτική με αντιχολινεργικά, βενζοδιαζεπίνες, αντισταμινικά κ.λπ.), εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικές κρίσεις, χειρουργική επέμβαση, σοβαρή ασιτία ή αφυδάτωση, ηλεκτρολυτική διαταραχή, απόσυρση από το αλκοόλ και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών. Οι δύο συχνότερες αιτίες οξέος οργανικού ψυχοσυνδρόμου είναι οι λοιμώξεις και τα φάρμακα.   Από ντελίριο πάσχουν 10-15% όλων των νοσηλευομένων ασθενών, 20% των ασθενών με εγκαύματα, 30% των ασθενών σε ΜΕΘ και με AIDS. Είναι πιο συχνό σε άντρες, μεγάλης και μικρής ηλικίας, με ιστορικό ντελίριου ή εγκεφαλικής βλάβης ή άνοιας.